Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması'nda Samsun İbrahim Tanrıverdi Sosyal Bilimler Lisesi 2. Sınıf Öğrencisi Gazi Giray Günaydın (17), Türkiye üçüncüsü oldu.

4 bin 740 öğrencinin toplam 2 bin 791 proje ile başvurduğu ve 134 projenin yarıştığı TÜBİTAK Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması'nda Türkiye üçüncüsü olan Gazi Giray Ganaydın, Samsun'a mutlu döndü. Samsun'un gururu olan Günaydın'ın “Bir şarkı ve bir türküden mülhem inilen gayyanın derinliğinde bulunan taşlar ya da duyun-u ummuye uygulamalarına karşı oluşan işçi isyanlarına bir örnek olarak Canik mutasarrıflığı'na bağlı memalik-i Osmaniye duhanları müşkerekü'l menfaa Reji şirketinde tütün amelelerinin tepkileri” adlı proje ile başarı elde etti. Gazi Giray Günaydın, projesinde 1908 yıllarında Osmanlı dönemindeki Fransız Reji firmasının Türkiye'deki çalışmalarını ve bunlara ait fabrikalarda çalışan Türklerin isyanlarını ele aldığını söyledi. Proje ile ilgili uzun süren araştırmalar yaptığını ve Başbakanlığın Osmanlı arşivlerinden de yararlandığını hatırlatan Günaydın, "Reji fabrikalarının ikinci büyük fabrikası Samsun'da kuruluydu. Reji fabrikalarının yöneticilerinin tamamın yabancı kişilerden oluşuyordu. Eziyeti çeken işçiler ise Osmanlı vatandaşlarıydı. Rejinin fabrikalarında çalışanların çoğunluğu yaşı küçük kızlar oluşturuyordu. Bu kızlar 25 yaşına gelmeden çalıştığı ortamdaki kimyasal maddelerin etkisiyle hastalanıp ölüyordu. Osmanlı dönemindeki Türkiye'de tütün sadece Reji'nin elindeydi. Bir başkasının üzerinde bir tabaka bile tütün ele geçse öldürülürdü. Reji'nin askerleri vardı. Bunlar cezaevinden çıkan atlı eşkıyalardan oluşuyordu. O dönemde bu şahıslar isyandan bazı verilerek göre 20 bin bazı verilere göre ise 60 bin kişiyi öldürdüğü belirtiliyor. Projemde bütün bunlara belgeleriyle yer verdim" dedi.

iha

Yayın Tarihi : 27 Mayıs 2009 Çarşamba 20:57:12