Ulu Cami
Tokat ili Zile ilçesinde bulunan bu camiyi Selçuklu sultanı III.Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında Mehmet Zalüli bin Ebu Ali 1267 yılında yaptırmıştır. Daha sonra harap olan camiyi Nasuh Paşa XVII. Yüzyılda onarmıştır. XX. yüzyılın başında depremden hasar gören bu cami yıkılmış ve 1909 yılında Zile Kaymakamı Necmettin Bey’in önderliğinde halk tarafından yeniden yapılmıştır.
Günümüze gelen Ulu Cami kesme taştan kare planlı olup, üzeri sekizgen kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür. Kubbeye geçiş duvarlardaki pandantiflerle sağlanmıştır. Caminin önünde yuvarlak kemerlerle birbirine bağlanmış dört sütunlu üç kubbeli son cemaat yeri bulunmaktadır. Son cemaat yerinden ibadet mekânına giriş kapısı Selçuklu üslubunda mermerden beş sıra stalaktitlidir. Portal mermer dikdörtgen bir çerçeve içerisine alınmıştır. Giriş kapısının iki yanına mavi mermerden sütunçeler yerleştirilmiştir. Büyük olasılıkla da bu kapı ilk yapıldığı dönemden günümüze gelmiştir. XX. yüzyılda yuvarlak kemerli girişe ahşap bir kapı konulmuştur. Bunun dışında caminin tüm bölümlerinde Neo-klasik devrin özellikleri görülmektedir. İbadet mekânı altlı üstlü ince uzun sivri kemerli pencerelerle aydınlatılmıştır.
Caminin yanında taş kaide üzerine, üzeri silmeli, kesme taştan, tek şerefeli minaresi bulunmaktadır. Minarenin üzeri yuvarlak bir kubbe ile örtülmüştür.
Kenthaber Kültür Kurulu
