Melet Irmağı Kan Ağlıyor...

Ordu’da Orta Karadeniz Bölgesi’nin sınırı konumundaki Melet Irmağı’nda tahribat yıllardır durdurulamıyor.

Devlet Su İşleri 7. Bölge Müdürlüğü ve Ordu Valiliği İl İnsan Hakları Kurulu tahribatın durdurulması yönünde görüş belirtirken sivil toplum kuruluşları ise seslerini çıkarmıyor. Bir ağaç kesildiğinde kıyameti koparan sivil toplum örgütleri ve çevreciler, palmiye ağaçlarına gösterdikleri duyarlılığı, Öğretmen Evi bahçesinde kesilen ağaçlara gösterdikleri tepkiyi Melet Irmağı’nda ki talana gösteremedi. Kentte onlarca sivil toplum kuruluşu olmasına rağmen bu kuruluşların kentte sorunların çözümü için de yeterince etkili çalışma yapmadığı gözlendi.

Yıllardır basın yayın organlarında işlenen Melet’te ki talan son zamanlarda yine basın yayın organlarında işlendi. Konunun gündemde olmasına rağmen kaç gündür bir tek sivil toplum kuruluşundan ve çevreci kuruluştan ses çıkmadı.

MİMARLAR BİLE SUSTU

Türkiye Mimarlar Odası Genel Merkez ve Ordu Şubesi tarafından 14 Nisan 2001 tarihinde Ordu’da ‘Karadeniz’de Çevre, Kimlik ve Mimarlık’ sempozyumu düzenlendi. Sempozyum sonunda alınan kararlar bir deklarasyon halinde kamuoyuna açıklandı. “Kurul Kayalıkları’na Dikkat” başlığı altında yer verilen kararda: “Hem, çok özel peyzaj ve doğa değerlerine sahip bir “SİT” olan, hem de tarihsel bir yerleşme odağı olarak önem taşıyan Kurul Kayaları ve çevresindeki taşocağı/kumocağı tahribatının Koruma Kurulu Kararları ve yargı yoluyla “hukuken” durdurulmuş olduğunu bilen sempozyum katılımcıları, aynı etkinlik kapsamında Melet ırmağı vadisi ve Kurul bölgesine yaptıkları inceleme gezisinde ise “tahribat sürecinin durmadığını” üzülerek ve kaygı içinde tespit etmiştir.

Başta Ordu Valiliği olmak üzere, bölgedeki SİT kurallarının ve yargı kararlarının uygulanarak, Kurul Kayaları ve çevresindeki doğal-tarihsel-kültür ve doğa zenginliğinin korunmasından sorumlu tüm kişi ve kuruluşları bu olumsuz sürece derhal müdahale etmeye davet eden sempozyum katılımcıları, Melet Vadisi ve Kurul yamaçlarındaki yasa dışı ve duyarsız kumocağı/taşocağı uygulamaları hakkında da ivedi suç duyurularında bulunarak, savcılıkların ve yargının harekete geçirilmesi gereğinin altını çizmektedirler...” denildi.

ÇEVRECİLER SUSTU

Ancak aradan geçen zaman içerisinde Mimarlar Odası’nın aldığı karar sözde kaldı. OR-GE Vakfı Melet Irmağı’ndan malzeme alım işini iki-üç imzada özel firmalara verdi. Tahribat böylece Valilik eliyle daha da hızlanırken Mimarlar Odası ve çevreciler aynı duyarlılığı tepkiyi gösteremediler.

MALZEME ALIMI SAKINCALI!

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 7.Bölge Müdürlüğü tarafından Bölge Müdürü Adına Müdür Yardımcısı Mustafa Bahadır imzasıyla (Sayı: B.15.1.DSİ.1.07.02 00/124.1-4901/70 Tarih: 31.01.2005-813) Ordu Valiliği (İl Özel İdare Müdürlüğü)’ne gönderilen yazıda Ordu Merkez Melet ırmağı yatağından ve şehiriçi derelerinin deniz ile birleşim yerlerinden malzeme alımının önlenmesi amacıyla Valiliğin yapması gereken çalışmalara yer verildi. Melet ırmağı üzerine yapılması planlanan Ordu Barajı’na malzeme temin edileceği hatırlatılan yazıda Melet ırmağı yatağının deniz ile Çatalkaya köprüsü arasında ki kısmından malzeme alımının sakıncalı olduğu belirtildi. Valiliğe gönderilen söz konusu yazıda;

Ordu-Merkez-Melet ırmağı yatağının deniz ile Çatalkaya köprüsü arasındaki bölümünden Ordu şehir içerisindeki derelerin deniz ile birleşim yerlerinden malzeme alımına ilişkin Blöge Müdürlüğümüzün görüşleri aşağıda belirtilmiştir. Melet ırmağının yatağının denizden itibaren membaya doğru 8 km boydaki bölümünden malzeme alınması Ordu şehri ve köylerinde can ve mal güvenliğini sağlayan Melet Irmağı taşkın koruma tesislerinin emniyeti açısından sakıncalıdır.

