Azdavay Genel Bilgi

Batı Karadeniz Bölgesi’nde, Kastamonu İli’ne bağlı bir ilçe olan Azdavay, güneyde Daday ilçesi, batıda Pınarbaşı ilçesi, doğuda Küre ilçesi ve kuzeydoğuda İnebolu ilçesi ile çevrilidir. İlçe toprakları engebeli ve ormanlık bir arazi yapısına sahiptir. Azdavay’ın toprakları Küre Dağlarının 1000 m. yüksekliğindeki uzantıları ile engebelenmiştir. Bu dağların üst kesimlerinde düzlükler çöküntü olukları ile yarılmıştır. İlçenin güneydoğusunda Ballıdağ, kuzeyinde de Karyatağı ve Kart Dağı bulunur. Azdavay’ın batısından Ilıcaköy’e kadar uzanan geniş kesim Devrekâni Ovasını oluşturmaktadır.

Küre Dağlarının eteklerinden doğan ve küçük akarsuların birleşmesi ile oluşan Devrekâni Çayı ilçe topraklarını sulamaktadır. Ayrıca Valay ve Gümürtler Çayı belli başlı ilçenin akarsularıdır. Deniz seviyesinden 850 m. yükseklikteki ilçenin yüzölçümü 1.268 km2., toplam nüfusu ise 3.095’tir.

İlçenin toprakları mera ve ekili alanlardır. Ormanlık alanların alçak bölümleri yapraklı bitki örtüsü bakımından zengindir. Ormanlık alanlar çoğunluktadır. % 64’ü ormanlık olan ağaçlar ve maki türleri ile , yüksek bölümleri ise iğne yapraklı ağaçlarla kaplıdır. Ormanlık alanlarda göknar, çam, ardıç, kayın, meşe, karaağaç, kavak, ıhlamur, gürgen, dişbudak, fındık, çınar, kızılağaç, söğüt gibi ağaçlar bulunmaktadır.

Azdavay’ın kuzeyi dağlarla çevrili olduğundan tam bir Karadeniz ikliminin etkisi altında değildir. Coğrafya yapısı kimi yerlerde çok düşük, kimi yerlerde yüksek olmasının sonucu değişik ve yerel iklim tipleri oluşturur. Kışları sert ve soğuk, yazları ise sıcak geçer.Yağışlar ilkbahar ve sonbahar aylarında görülür.

İlçenin ekonomisi ormancılık, tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürün, buğday, arpa, şeker pancarı ve meyvedir. Küçükbaş hayvan besiciliği yapılmaktadır. İlçe topraklarında düşük kalorili kömür yatakları 1970 yılına kadar işletilmiştir.

İlçenin tarihi ile ilgili kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte; M.Ö. 1100-700 yılları arasında Kastamonu ve çevresinde Paflagonialıların egemenlik kurdukları bilinmektedir. Fryglerin bir kolu olan Pafloganialılar bu bölgeye kendi adlarını vermişlerdir. Yörede Bizanslılar, Danişmendler, Çobanlar ve Candaroğulları egemen olmuş, Azdavay uzun süre Bizans egemenliği altında kalmıştır. Kastamonu ve yöresi 1106 yılında Danişmendlerin eline geçmiştir. Anadolu Selçuklularının dağılmasından sonra Candaroğulları yöreyi egemenlikleri altına almışlar ve 1392 yılında Kastamonu Osmanlı topraklarına katılmıştır. Ankara Savaşı’ndan (1402) sonra Sinop’ta yaşayan İsfendiyar Bey yöreye hakim olmuştur. Osmanlı birliğini yeniden kurmayı başaran Çelebi Sultan Mehmet İsfendiyar Bey’i kendisine bağlamış ve Candaroğullarının Osmanlılara katılmasını sağlamıştır. Bunun ardından 1461’de Fatih Sultan Mehmet zamanında yöre, kesin olarak Osmanlı toprakları içerisine alınmıştır.

Osmanlı döneminde Kadılık olan Azdavay, sonradan Daday’a bağlı nahiye yapılmıştır. Şemsettin Sami Kâmüsü’l Âlâm’da Kastamonu vilayeti merkez sancağının Daday kazasına bağlı nahiye merkezi, büyücek bir köy olarak nitelemiştir. 1946 yılında da Kastamonu iline bağlı ilçe konumuna getirilmiştir.

İlçede günümüze gelebilen eserler arasında; Sivri Kaya Kalesi, Arma Kalesi, Asar Kalesi, Sarı Yolu Kaya Mezarı, Toprak İni Mezarları, Kız Kayası, Delikli Kaya, Hacat Kayası, Fıstık kayası, Ruşen Kayası, Türbe Kayası, Mercimeklik Kayası, Tabaklı Kayası, Ağıl Kayası, Kaya Tünelleri, Yumacık Köyü Türbesi ile, Medil Mağarası Valla Kanyonu ve Ören Kayası Mağarası gibi doğal oluşumlar bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.azdavay.com adresinden alınmıştır.