'Bartın Tel Kırması' Laura Bush'a hediye edildi

Marakeş’ten Bangladeş’e kadar geniş bir İslam coğrafyasına demokrasi enjekte edilmesi amaçlanan Büyük Ortadoğu Projesi kimsenin umurunda değil. BOP’la ilgili yorumlar ve değerlendirmeler arka planda. PKK terörüne karşı ortak mücadele açıklamalarıyla kimse ilgilenmiyor. Ama Yukarıçarşı’dan Kemerköprü’ye, Yalı’dan Orduyeri’ne Amasra’ya kadar herkesin ağzında bir Bush’tur gidiyor.
       Aşcıdayı’lardan, Deliahmet’lere, Hakkıefendi’lerden, Karakaş’lara kadar herkes Bush’u konuşuyor. Salı ve Cuma günleri kurulan meşhur “Galla Bazarı”nda, bahçesinden topladığı sebze ve meyveyi satan Hatçe Deyze de..
       Herkesin ağzında ABD Başkanı ve eşi Laura var. Bartın’da herkes Bush’ları konuşuyor. Nedeni Bayan Erdoğan’ın First Lady Laura Bush’a Bartın’ın ünlü “tel kırması”nı hediye etmesi...
       Bartın’da ‘tel kırma’sız ev yoktur. Her evde mutlaka tel kırmaya rastlarsınız. Tel kırma işi, tüm işlemeler içinde gümüş ışıltısıyla kendini hemen fark ettirir. Elinize alınca hiç bir iplikten beklemediğiniz bir ağırlık hissedersiniz. Zira gümüş tellidir. İstenirse altın da olabilir. Ama 300 yıldır gümüşle yapılır.

        17. yüzyıldan bu yana Bartın’da üretilen, sadece bu iş için kullanılan el yapımı iğneyle maharetli eller işler tel kırmayı. Tel kırma daha ziyade başörtüsü veya şal olarak yapılır. Evlerde masaların, sehpaların üzerine yayılır. Perde olur, sabah ışığına karışır. Siyah veya beyaz tül üzerine özel olarak kullanılan tellerle serpme ve çiçek motifleri işlenir.
       Desenlerin isimleri de var. ‘Kaymak Tabağı’ gökyüzünden düşen bir yıldızı anlatır, ‘Sarhoş Sokağı’ ismi gibi yalpalaya yalpalaya yapılır ama işleyen için zor bir motiftir. Bartın’ın temeli yumurta akıyla atılan ünlü Kemerköprü’nün adını alan motif mi dersiniz...
       Çocukken dedem de, babaannem de, anlatırdı. Tarihi onlar da bilmez, “yüz yıl önceymiş” derlerdi. 100 yıl önce Bartın’a Ağustos ayında kar yağmış. Bunun üzerine örtünün dört köşesine iri güller, güllerin arasına da kar tanelerine benzer tel kırma işlenmeye başlamış. Motifin adı da, ‘Gülün Üzerine Kar Yağdı’ olmuş.
       İsimleri bilinmeyen onlarca motifi var tel kırma işinin. Usta eller işliyor. Eller çalışırken, hayal gücüyle oluşturulan motifler kuşaktan kuşağa geliyor.
       Tel kırma işi hiç makas kullanılmadan yapılıyor. Tel birbirine kırdırılarak ilerletiliyor. Bu nedenle adı tel kırmadır. İşin öncesinde, öyle desen çizeyim, kopyalama yapayım gibi kolaycılık yok. En zorunu düşünün. Yani tam anlamıyla el emeği, göz nuru... Sabır ve dikkat gerekiyor.
       Desenin bir yerinde bir iplik atlandı mı, hata, işleme bittikten sonra ortaya çıkıyor. Tel kırmanın önü ya da arkası yoktur. Yani her iki tarafı da kullanılır.

       İşte Bartın’ın ünlü tel kırması böyle bir şeydir. Emine Erdoğan’ın ABD’nin first lady’si Laura Bush’a hediye ettiği tel kırma işi 300 yıllık bir geleneğin temsilcisidir, sıradan bir hediye değildir.
       Tel kırma, emeğin, sabrın, dikkatin ve maharetin ürünü.
       Ne acıdır ki, 300 yıllık bir gelenek ABD Başkanı’yla yeniden gündeme geldi.
       Ve ne acıdır ki, kuşaktan kuşağa aktarılarak gelen el emeği göz nuru el işi, Bush’un sayesinde keşfedildi. Bir anlamda, Bush, tel kırmanın reklamını da yapmış oldu.
       Reklamın iyisi kötüsü olmaz demek de mümkün, başka şeyler de... Siz olsanız ne dersiniz?