Dokumacılık teknoloji kurbanı oldu

Samsun'un Vezirköprü ilçesinde asırlardır süren kilim ve heybe dokumacılığı tarih oluyor.

Türkiye'de olduğu gibi Vezirköprü'de de el sanatları, gelişen teknoloji ve endüstriye yenik düştü. Böylece geleneksel kültür unsuru olan el sanatları bir kısmı kayboldu, yozlaştı veya değişikliğe uğradı. Bütün olumsuzluklara rağmen var olma savaşı veren halı, kilim, heybe, torba gibi el sanatları kısıtlı da olsa, Sarıdibek ve Tahtaköprü köylerinde yaşatılmaya çalışılıyor, ancak sayıları her geçen gün azalmakta. Vezirköprü'ye bağlı Sarıdibek köyünde yöreye özgü kilim ve heybe dokumacılığı fabrikasyon üretimine geçilmesiyle ya da talebin düşmesiyle günümüzde terk edilmiş durumda ve yok olmaya yüz tuttuğu belirtildi.

Sarıdibek ve Tahtaköprü köylerinde sürdürülmekte olan geleneksel el sanatları arasında yer alan kilim ve heybe dokumacılığının günümüzde yok olmaya yüz tutuğunu belirten kilim dokumacısı Veli Gözel (60), "Atalarımızdan kalma yöremizdeki dokumacılık koyunlardan elde ettiğimiz yün didilir, taraklanır, kirmanda eğrilir ve kök boya ile boyanır daha sonra tezgaha çekilerek dokuma işine başlanır. Bugün ise dokuma hazır orlon kullanımıyla yapılıyor.

Dokuma işlerimiz azda olsa devam ediyor. Gün geçtikçe de ilgi
azalıyor. Bir kilim iki kişi tarafından 12 günde dokunuyor. Bazen Ankara'dan ve İstanbul'dan gelen siparişleri yapıyoruz. Günümüzde kaybolmaya başlayan dokumacılığı kaymakamlığımızın desteğiyle yeniden canlandırmak istiyoruz. Bunu artık geçim kaynağı olarak yapmak istiyoruz" dedi.

Veli Gözel'in eşi Emine Gözel (55) de 20 yaşından beri dokuma işleriyle uğraştığını belirterek, bu işi kendisine kayınvalidesinin öğrettiğini söyleyerek, "Tezgaha bağlanan çözgü iplerinin sıklığı önemlidir. Eğer çok aralıklı ise kullanılan ip artar aralıklar sık ise desenler sırıtır. Çözgüde ipler aynı gerginliğe sahip olmalı. Torba için çözgü süresi ortalama bir buçuk saat uğraşı sonunda tezgah hazır duruma getirilip dokumaya başlanır" diye konuştu.
Gözel, kilim ve heybe de işledikleri motiflere etlik nakışı, goraf çubuğu, nakış göbeği ve sızı adları verdiklerini sözlerine ekledi.