Amasra Genel Bilgi

Amasra Genel Görünüm

Şehir merkezi, Bartın’ın kuzeyinde dik yamaçları Karadeniz’le buluşturan yedi tepe, beş yarımada ve iki ada üzerinde kurulmuştur. Amasra ve yöresi I. zamanın Karbon döneminde oluşmuştur. Toprak altında bol miktarda Taşkömürü vardır. Amasra’nın kuzeyinde Kuşkayası, doğusunda Karabalçık ve güney doğusunda Esenler Dağları bulunmaktadır.

Yüzölçümü 115 km2 olan Amasra’nın ilçe nüfusu 2000 sayımına göre toplam 16.438’dir.

İlçenin ekonomisi, İlçe’ de bulunan maden ocaklarına ( ATİ ) dayansa da, kırsal kesiminde tarım ve hayvancılık da önemli gelir kaynağıdır.
Tarihi İlçe ekonomisi, daha ziyade İlçe’ de bulunan maden ocaklarına ( ATİ ) dayansa da, kırsal kesiminde tarım ve hayvancılık da önemli gelir kaynağıdır. Tarihi XVII.yüzyıla dayanan ağaç oymacılığı günümüzde Amasra ve Köylerinde sürdürülmekte ve önemli gelir kaynağı özelliğini korumaktadır. İlçede önemli gelir kaynaklarından biri de turizm sektörüdür. Doğal yapısı, 3000 yıllık tarihi dokusu 1940’ lı yıllardan beri Amasra’ yı turizm merkezi yapmıştır. İlçenin bir diğer gelir kaynaklarından birisi de balıkçılıktır.

Amasra'dan Bir Görünüm

Bugünkü Amasra’nın yerinde, İÖ.IX.yüzyılda, adı Hellenlerce Sesamos olarak anılan bir kentin varlığını İliyada’dan öğrenmekteyiz. İliyada’ya gçre; kentin varlığı Troia Savaşı (MÖ.1200) dönemlerine kadar uzanmaktadır. Ancak sözü edilen kent, Hellenlerin Marmara Denizi ve Karadeniz kıyılarında yavru kentler kurduğu dönemde (MÖ.VII.yüzyıl) Yunanistan’dan gelen Megaralı göçmenlerin eline geçerek bir Hellen kenti olmuştur. Asıl kenti yeni yapılarla donatarak geliştirerek kendi adını veren ise Kraliçe Amastris’tir.  Adını Kraliçe Amastris’ den alan ve M.Ö.III.yüzyıla kadar Sesamos adıyla anılan kentin ilk kurucusu, Strabon’a göre Amazonlar’dır.

M.Ö.XII.yüzyılda Fenikeliler Sesamos’u Sayda kolonisi yapmışlar, M.Ö.VIII.yüzyılda da kent, İon kolonisine katılmıştır. M.Ö. 580’de Lidyalılar, 547’de Persler kente egemen olmuş, Perslerin döneminde yapılan "Antalkidos Barışı" ile ilk kez otonom bir yapıya kavuşmuştur. Büyük İskender’in Pers İmparatoru III.Dareios’u yenmesi üzerine hanedanlıklar arası evlilik nedeniyle, M.Ö. 306’da gelindiğinde Dareios’un yeğeni Amastris, bu kente, çocukları da Herakleia’ya yönetici olmuşlardır. Amastris döneminde akropol, kutsal tapınaklar, rıhtımlar yapılarak kent daha bayındır duruma gelmiştir. Amestris, Heraklia Pontika (Karadeniz Ereğlisi) Tyranı Dionysos ile velendi, kocasının ölümü üzerine, küçük yaştaki oğlu adına yönetimi eline aldı. MÖ. 301’de Lysimakhos ile evlenmiş, onunla 2 yıl kadar evli kaldıktan sonra ayrılıp Herakleia Pontika’ya dönmüş yeniden yönetimin başına geçmiş, kendi adına paralar bastırmıştır. Ancak sonunda oğulları tarafından (MÖ.288) öldürülmüştür. Bu olay üzerine Lysimakhos Ereğli’ye gelerek Amestris’in oğullarını öldürtmüş ve Amastris’in küçük devletinin yönetimini de halka bırakmıştır.

Kuşkayası Anıtı

M.Ö. 70 - M.Ö. 395 yıllarında Romalılar Amastris kentine egemen olmuşlar ve dönem içinde Nicomedia-Amasia hattından bir yol bağlanarak kente, Form, saray, şeref yolu, 5 bin kişilik Tiyatro, akropol, tapınaklar ve Kuşkayası Yol Anıtı yapılır. M.S. 395’de Amastrist Doğu Roma sınırları içinde kalan Bizans’ın egemenliği altına girmiştir.Bizanslıların egemenliği döneminde yol şebekesi onarılmış, kale tahkimi yapılmıştır. Bu arada gemi yapımcılığı da geliştirilmiştir.

Pontus devletinin kralı VI. Mithridates’in Roma’ya karşı giriştiği savaşta yenilmesi üzerine, Pontus krallığı yıkıldı. Romalı komutan Pompeius’un getirdiği yeni düzenlemeyle, eski Pontus krallığı ülkesinin Anadolu’da, Kızılırmak batısındaki, Paphlogonia’daki parçası, Roma hakimiyetine girmiştir. Amastris Romalıların egemenliği döneminde, Bithynia-Pontus ilinin Pontus bölümü başkenti olmuştur. Anadolu’da Türklerin bu yöreye kadar ulaşmasıyla Bizans İmparatorluğu Amastris’in Türklere karşı korunmasını sağlamak amacıyla kentin yönetimini Cenevizlilere bırakmıştır.

İç Kale Mescidi

Mora seferinden dönen Fatih Sultan Mehmet, 1460 yılında 150 parça gemiye 30 bin levend askeri bindirip Amasra’ya sevk eder. Kendisi de kara yoluyla ulaşır. Bakacak Tepesine geldiğinde "Lala Lala Çeşm-i Cihan buramı ola" der. Şehri savaşsız teslim alır. Amasra Cumhuriyet tarihine kadar İlçe iken, Cumhuriyetle birlikte Bartın’ ın nahiyesi olmuş ve 1987 yılında çıkarılan tanımla tekrar İlçe statüsüne kavuşmuştur.

Amasra'da kentinden günümüze gelebilen kalıntılar şunlardır: Kilise Camisi, Fatih Camisi, İskele Camisi, Amasra Kalesi, Kuşkayası Anıtı, Büyükadadaki Kilise Kalıntısı, Amasra Hamamı, Amasra Müzesi. Ayrıca ilçede ilginç bir doğal oluşum olan Gürcüoluk Mağarası bulunmaktadır.
 

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.amasra.gov.tr adresinden alınmıştır.