Tokat Müzesi

Tokat’ta müzecilik çalışmalarına Cumhuriyetin ilk yıllarında, 1926 yıllarında başlanmıştır. Emekli öğretmen Halis Turgut Cinlioğlu Tokat çevresinden topladığı eserleri Gökmedrese’de bir araya getirmiş ve böylece Tokat’ta ilk müzenin kuruluş çalışmaları başlamıştır.

Eserlerin toplandığı Gökmedrese, Muinüddin Pervane Bey tarafından 1277 yılında yaptırılmıştır. Selçuklu dönemine tarihlenen bu yapı Kırkkızlar Medresesi ismi ile de tanınmış, uzun süre medrese daha sonra da darüşşifa olarak hizmet vermiştir. Gökmedrese açık avlulu, iki katlı, iki eyvanlı ve revaklı bir yapıdır. Çinili taş porteli ile Anadolu Selçuklularının yapmış olduğu en güzel örneklerden birisidir. Medresenin ana eyvanının bulunduğu kuzey mekânda da Pervane Muinüddin Süleyman’a ait mezarlık bulunmaktadır. Halk arasında Kırkkızlar Türbesi olarak tanınan bu yerde 20 sanduka bulunmakta olup, bunlar müzeye ayrı bir görünüm kazandırmaktadır.

Müze 1974 yılına kadar hizmet vermiş, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğünce başlatılan onarım çalışmaları nedeniyle müze bir süre kapatılmıştır. Bundan sonra çevredeki bazı evler kamulaştırılmış, çevrenin düzenleme ve tanzimi yapıldıktan sonra müze 22 Ocak 1983’te ziyarete açılmıştır.

Müzenin alt ve üst katındaki odalarda eserler kronolojik olarak sergilenmiştir. Meşat Höyük, Ulutepe, Niksar başta olmak üzere çevreden çıkarılan arkeolojik eserler ve yöresel etnoğrafik malzemeler müzenin ana eserlerini oluşturmaktadır. MÖ.3000 yılına tarihlenen Eski Tunç Çağı’ndan başlayarak, Hitit, Frig, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserler müzede ayrı bölümler halinde teşhir edilmiştir. Bunların yanı sıra yörede yapılan kurtarma kazıları sonucunda ele geçen eserlerle de koleksiyonlar her geçen gün biraz daha zenginleşmektedir.

Müze girişinin al katındaki odalarda İlk Tunç Çağı’ndan başlayarak Hitit; Frig (Demir Çağı) dönemi eserleri, İsa ve Meryem heykelleri, Aziz Christina’nın mumdan yapılmış heykeli, ikonlar gibi kilise eşyaları sergilenmektedir. Müzenin bu bölümündeki kubbeli mekânda ise Osmanlı dönemine ait yazma eserler ve yazı takımları teşhir edilmektedir. Medresenin güney eyvanındaki mescidin olduğu yerde ise halı, kilim, heybe, Tokat yazmaları gibi yöresel dokumalar sergilenmektedir. Bundan sonraki mekânlarda geleneksel erkek giysileri, kadın giysileri, takılar, aydınlatma araçları, hamam eşyaları gibi etnografik eserlere yer verilmiştir. Bunları ev dokuma tezgâhı, el yazmaları, kalıpları, XIX. yüzyıla ait barut kapları ile bakır kaplar, özellikle Tokat bakırcılık sanatının örnekleri ve kapı tokmakları tamamlamaktadır.

Müzenin üst katının bir bölümü idari hizmetlere ayrılmış, güney revaka açılan odalarda ise sikkeler, altın süs eşyaları, Ulutepe kurtarma kazısı buluntuları, Roma dönemine ait pişmiş toprak, metal ve cam eserler ile Bizans dönemine ait eserler sergilenmektedir.

Müzenin avlusunda ise; Helenistik, Roma, Bizans, Anadolu Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait büyük boyutlu taş eserler teşhir edilmektedir. Bunların başında mimari parçalar, sütunlar, heykeller, kitabeler, steller, Roma dönemine ait öküz başlı stel, Selçuklu mermer fıskiyesi ve mezar taşları gelmektedir. Bahçe girişinin sağ ve solundaki revakların önünde Osmanlı ve Selçuklu mezar taşlarının yanı sıra sağ köşede de mermer bir çeşme bulunmaktadır. Eski bir Osmanlı konağından getirilmiş olan bu çeşme, Osmanlı taş işçiliğinin güzel bir örneğidir.


Gazi Osman Paşa Bulvarı
Tel. (0356) 214 52 61
Fax: (0356) 214 15 09

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.tokat.gov.tr ve www.niksar.bel.tr adreslerinden alınmıştır.