Anzaklar anıtlaştırdı, biz çürüttük

Çanakkale Savaşları'nda sabit batarya gemisi olarak kullanılan ve 13 Aralık 1914 tarihinde İngiliz denizaltısı B-11 tarafından batırılan Mesudiye zırhlısı, boğazın Sarısığlar mevkisinde 20 metre derinlikte yatarken, onu batıran denizaltı ise Avustralya'nın Canberra kentine bağlı Holbrook kasabasının girişinde anıt halinde sergileniyor.

Osmanlı Devleti'nin en büyük savaş gemisi olarak 1874 yılında İngiliz tersanelerinde yapıldıktan sonra denize indirilen Mesudiye zırhlısı, 1. Dünya Savaşı'nda düşmanla mücadelede büyük yararlar sağladı. Bu gemiyi ortadan kaldırmak için İngilizler, Norman Douglas Holbrook komutasındaki 9 yıllık denizaltıyı görevlendirdi. B-11 Denizaltısı anaforlar ve zorlu akıntılara rağmen Çanakkale boğazındaki mayın hatlarının beşini geçerek ilerledi. 13 Aralık 1914 tarihinde boğazın Sarısığlar koyuna demirleyen Mesudiye zırhlısını yakalayan denizaltı, 800 metreden torpilleyerek Mesudiye'yi batırdı.

B-11 Denizaltısı Türk bataryalarının top ateşlerine ve gambot takibine rağmen tekrar geri dönmeyi başardı. Bu olay, bir denizaltının bir düşman savaş gemisini batırmasının ilk örneği oldu. B-11 Denizaltısı'nın kaptanı Norman Douglas Holbrook, bu başarısı nedeniyle İngiltere'nin en yüksek nişanı olan Viktoria Nişanı aldı. Bu nişan hem donanmanın, hem de denizaltı filosunun aldığı ilk Victoria nişanı oldu. Mesudiye zırhlısının batmasının ardından su üzerinde kalan topları sökülerek kıyıda bulunan bataryalara monte edildi. Bu bataryalardan yapılan atışlarla Çanakkale Savaşı'nın kaderi değişti. Fransızların Bouvet zırhlısı bu bataryalardan atılan toplarla büyük hasar gördü ve savaşamaz duruma geldi.

KASABALILAR DENİZALTIYI SATIN ALIP ANITLAŞTIRDILAR
Bu olaydan yıllar sonra o dönemde İngiliz monarşisi altında bulunan Avustralya'nın Canberra kentine bağlı olarak bir kasaba kuruldu. Kasabaya B-11 Denizaltısı'nın kaptanı Norman Douglas Holbrook'un adından esinlenerek 'Holbrook' ismi verildi. Adı Holbrook olunca burada yaşayanlar 1950 yılında İngiliz Donanması tarafından satılığa çıkarılan B-11 Denizaltısı'nı ortak bir kampanya düzenleyerek satın aldılar. Satın alınan denizaltı anıtlaştırılarak kasabanın girişine kondu. Yaklaşık yarım asırdır Holbrook kentinin tanıtım broşürlerinde Mesudiye zırhlısını batıran B-11 Denizaltısı'nın 'tarihi kahramanlık görevi' anlatılıyor. Broşürün kapağında B-11 Denizaltısı'nın Çanakkale'de büyük başarılar göstermesinden dolayı İngiltere Hükümeti'nin en yüksek başarı ödülünü aldığı vurgulanıyor.

"ULAŞILAMAYAN KASABA"
2001 yılında ise bir dönem Çanakkale'ye İngiliz ordusu adına gelerek savaşan Anzaklarla Türk toplumunu kaynaştırmak amacıyla B-11 Denizaltısı'nı sembol yaparak anıtlaştıran Holbrook kasabası ile Mesudiye zırhlısını hatırlatan Ordu'nun Mesudiye ilçesini 'kardeş şehir' yapma girişimleri başladı. Turizmci Oğuz Otay'ın girişimleriyle başlatılan bu çaba iki şehrin belediye meclislerinin olumlu karşıladı ancak daha sonraki yıllarda unutuldu. Aradan 6 yıl geçmesine rağmen iki şehir hala 'kardeş şehir' olamadı. Mesudiye Belediye Başkanı Ahmet Baki Yılmaz, bu duruma kendisinin de anlam veremediğini belirterek, "İnanmayacaksınız ama 21. yüzyılda Avustralya'nın Holbrook kentinde görüşecek iletişim kuracak kimse bulamadım. Kimseye ulaşamadım." dedi. Yılmaz, "Ben göreve geldikten sonra bu konuyu tekrar gündeme getirmek istedim. Holbrook kentinin Belediye Başkanıyla görüşmek istedim. Ancak kimseyle temas kuramadım, muhatap bulamadım. İtiraf edeyim bende başaramadım. Bu konu böylece öldü gitti" diye konuştu.