DSİ tarafından yaptırılan belgeleme çalışmalarının ardından İzmir Bergama’daki antik Allianoi kentinin, Yortanlı Barajı nedeniyle suları altında kalmaması için mücadele eden Ayvalık’lı çevreciler ve gönüllüler antik kentin kazı komisyonu başkanı Ahmet Yaraş’ın konuşmacı olduğu toplantıda buluştu.

Ayvalık Belediyesi'ne ait Sarı Zeybek Spor Tesisleri'nin çay bahçesinde bir araya gelen Allianoi’nin sular altında kalmamasını isteyenlerin arasında Atatürkçü Düşünce Derneği Genel Başkanı Tansel Çölaşan da hazır bulundu. Önceki gün saat 17.00’de Ayvalık CUMOK Sözcüsü Aysel Namlı’nın organize ettiği ve çevrecilerle vatandaşların yoğun ilgi gösterdiği toplantıda, Sağlık Bakanlığı'nın ilçedeki Verem Savaş Dispanseri’ni kapatma kararından sonra ilçedeki sivil toplum kuruluşları ile siyasi parti temsilcilerinin topyekün bu karara itiraz etmesi nedeniyle Ayvalık Verem Savaş Derneği Başkanı İbrahim Meriç, kendilerine destek veren herkese teşekkür eden bir konuşma yaptı.

Meriç, bugünkü Verem Savaş Dispanseri’nin bulunduğu binanın 1960’lı yıllarda Ayvalık halkından toplanan paralarla yaptırıldığını kaydederek, dispanserin kapatılıp, Edremit’e taşınmasın sonucunda ilçede ve bölgede Verem’in yeniden hortlayabileceğine ilişkin kaygılarını anlatarak, dispanserin kapatılmaması için sonuna kadar mücadele edilmesi gerektiğini belirtti.

İbrahim Meriç’in ardından konuşmasını yapmak üzere kürsüye gelen Ahmet Yaraş, 1998–2000 yıllarında Bergama Müze Müdürü ve Yortanlı Barajı Kurtarma Kazısı Başkanlığı ile 2001–2007 arasında ise Yortanlı Barajı Kurtarma Kazısı’na bakanlığın resmi onayı ile Bilimsel Heyet Başkanlığı görevlerinde bulunduğunu belirterek, heyet olarak yaptıkları insanüstü gayretler sonrasında, Bergama sınırları içinde bulunan Paşa Ilıcası’ndaki antik yerleşmenin isminin Allianoi olduğunu ortaya koyduklarını kaydetti.

Keşfettikleri Allionoi’nin dünyanın en sağlam kalmış, en büyük, içinde sıcak suyu olan ılıcasının da olduğu bir sağlık merkezi olduğunu yerli ve yabancı tüm bilimsel literatürce kabul edildiğini belirten Yaraş, Kültür ve Turizm Bakanlığı İzmir 2 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü yetkililerinin, arkeoloji bilimine gereken değeri vermeden ve DSİ’nin etkisinde kaldığı için Allianoi’niyi sular altında bırakmak istediğini iddia etti.

Allianoi hakkında sadece kendisi tarafından 45 makale yayınlandığını belirten Yaraş, “Atıfları ve başka bilim adamlarının yazdıklarını saymıyorum. Bergama Müzesi’ne yaklaşık on bin eser kazandırıldı. Allianoi ile ilgili sekiz film yapıldı. Bunlar Bergama Müzesi’ne yayınlandıkça gönderildi. Halen daha konuyla ilgili iki doktora beş yüksek lisans yapılıyor” dedi.

