Ekonomik krizin Samsun'a etkisi ciddi oldu. Esnafın siftah yapmadan dükkân kapattığı kentte, İşsizlik Fonu'na başvuranların sayısının artması işten çıkarmaların başladığını gösteriyor. Firmalar ihracatta siparişlerin kesilmesi ve bankaların kredileri kesmesi nedeniyle önünü göremez oldu.

"57 yaşına geldim, böyle berbat bir kriz yaşamadım." Samsun'un merkezindeki Irmak Caddesi üzerinde bulunan şarküterinin sahibi Mehmet Sağlam, global krizin kente yansımasını bu sözlerle açıklıyor. Veresiyenin arttığını, piyasaların kilitlendiğini söyleyen Sağlam, krizin derinleştiğinde neler olacağını ise düşünmek bile istemiyor. Türkiye İş Kurumu İl Müdür Yardımcısı Hasan Kılıçaslan'ın "İşsizlik Fonu için başvuranların sayısı artıyor" açıklaması ise kentte işten çıkarmaların başladığını gösteriyor. İhracatçı firmaların siparişlerinin durduğu, bankaların kredileri geri istemeye başladığı Samsun da kriz, Genç İşadamları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Sever'in sözleriyle iş dünyasının üzerine balyoz gibi inmiş durumda.
Karadeniz Bölgesi'nde teşviklerden yararlanamayan tek il olan Samsun, aslında krizi uzun yıllardır yaşıyor. Tarım ve hayvancılığa dayalı bir ekonomiye sahip Samsun'da istihdam gücünün yüzde 67'si tarım alanında çalışıyor. Sanayide ise büyük endüstri tesisleri değil, küçük ve orta ölçekli işletmeler hâkim. Samsun ve yöresinde üretilen ürünlerin en önemlileri çimento, gübre, bakır, yapay jüt, oto yedek parçası, pompa, mobilya, tekstil, konfeksiyon ve tıbbi aletler. Toplam 16 küçük sanayi sitesinin bulunduğu kentte toplam işyeri sayısı 5 bin 200. Sanayi ve Ticaret Odası'na kayıtlı üye sayısı ise 6 bin 145.

Bugün değişik sektörlerde ürettiği ürünleri, 100'e yakın ülkeye ihraç eden Samsun'un 177 firma tarafından gerçekleşen ihracatı 2008 Eylül ayı itibariyle 325 milyon dolar. Organize Sanayi Bölgesi'nde faaliyet gösteren ve beş bin kişiye istihdam sağlayan işletmelere şimdi bir de global krizin etkileri yansımaya başladı. İşten çıkarmalar ve ücretsiz izinlerin başladığı kentte ekonominin tüm aktörleri zor durumda.
Türkiye İş Kurumu İl Müdür Yardımcısı Hasan Kılıçaslan, Samsun'daki ihracatçı firmaların krizden olumsuz etkilenebileceğini, bu nedenle işten çıkarmaların olabileceğini belirterek İşsizlik Fonu´ndan yararlanmak isteyenlerin kuruma yaptıkları başvurularda artış görüldüğünü belirtiyor ve "Samsun'da bu fondan yaklaşık 1500 kişi yararlanıyor. Ancak bu rakam aydan aya değişiyor. Yaşanan bu olumsuz gelişmeler nedeniyle bizler de endişeliyiz" diyor.

Durum ciddi, radikal önlemler alınmalı
Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Adnan Sakoğlu, Türkiye'nin yaşadığı ekonomik krizin Samsun'u da etkilediğini belirterek, "Son iki yıldır yaşanan süreçte, elde edilen kazanımların da kaybedilmesi riskiyle karşı karşıya kalınmıştır" diyor. Sakaoğlu, bu riski ortaya koyan en önemli unsurun ise siyasilerin gündemi ile Türkiye'nin sıkıntılarının aynı doğrultuda olmaması olarak açıklıyor. Sakoğlu şunları söylüyor: "Kriz, bu tedbirlerin alınmasını erteletemeyecek kadar ciddi bir durumla karşı karşıya olduğumuzu çok net bir şekilde ortaya koymaktadır. Dünya devi bankaların battığı, liberal ekonominin bile sorgulanır hale geldiği bir ortamda Türkiye'nin krizden etkilenmeyeceğini dile getirmek, fazla iyimserlik olur. Çok ciddi radikal kararlar alınması gerekiyor."

