Baca temizliği ve soba uyarısı
Uzmanlar kış mevsimi öncesi soba dumanı zehirlenmeleri konusunda vatandaşları uyarırken, sobalar kurulmadan önce mutlaka baca temizliğinin yaptırılması gerektiğini belirttiler.
Konuyla ilgili bir açıklama yapan Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Farabi Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Tevfik Özlü, soba dumanı zehirlenmelerinin her yıl tekrarlanan trajik olaylardan biri olduğunu belirterek biraz dikkat ve tedbirle bu ölümlerin önüne geçilebileceğini söyledi.
Bu ölümlerin önüne geçmek için ilk yapılacak işlerden birinin sonbaharda ve kış mevsimine girmeden bacaların temizlenmesi olduğunu kaydeden Özlü “Baca yangını sırasında bin dereceye kadar ulaşan bir ısı oluşur ve bunun sonucunda bacada çatlaklar meydana gelir. Bu çatlaklardan sızan karbondioksit gazı da zehirlenmelere neden olur. Bu çok sinsi bir zehirlenme türüdür. Buna karşı vatandaşların kış gelmeden mutlaka baca temizliğini yaptırmaları gerekiyor. Bunun yılda en az bir kere, sonbahar girerken yaptırılmasında büyük yarar var” dedi.
Yatmadan önce, "sabaha kadar sönmesin" diye sobaya atılan kömürün hızlıca yanıp geçmemesi ve sabaha kadar idare etmesi düşüncesiyle sobanın hava giriş ve çıkış delikleri sıkı sıkıya kapatıldığına da dikkat çeken Prof. Dr. Özlü, "Bunun sonucunda, sonradan ilave edilen kömür tam tutuşmuyor. Aşırı duman oluşuyor. Duman, çıkış yolu kapatıldığı için sobanın menfezlerinden dışarıya sızıyor. Herkes uykuda olduğundan, bu durum sezilmiyor. Aile fertleri, sızan dumandaki karbonmonoksiti soluyorlar. Hiçbiri uykusundan uyanmadan, tüm aile ölüp gidiyor" diye konuştu.
Soba dumanı zehirlenmesinin sık görülen ve çoğunlukla ölümle sonuçlanan bir durum olduğunu ifade eden Prof. Dr. Özlü, "Duman içerisinde bulunan karbonmonoksit, kokusuz, renksiz öldürücü bir zehirdir. Zehirlenen kişi, bu gazı soluduğunda önce hiçbir şey fark etmez. Karbonmonoksit kısa bir sürede kandaki oksijenin yerini alır ve kurban tatlı bir uykuya dalıp, bir daha uyanamaz. Zehirlendiği aklına gelse bile, bunu fark ettiğinde adım atacak mecali kendinde bulamaz. Aşırı bir yorgunluk, baş ağrısı, baş dönmesi vardır. Olay tesadüfen fark edilse de, geri dönüş her zaman mümkün değildir. Ölüm önlense bile, kalıcı sakatlanmalar olabilmektedir. Böyle bir durumda zehirlenen kişi hemen açık ve temiz havaya çıkarılmalı, yere yatırılmalı, mümkünse hemen yüzde 100 ve hatta yüksek basınçlı oksijenle solutulmalıdır" şeklinde konuştu.
Prof. Dr. Tevfik Özlü, böyle acı olaylara tanık olmamak için, sobalarda iyi yanan kaliteli kömür ve tutuşturma işlemi için uygun malzeme kullanılması gerektiğini kaydederek şu önerilerde bulundu:
“İyi yanmayan, tüten, duman yayan yakıtlar zehirlenme nedenidir. Sobalar usulüne göre üstten tutuşturulmalı, üstten ilave kömür atılmamalı ve kömürün yanması bittikten sonra boşaltılıp, yeniden doldurulmalı ve yakılmalıdır. Isıdan tasarruf sağlamak amacıyla, sobanın duman çıkışı asla daraltılıp kapatılmamalıdır. Sobanın hava girişleri tamamen kapatılmamalıdır. Bacalar düzenli aralıklarla temizlenmeli, açık tutulmalı, hava akımına ulaşacak şekilde çevre yapılardan yükseltilmelidir. Gerekirse aspiratörler kullanılmalıdır. Lodos, fırtına gibi hava sirkülasyonunun olumsuz olduğu koşullarda sobalar yakılmamalıdır. Bu tür havalarda, sobalar, yatmadan önce tamamen söndürülmeli ve içindeki yanmış, yarı yanmış kömür, odun gibi yakacak malzemeler dışarıya çıkartılmalıdır. Bazı binalarda bacalar, alttaki daire ile ortak kullanılmaktadır. Bu durumda, tedbirli davranıp sobanızı yakmasanız bile, alttaki komşunuzun sobasından çıkan duman, odanıza geri tepip sizi zehirleyebilir. Şunu unutulmamalıdır ki, soba yanar vaziyette uyunduğunda, asla güvende olunamaz. Gecenin bir yarısında lodosun çıkmayacağını, dumanın geriye tepip odayı doldurmayacağını kimse bilemez."
