Ordu'da, Doğu Karadeniz Kalkınma Projesi (DOKAP) kapsamında Topçam Barajı'nın ardından il merkezine içme ve endüstri suyu sağlaması ve enerji üretmesi amacıyla yapılması projelendirilen 'Ordu Barajı' adeta 'evin yaramaz kızı' gibi oldu.

Ordu Barajı'nın 'Bağımsız Enerji Üretim' metoduyla inşasını öngören Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, 2003 yılından bu yana açtığı tüm ihalelerde projeyi hiç bir 'görücüye' beğendiremedi. Açılan tüm ihalelere teklif veren firmalar, yüksek maliyeti görünce adeta 'kaçar gibi' geri çekildi.

Her şey, DOKAP kapsamında Ordu'nun Kabadüz ilçesi sınırları Kurul Kayaları mevkisinden başlayıp Ulubey ve merkez ilçe sınırlarını içine alan yılda 192 milyon kilovat saatlik enerji üretecek Ordu Baraj ve Hidroelektrik Santralı planının ülkeye kazandırılması için kolların sıvandığı 2001 yılında başladı.

Arpaköy, Bayramlı, Bayadı, Başköy, Durak, Eymür, Esenyurt, Karakiraz, Kıranyağmur, Kayabidi, Kovancı ve Sağırlı köylerinde 157 aileye ait konut, 20 bin dekar tarım arazisi ve 15 kilometre yolu sular altında bırakacak olan baraj ile ilgili çalışmalar tamamlanınca 2003 yılında 'Yap-İşlet-Devret' metoduyla özel sektöre ihaleye açıldı.

İhaleye 6 firma teklif verdi. Firmalardan 5 tanesi daha başlangıçta projeyi yapılabilir bulmadığı için fizibilite vermeyerek projeden çekilirken ihaleyi alan firma ise yaptığı fizibilite çalışmaları sonucunda projeyi ekonomik bulmadığından dolayı vazgeçerek geri çekildi.

Bunun üzerine bakanlık, yeni bir ihale açmaya ve şartları olumlu hale getirmeye karar verdi. 2005 yılında proje yeniden başvuruya açılırken bu kez 7 firma başvurdu. Ancak firmalardan 6'sı projeyi daha görür görmez uygun bulmadıkları için fizibilite raporu vermeyerek projeden çekilirken, sadece İçkale firması projeyi inşa edebileceğini belirtince ihaleye aldı.

İÇKALE 'KALE' GİBİ DAYANDI
İçkale firması, coğrafi ve teknik yönden oldukça zor, pahalı ve büyük bedel isteyen projeyi inşa edebilmek için çalışma yapmaya başlayınca bu kez karşısına kamulaştırma maliyetleri çıktı. Baraj yapılacak diye arazileri su altında kalacak olan tapu sahipleri oldukça yüksek miktarda kamulaştırma bedeli isteyince projenin inşası tehlikeye girdi.

Kamulaştırma bedelinin 200 milyon doları aşacağı, baraj ve HES inşaatıyla maliyetin 500 milyon dolar seviyesine yükseleceği, bu maliyetin uzun yıllar boyunca geri dönüşümünün olmayacağı ortaya çıkınca firma, geri çekilmek yerine yeni formüller geliştirdi.

İçkale Enerji Grubu Koordinatörü Ayla Tutuş, bu formülü İHA'ya şöyle açıkladı: "Ordu Barajı akış yukarısında inşaatı devam eden Topçam Barajı'nın depolamalı olması nedeniyle Melet Irmağı suları Topçam Barajı tarafından regüle edilmektedir. Bu nedenle memba gelişmeli ve gelişmesiz işletme çalışmaları ayrı ayrı yapılmış, en kurak dönemlerde bile planlama raporundaki projeksiyonlar doğrultusunda Topçam Barajı'ndan bırakılacak olan su Ordu HES yükleme havuzundan bir branşmanla (bağlantı koluyla) Ordu içme suyu iletim hattına verilerek arıtma tesislerine ulaştırılması sağlanacak şekilde formülasyon geliştirilmiştir. Bu formülasyon doğrultusunda yapılan işletme çalışmaları sonucunda Ordu Barajı'nın yapılmasına ihtiyaç kalmamıştır.

Önerilen yeni alternatifle Çorakdüzü mevkisinde yapılacak olan regülatörle alınacak olan su, yaklaşık 9 km uzunluğundaki tünel ile 125 metre kotunda yer alacak olan yükleme havuzuna getirilecek içme suyu ihtiyacı branşmanla içme suyu iletim hattına verilecek, kalan su eski baraj yerinde yapılacak olan 29 MW kurulu gücündeki santrale düşürülerek yılda yaklaşık 150 milyon kWh enerji üretilecektir."

12 KÖY SU ALTINDA KALMAKTAN KURTULDU
Ordu'nun 2040 yılına kadar ihtiyacını karşılaması öngörülen içme suyunu Ordu değil de Topçam Barajı'ndan pompa ve bağlantı borularıyla getirilmesinin şu aşamada daha uygulanabilir olduğunu belirten Ayla Tutuş, açıklamalarını şöyle sürdürdü: "Bu formül ile 20 bin dekar alanda bulunan fındık sahaları korunmuş, yaklaşık 150 hanenin yerinden edilmesi önlenmiş, gelirini fındık üretiminden sağlayan insanların ve Ordu ilinde fındık yan ürünleri için kurulmuş olan yaklaşık 45 işletmenin faaliyetlerinin devamı sağlanmış, daha önce SİT alanı olarak ilan edilmiş fakat baraj nedeniyle SİT alanından çıkartılmış olan alan korunmuştur. Ayrıca önceki formülasyonda içme suyu ihtiyacını karşılayabilmek için hem kuyruktan alınacak olan suyun hem de rezervuardan alınacak suyun pompalarla alınarak arıtmaya iletimi söz konusu iken yeni önerilen alternatifle hem pompa tesisi yatırımı hem enerji giderleri hem de mutlak koruma alanlarının korunması için belediyenin yapacağı kamulaştırma masrafları dolayısıyla vatandaşın sırtına binecek olan yük ortadan kaldırılmıştır. Hatta daha düşük kurulu güçle önceki üretime yakın bir üretim sağlanmış ve ülke ekonomisi açısından ithal girdisi daha düşük ve daha ekonomik bir proje geliştirilmiştir. Yeni önerdiğimiz formül aynı zamanda çevre dostu bir proje olarak geliştirilmiştir."

iha

Yayın Tarihi : 28 Şubat 2008 Perşembe 16:30:53