Samsun'da yatırımlar buzdolabında
Orta Karadeniz Sanayici ve Dernekleri Federasyonu (OKASİFED) Başkanı Celil Kurada ise global krizin etkilerinin Samsun'da görünenden çok daha erken başladığını belirtiyor. Krizi başlatanın ise bankalar olduğuna işaret eden Kurada, şu bilgileri veriyor: "Bankalarımız verdikleri kredileri geri çağırma noktasında acele etmemiş olsalardı piyasalar daha geç bozulurdu. Bugün Samsun'da herkes birbirini takip ediyor. Ortam nedir diye bakıyor, tam olarak önünü göremediği anda da haklı olarak yatırımlar askıya alınıyor. Yani bugün Samsun'da yatırımlar birçok yerde olduğu gibi buzdolabında. Maliyetleri giderleri aşağıya çekmek ama bunu yaparken de üretimi düşürmemek gerekiyor. İhracat yapan arkadaşlarımız da kendilerine yeni pazarlar arayıp bulmak zorundalar."

Kapanmalar ciddi sayılara ulaşabilir
Samsun Genç İşadamları Derneği Başkanı Orhan Sever ise etkileri yeni yeni hissedilen krizin kentin iş dünyası üzerinde balyoz etkisi yaptığını söyleyerek, "Bu öyle birkaç ayda geçecek gibi değil. Krizlere idmanlıyız ama bu kez daha farklı gibi gözüküyor" diye konuşuyor. Samsun'da Valilik, Büyükşehir Belediyesi, Ticaret ve Sanayi Odası gibi kurumların işadamlarına ağabeylik yapması gerektiğini, moral ve motivasyonun yüksek tutulması gerektiğini belirten Sever, şunları söylüyor: "Küresel kriz Samsun'a daha yeni ulaşmasına karşın şimdiden cirolarda yüzde elli gibi büyük oranlarda düşüşler var. Hatta batan firmalar var. Bunlar yüksek rakamlarla battığı için kendileri ile iş yapan firmaları da etkiledi. Gelecek aylarda Samsun'da kapanmaların ciddi sayılara ulaşacağı endişesini taşıyorum."

İşçi çıkarmamak için direniyoruz
İpek Jüt Çuval Sanayi AŞ Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Tarık Karslı yaşanan küresel krizin etkilerinin Samsun'da da iyice hissedilmeye başladığını söylüyor. Siparişlerin kesildiğini ve ne yapacaklarını bilmez hale geldiklerini kaydeden Karslı, işçi çıkartmamak için direndiklerini ama bu direncin ne kadar süreceğini bilmediğini dile getiriyor ve şöyle devam ediyor: "Samsun krizden nasibini almaya başladı. Bundan etkilenmemek söz konusu olamaz. Tek dileğimiz inşallah çabuk ve az hasarla atlatırız. Şimdi dünyada ekonomik anlamda yeni bir düzenin kurulması söz konusu. Eskiden edilen kârları artık kimsenin yapması mümkün değil. Spekülasyonla dünya ancak buraya kadar dayanabildi. Samsun'da işçi çıkarma başlamadı ama bu olmayacağı anlamına gelmez."

Otomobil satışı tamamen durdu
Samsun İstasyon Mahallesi üzerinde otomotiv galerisi bulunan Temel Kuzu, krizin etkilerini hiç araç satamamakla yaşadıklarını belirtiyor. Daha önce haftada 15 araç satarken şimdi üç aracı zar zor satar hale geldiklerini anlatan Kuzu, devletin ekonomiyi canlandırıcı bir takım tedbirleri vakit geçirmeden alması gerektiğini söylüyor. Kuzu, "Otomotiv piyasası tümden durdu. Dükkânların önünden geçen bile yok. Krizin etkilerinin önümüzdeki yılın ikinci ayına kadar devam edeceğini sanıyoruz. Bu aydan sonra gurbetçilerin memleketlerine gelmeye başlamasıyla ticari hayatta biraz kıpırdanma olur inancındayım. Ama bugün Samsun'da herkes şaşkın kimse ne yapacağını bilmiyor. Önünü gören yok. Ama ne yazık ki yol gösteren de yok" diyor.