Melet ırmağı yatağının, taşkın koruma tesislerinin membaında ve Çatalkaya köprüsüne kadar devam eden diğer bölümü ise; planlama raporu 2003 yılında hazırlanan “Ordu Barajı ve Hidroelektrik Santrali”nin beton angregası için malzeme ocağı olarak kullanılacaktır. ...Malzeme alanları olarak isimlendirilen bu sahaların mutlak suretle korunması gerekmektedir. “Ordu Barajı ve Hidroelektrik Santrali” Bölgemizin uzun vadeli uygulama programında yer almaktadır. Enerji üretimi ile birlikte Ordu şehrinin içme ve kullanma suyunu da temin edecektir.

Bu nedenlerle Melet ırmağı yatağının deniz ile Çatalkaya köprüsü arasındaki bölümünden kamu kuruluşları ile özel kişi ve kuruluşların malzeme almaları Bölge Müdürlüğümüzce sakıncalı görülmektedir. Ordu Valiliği İl Mahalle Çevre Kanununun 20.03.2003 tarih ve 03 sayılı kararının 3’üncü maddesinde de Melet ırmağının denizden Bayadı Köyü sınırına kadar olan kısmında ırmak yatağını sınırlayan doğal ve yapay seddeler arasındaki alanda daha önceki dönemlerde alınan kararlar çerçevesinde kum-çakıl vb. gibi malzeme alımı taleplerinin İl Özel İdare Müdürlüğünce değerlendirmeye alınmaması gerekmektedir” ...Ordu şehri içindeki derelerin denizle birleşim yerlerinden malzeme alınması mevcut ıslah tesislerinin güvenliği açısından sakıncalıdır.” denilmektedir.

DSİ. OLUMSUZ YAZI YAZINCA ÇEVRE KURULU KARARI DEĞİŞTİRDİ

Bu yazı üzerine Ordu Valiliği İl Mahalli Çevre Kurulu 27.06.2005 tarihinde toplanarak daha önce alınan karara istinaden başka bir karar alarak Melet ırmağından kum çakıl alımına ilişkin taleplerin Özel İdare tarafından değerlendirmeye alınmasını sağladı. 26.06.2005 tarihli kararın 5. maddesinde yer alan karar şöyle: Melet ırmağının denizden Bayadı Köyü sınırlarına kadar olan saha İl Mahalli Çevre Kurulunun 29.01.1997 tarih, 1 nolu kararının 3.maddesi ile 20.03.2003 tarih, 03 nolu kararının 3. maddesi gereği Kamu Kurum ve Kuruluşlarının ihtiyaçları dışındaki malzeme taleplerinin değerlendirilmeye alınmaması hususunda verilen kararın bir yıl süre ile İl Özel İdaresi’nce oluşturulacak komisyonun belirleyeceği sahalarda Irmak yatağının temizlenmesi ve düzenlenmesi amacıyla yapılacak olan resmi müracaatların değerlendirilmeye alınmasına oy birliği ile karar verilmiştir.”