“ALLİANOİ, TÜRK VE DÜNYA MEDYASINDA TARTIŞMA KONUSUDUR”

Allianoi Kazı Komisyonu Başkanı Ahmet Yaraş, “Bilimsel heyetimiz, 2007 yılından itibaren sadece beş yıl süresince kazı projesi yapılmasını talep etti. Kazı projenin ekonomisini ise bakanlığımıza yük getirmemesi için AB proje halinde sundu. Proje Türk Avrupa Birliği Türkiye Komisyonu tarafından inanılmaz bir bütçe ile ciddi anlamda destek bularak, bakanlığa teklifte bulunuldu. AB, Allianoi’un mutlaka korunması gerektiğini dile getiren mektuplar yazdı. Türkiye’nin ilerleme süreçlerine Allianoi’nin durumu da eklendi. Türkiye’de ve yurtdışında yapılan organizasyonlarda bu konu gündeme getirildi. Yerli ve yabancı pek çok STK Allianoi’un gerçek anlamda korunması için taleplerini resmi yazılarla dile getirdiler. Yüz bine yakın imza ilgili kurumlara gönderildiği resmi kayıtlarca dile getirildi. Yurtiçinde ve dışında mahkemelerde halen devam eden onlarca duruşma ile sorun tartışılıyor” diyerek, internette arama motorlarında Allianoi’nin ismi sorgulatıldığında halen daha yerli ve yabancı medya kuruluşlarının konuyu gündeme getirebilmek için binlerce kez haber yaptığını söyledi.

Bazı bürokratların, Allianoi’u ortaya çıkaran ve başkanı olduğu kazı heyetini muhatap almadığı ve düşman gibi algıladığı için sundukları projenin kabul edilmediğini belirten Yaraş, “Oysa sadece beş yıllık bir proje ile Allianoi’da yarım kalan kazı çalışmaları tamamlanacak ve her açıdan bu kadar sıkıntı yaşanmadan sorun kısmen aşılabilecekti” diye konuştu. Türkiye’nin Allianoi’den çıkan buluntularla başlı başına bir müze kazanmasının mümkün olabileceğini kaydeden Yaraş, “Arkeolojik olarak Allianoi, antik buluntular açısından çok zengin. Bunun yanı sıra bölgede Bizans dönemine ait çok önemli eserleri de bünyesinde barındırdığı için özellikle sanat tarihi açısından da bölge oldukça önem arz ediyor. Ama her şeyden önce antik bölge, ağaç halkaları ile tarihleme yapma yöntemi anlamına gelen Dendrokronoloji bilimi açısından da çok önemlidir. Çünkü yaptığımız kazılarda çok sayıda ahşap buluntuyu bu bölgeden çıkardık. Bunların yanı sıra eczalık ve tıp tarihi açısından da bölgenin önemi göz ardı edilemez. Ama adeta açık hava laboratuarı olarak nitelendirebileceğimiz Allianoi’nin henüz sadece yüzde 20’si kazılmış olduğu halde üzeri sularla örtülüyor” dedi.

“HUKUKEN YÜRÜTME DURDURULABİLİR”

Türkiye’de bu tip kurtarma kazılarının çoğu kez yapıldığını belirten Ahmet Yaraş, “Uluslar arası antlaşmalar gereği devlet, baraj ya da benzeri yatırımları yapmadan önce o bölgede var olan kültür varlıklarını ortaya çıkartmak ve ilgili bir müzeye kaldırmakla yükümlüdür. Ama ne ilginçtir ki, henüz yüzde 20’sini kazdığımız Allianoi’de devletin yetkilileri bizlere, ‘Artık bu bölgede kazılar yapılmayacak’ diyerek, yapılan çalışmaların 2006 yılı itibariyle sona ermesi gerektiğini söyledi ve bugünde DSİ tarafından antik kentin sular altına gömülmesine ait hazırlıklar yapılmaya başlandı” dedi.

Kültür Bakanlığı tarafından 1. Derecede SİT alanı olarak kabul edilen kararın var olduğunu ama bu kararın ilgili kurumlara dağıtılmadığını iddia eden Yaraş, Allianoi’nin sular altında kalmaması için 2005 yılında Kültür Bakanlığının kendi bünyesinde oluşan bir akademik kurulun elinde bulunan raporlarla hukuki sürecin başlaması halinde yürütmenin durdurulmasının mümkün olabileceğini söyledi.