Ereğli Genel Bilgi

Karadeniz Bölgesi’nin batı bölümünde, Zonguldak İline bağlı bir ilçe olan Ereğli, kuzey ve batısı Karadeniz, kuzeydoğusu Zonguldak Merkez ilçesi, doğusunda Devrek, güney ve güneybatısında da Bolu ili ile çevrilidir.

İlçe topraklarının büyük bir bölümü dağlık olup, kuzeybatıda Keştepe (Keşif Tepesi) ve Maltepe, kuzeyde Kaletepe (Heraklea Tepesi) , kuzeydoğuda Örencik ve Hacıhasan Tepesi, doğuda Göztepe (Gözetleme Tepesi) ve Elmatepe ile çevrilidir. Bunlardan Elmatepe 1960’lı yıllarda Ereğli-Düzce karayolunun yapımı sırasında ortadan ikiye bölünmüş, 1992’de Erdemir Demir Çelik Fabrikasının yapımı sırasında da bir bölümü tamamen ortadan kaldırılmıştır. Göztepe’nin Gülüç Irmağına kadar uzanan arkasındaki alan da düzeltilmiş, deniz doldurulmuş ve burası büyük bir alana dönüştürülmüştür. Kıyının hemen ardında yükselen tepelerin altında zengin taşkömürü yatakları bulunmaktadır.

İlçe topraklarını Karadeniz’e dökülen Gülüç Irmağı başta olmak üzere küçük akarsular sulamaktadır. Handeresi, Kemer, Tabakhane ve Kabasakal Dereleri ilçenin küçük akarsularıdır. Gülüç Irmağı üzerinde 1966’da küçük bir baraj kurulmuştur. Bunun dışında Akçakoca Dağlarından kaynaklanan ve Ereğli’nin 14 km. güneyinde Karadeniz’e dökülen Alaplı Çayı da ilçenin bir diğer akarsuyudur.

İl merkezine 46 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 782 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 159.808’dir.

İlçenin iklimi genellikle ılıman deniz iklimi özelliklerini gösterir. Yazları serin,kışları ılık ve yağışlıdır. Dört mevsim yağışlı geçmektedir.

İlçenin ekonomisi başta sanayi olmak üzere, madencilik, tarım, balıkçılık ve hayvancılığa dayalıdır. Türkiye’deki üç demir çelik işletmesinden birinin yer aldığı Ereğli, aynı zamanda bir ağır sanayii merkezidir.Ereğli Erdemir Çelik İşletmesi hammaddeleri işleyen çok sayıda haddehanesi ve dökümhaneleri bulunan bir kuruluştur. Aynı zamanda bu kuruluş ilçedeki küçük sanayiinin gelişmesinde de büyük payı olmuştur. XIX.yüzyılın başlarında Ereğli’nin Köseağzı yöresinde bulunan taşkömürü 1848’de yabancı şirketler tarafından işletilmiş, daha sonra Türkiye Taşkömürü Kurumu tarafından işletilmeye başlamıştır. İlçedeki madencilik son derece gelişmiş olup, 1960’larda ağır sanayii kurulmuştur. Bunun dışında ilçede soba, karyola, yedek parça imalathanesi ve dökme demir işletmeleri bulunmaktadır. Bunun yanı sıra orman ürünlerini işleyen bıçkı, hızar atölyeleri, tekne yapım yerleri bulunmaktadır.

Tarım alanlarında Ereğli’den Zonguldak’a kadar uzanan kıyı şeridinde fındık bahçeleri bulunmaktadır. Ayrıca ilçede mısır, buğday, patates, arpa, elma, armut gibi meyvelerle sebze üretimi yapılmaktadır. Ereğli çilekleri ile ün yapmasına rağmen, çilek tarlaları demir çelik tesisleri ile konutların yapılmasından ötürü yok olmuştur. İlçenin iç kısımlarında büyük ve küçükbaş hayvan besiciliği, kıyı kesimlerinde de balıkçılık yapılmaktadır.

Ereğli MÖ.VI.yüzyılda Megaralılar tarafından kurulmuş bir koloni kenti idi. Büyük olasılıkla isminin Metropolis olduğu sanılmaktadır. M.Ö. VI. Yüzyılda Frigler tarafından buraya Mariandyn ismi verilmiştir. Karadeniz kıyılarındaki ay sayıda doğal limanlardan biri de burada olduğundan tarihin her döneminde önemli bir yerleşim merkezi olduğu kadar gemicilerin sığındığı doğal bir limandır. Bu yerleşime sonraki yıllarda Yunan Mitolojisindeki Herakles’den esinlenerek Herakleia ismi verilmiştir. Anadolu’daki diğer Herakleia kentlerinden ayrılabilmesi için bu sözcüğe Pontika eklenmiş ve kentin ismi Herakleia Pontika olmuştur. Bununla beraber Megara yerleşiminden önce MÖ.2500 yıllarında Hititlerin, ardından Friglerin buraya yerleştiği, Troia Savaşı’ndan sonra da Trak kökenli Mariandylerin burada yaşadığı kaynaklardan öğrenilmektedir.

Bu kent, Bithynia, Makedonya, Roma, Pontus ve Bizans dönemlerinde koloni niteliğini taşıyarak ekonomik özgürlüğünü korumuştur. Bizans döneminin sonlarına doğru Cenovalılar bir süre buraya hakim olmuş ve XIV.yüzyılda Osmanlılar tarafından Cenovalılardan satın alınmıştır. Bundan sonra kente Bender-i Ereğli ismi verilmiş ve bu isim zamanla Benderereğli’ye dönüşmüştür. Osmanlı döneminde önemini yitirmiş, XIX.yüzyılda taşkömürünün bulunarak işletilmesinden sonra yeniden canlanmıştır.

XIX.yüzyıl sonlarında Kastamonu vilayetinin Bolu sancağına bağlı kaza merkezi konumunda idi. Zengin taşkömürü yatakları ve limanından ötürü Kurtuluş Savaşı sırasında önem kazanmıştır. Fransızlar 1920 yılında kenti bir süre denizden bombalamış ve kısa bir süre de işgal etmişlerdir. Cumhuriyetin ilanından sonra Zonguldak İline bağlı ilçe konumunu sürdürmüştür.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Ereğli Kalesi, Sur Kalıntıları, Çeştepe Fener Kulesi, Ayasofya Kilisesi (Orta Cami), Rum Kilisesi, Murtaza Mahallesi Çeşmesi, Bozhane Hamamı, Ali Ağa Hamamı, İsimsiz Hamam, Karadeniz Ereğlisi Müzesi, Aktaş Şeyhi Türbesi, Seyit Nasrullah Efendi Türbesi, Herakleia antik kenti kalıntıları ve Sivil Mimari Örnekleri bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.zonguldak.gov.tr adresinden alınmıştır.