ORGE-VAKFI VE ENCÜMEN KARARI 'TALANA DEVAM' DEDİ

Melet ırmağında malzeme alımı nedeniyle ırmak kenarında bulunan fındık bahçesindeki ocaklarının ırmağa düştüğünü iddia eden bir vatandaşa Ordu Valiliği İl Özel İdaresi tarafından Vali Kemal Yazıcıoğlu imzasıyla (Sayı:3879) gönderilen bir yazıda malzeme alımı işinin OR-GE Vakfı tarafından protokolle iki firmaya verildiği vurgulandı: 27.06.2005 tarih ve 06 sayılı Mahalli Çevre Kurulu Kararı gereğince Melet ırmağının denizden Bayadı Köyü sınırına kadar olan saha İl Mahalli Çevre Kurulunun 20.01.1997 tarih ve 1 nolu kararının 3.maddesi gereğince “Kamu Kurum ve kuruluşlarının ihtiyaçları dışındaki malzeme taleplerinin değerlendirmeye alınmaması hususunda verilen kararın bir yıl süre ile İl Özel İdaresi’nce oluşturulacak komisyonun belirleyeceği sahalarda ırmak yatağının temizlenmesi ve düzenlenmesi amacıyla yapılacak olan resmi müracaatların değerlendirilmeye alınmasına” karar verildiğinden, İl Encümeninin 30.06.2005 tarih ve 2005/159 sayılı kararı ile İlimiz Melet ırmağının 0-11 km’leri arası ile Turnasuyu ve Melet dere ağızlarının temizlenmesi ve çalışılacak sahalardan çıkan malzemenin kullanılmasına esas OR-GE Vakfı adına (Ordu İli ve İlçelerini Geliştirme Vakfı başkanlığı) tahsis edilmiş olup, bu doğrultuda OR-GE Vakfı Başkanlığı ile ...(iki inşaat firması) arasında protokol imzalanarak 12.08.2005 ile 12.02.2006 tarihlerinde (6 aylık) sürede Samsun-Karayolları 7.Bölge Müdürlüğünün talebi ve bilgisi dahilinde ...(iki inşaat firması) tarafından 51.000 m3 malzeme temin edilerek teslim edilmesi hükme bağlandığı ve ayrıca 12.02.2006 tarihinden 12.02.2007 tarihine kadar OR-GE Vakfı adına malzeme temin edileceği 19.10.2005 tarih ve 2005/10 sayılı yazımız ile bildirilmiş ve söz konusu protokolün 10.maddesi gereğince etrafa verilen zarar ve ziyanın firmalarca temin edileceği bildirilmiştir.”

VALİLİK DSİ’NİN UYARILARINI BİR TÜRLÜ DİKKATE ALMADI

Yine DSİ 7.Bölge Müdürlüğü tarafından Ordu Valiliği İl Özel İdaresi’ne gönderilen bir yazıda daha önce konuya ilişkin gönderilen yazılar hatırlatılarak, “Melet ırmağının söz konusu 11 km boydaki bölümünün, ve ırmak ağızlarının kum-çakıl ocağı olarak işletlimek üzere ORGE-VAKFI’na tahsis edilmesi..... belirlenen nedenlerden ötürü Bölge Müdürlüğümüzce sakıncalı görülmektedir” denildi.

ÇEVRE KATLİAMININ RUHSATI ÖZEL İDARE’DEN

Melet ırmağındaki tahribat nedeniyle bölgede arazilerinin zarar gördüğünü iddia eden bazı vatandaşlar Bilgi Edinme Yasası’ndan faydalanarak ruhsatlandırma yetkisinin kimde olup olmadığını sordu. DSİ 7.Bölge Müdürlüğü tarafından gönderilen cevap yazısında ise şunlar yer aldı:

“Bilindiği üzere 05/06/2004 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5177 sayılı kanun ile, 3213 sayılı Maden Kanunu'nda bazı değişiklikler yapılmıştır. Maden Kanunu'nda yapılan bu değişikliklerle kum- çakıl ocakları maden kanunu kapsamına alınmıştır. Ia grubu madenler olarak isimlendirilen kum-çakıl malzemelerin ruhsatlandırılmaları İl Özel İdarelerince yapılmaktadır. İl Özel İdareleri ruhsatlandırma aşamasında ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerini almaktadırlar.

Sözkonusu Ordu Melet ırmağının deniz ile Çatalkaya köprüsü arasındaki bölümünden malzeme alımına ilişkin DSİ VII. Bölge Müdürlüğümüzün görüşü 31/01/2005-813 ile 09/08/2005-17128 sayılı yazılarla Ordu İl Özel İdaresine bildirilmiştir. Sözkonusu yazılarımızda bu bölümden malzeme alımının uygun olmadığı ifade edilmiştir. Melet ırmağından malzeme alımına ilişkin olarak verilen izin ya da ruhsatlar İl Özel İdaresinin yetki ve sorumluluğunda bulunmaktadır. Kaçak malzeme alımıyla ilgili şikayetler İl Özel İdaresi, Jandarma Komutanlığı ve İl Çevre Orman Müdürlüğü tarafından takip edilmekte ve gerekli cezai müeyyideler uygulanmaktadır. Kurumumuzun bu konuda herhangi bir yaptırım gücü bulunmamaktadır. Bu konudaki şikayetlerin ilgili mercilere yapılması gerekmektedir.”

DUYARLI VATANDAŞLAR: RUHSATLAR İPTAL EDİLMELİ
İL İNSAN HAKLARI KURULU: TAHRİBAT DURDURULMALI

Geçen hafta toplanan İl İnsan Hakları Kurulu ise Melet Irmağı’nda ki tahribatın durdurulması için ilgili kuruluşları uyarma kararı aldı. 12.02.2006 tarihinden 12.02.2007 tarihine kadar OR-GE Vakfı adına iki firmanın malzeme temin etmesiyle ilgili alınan Encümen Kararı’nın iptal edilerek Melet ırmağındaki tahribatın durdurulması isteniyor.