Devrek Genel Bilgi

Batı Karadeniz Bölgesi’nde, Zonguldak İline bağlı bir ilçe olan Devrek, kuzeyinde Zonguldak Merkez ilçe ve Çaycuma, batısında Ereğli, doğusunda Karabük, güneyinde de Bolu ile çevrilidir. Devrek Batı Karadeniz Dağlarının güney yamaçları ile, Bolu Dağları arasında kalan çukur, engebeli bir alanda kurulmuştur. Güneybatı-kuzeydoğu doğrultusundaki Akçakoca Dağları ilçe topraklarına güneybatıdan girer ve batı kesimini engebelendirir. Bolu Dağları ise doğu-batı doğrultusunda uzanarak hem güneyini engebelendirir, hem de Bolu ile olan doğal sınırını çizer. Bunların yanı sıra ilçenin batısında Babadağı, güneyinde Göldağı, güneydoğusunda Akçasu ve Yenice Dağları, Eğerci yöresinde Aksu, Karadere ve Kuşkayası Dağları bulunmaktadır. İlçedeki en yüksek tepe Dorukan Tepesi’dir (925 m.). Bu engebeli arazi içerisinde Aksu Yaylası ve devrek Çayı boyunca uzanan Devrek Ovası ilçenin belli başlı düzlüğüdür.

İlçe topraklarını Filyos Çayı’nın ana kolu olan ve Abant Dağlarından kaynaklanan Devrek Çayı ile kuzeydoğuda Filyos Çayı’nın küçük bir bölümü sulamaktadır. İlçenin Deniz seviyesinden yüksekliği 100 m.dir. İl merkezine 47 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 1.080 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 66.518’dir.

İlçenin bitki örtüsü ormanlarla kaplı olup bu ormanlarda çam, meşe, köknar, kayın, karaçam, kestane ve ıhlamur ağaçları bulunmaktadır. Devrek’in iklimi genellikle ılıman deniz iklimi özelliklerini gösterir. Yazları serin,kışları ılık ve yağışlıdır. Yıllık yağış miktarı ortalama l7O metrekare/kg.dır. Dört mevsim yağışlı geçmektedir.

İlçe ekonomisi tarım, hayvancılık ve ormancılığa dayalıdır. Topraklarının verimliliğine karşılık tarım alanları oldukça kısıtlıdır. Bununla birlikte yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler; Buğday, arpa, çavdar, mısır, armut, ayva, patates, kiraz, ceviz, kestane, fındıktır. Hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvan besiciliği yapılmakta olup, süt inekçiliği gelişmiştir. Ayrıca arıcılık da yapılmakta olup bal üretimi önemlidir. Topraklarının büyük bir bölümü ormanlarla kaplı olduğundan ormancılık ve orman ürünlerinin işlenmesine yönelik sanayi gelişmiştir. Sanayi kuruluşu olarak süt ve süt ürünleri fabrikası ile tuğla ve kiremit fabrikası vardır. İlçedeki küçük sanayi sitelerinde ham deri işlemeciliği, yağ imalathaneleri, bıçkı ve hızar atölyeleri, ağaç işçiliği ile ilgili atölyeler bulunmaktadır. Bunun dışında Devrek Bastonları ile de ün yapmıştır.

Devrek’te yapılan kazılar ve rastlantı sonucu ele geçen arkeolojik kalıntı ile buluntular yörenin eski çağlara inen bir tarihi olduğunu göstermiştir. Yöredeki ilk yerleşimin Hititler döneminde başladığı bilinmektedir. Nitekim çevrede karşılaşılan bu döneme ait kalıntılar da bunu kanıtlamaktadır. MÖ.800 yıllarında Frigler yöreye hakim olmuş, onu MÖ.550’de Pers egemenliği izlemiştir. Büyük İskender’in MÖ.331’de Anadolu’daki Pers egemenliğine son vermesiyle, Anadolu’nun büyük bir bölümü ile birlikte Devrek’ de Makedonyalıların hakimiyetine girmiştir. İskender’in ölümünden sonra Bithynia Krallığına katılan yöre, MÖ.230’da Pontus İmparatorluğunun, MÖ.130’da Romalıların egemenliği altına girmiştir. Bizanslıların ve Cenevizlilerin yönetimi altına giren yöre, 1348’de Orhan Bey tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Yıldırım Beyazıt’ın Ankara Savaşı’nda (1402) Timur’a yenilmesinden sonra kısa bir karmaşa dönemi yaşayan ve Candaroğullarının yönetimine giren yöre, Fatih Sultan Mehmet döneminde, 1461’de kesin olarak Osmanlı topraklarına dahil olmuştur.

XIX.Yüzyılın ortalarından itibaren Taş Kömürü Ocakları ile hızlı bir gelişme sağlayan Zonguldak ve çevresi 1876 yılında Kastamonu Merkez Sancağına bağlı iken 1877’de Bolu Sancak Beyliğine bağlandığı tespit edilmiştir. Aynı tarihlerde Devrek Ereğli Kazasının bir nahiyesi durumuna gelmiş ve 1887de aynı Sancağa bağlı bir kaza olmuştur.

Milli Mücadele sırasında Devrek Bolu, Gerede, Bartın, Zonguldak ve Ereğli arasında Kuvayyı Milliye lehine bir tampon bölge görevini üstlenmiştir. Düzce isyanının Bolu ve Gerede’den sonra Safranbolu’ya da sıçradığı günlerde Devrek bu isyana katılmamıştır. Ayrıca Milli Mücadeleye tam destek vermiş ve yöredeki Kuvayyı Milliye çalışmalarına karargah görevi yapmıştır. Devrek halkı bu karargaha zarar gelmemesi için Dorukan’da nöbet tutmuş ve işgale uğrayan Ereğli’nin yardımına koşmuştur. Kurtuluş Savaşı sırasında Batı cephesine yapılan ikmal faaliyetlerinde de Devrek’in önemli hizmetleri olmuştur.

Cumhuriyetin ilanından sonra Zonguldak iline bucak olarak bağlanmış, 1990 yılında da ilçe konumuna getirilmiştir.

İlçede günümüze gelebilen eserler arasında; Beykoz Asarı (Kalesi), Gavur Ambarı, Karakoçlu’da Beylik Mezarı ve Kral Mezarlığı bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.devrek.gov.tr adresinden alınmıştır.