Cunda'da tarih yok oluyor

Balıkesir’in Ayvalık ilçesinde, Ayvalık Belediyesi’nin girişimleri ve Kültür Bakanlığı’nın katkılarıyla tescillenen bin 800 civarındaki tarihi taş bina ve tescillenemeyen pek çok antik yapıların çoğu yıkılmak ve yok olmak üzere.

Özellikle Ayvalık ilçe merkezi ve Cunda Adası’nda bulunan tescilli binalar Kültür Bakanlığı’ndan alınan hibe ya da uzun vade kredilerle yeniden hayata geçirilmeye çabalanırken, Eski Çocuk Esirgeme Kurumu olarak bilinen tarihi Despot evi her geçen gün Cunda sakinlerinin gözleri önünde biraz daha yok oluyor. Adanın en görkemli binalarından olan tarihi Despot Evi, günümüzde kaderine terk edilip, her an yıkılması beklenen adadaki birçok yapıdan sadece birisi olarak görünüyor.

20 yıl öncesine kadar içerinde çocukların barındığı, Osmanlı’ya hükümet binası olarak hizmet vermiş, görkemli bir yapı olan tarihi Despot Evi ve halkın “Eski Çocuk Esirgeme Kurumu Binası” olarak isimlendirdiği taş bina yok olma yolunda hızla ilerlemesi Cunda sakinleri tarafından üzüntüyle karşılanıyor.

Yunanistan’ın devlet olduğu gün toplanan bağışlar ile yaptırılan bu görkemli yapı geçmişten günümüze tarihe tanıklık etmesiyle biliniyor. Binayı yaptıran despot 1877 yılında binaya yapılan bir baskın da hayatını kaybetmiş ve bu görkemli yapının ancak 15 yıl keyfini sürebildiği tarihi belgelerden anlaşılıyor. Despot’un ölümünden sonra Osmanlı Devleti binayı satın alarak Hükümet binası olarak yıllarca kullanmış.

Yıllar sonra mübadele ile birlikte bina öksüz yurdu olarak kullanılmaya başlanan ancak, Çocuk Esirgeme Kurumu’nun binanın arkasında bulunan araziye yeni ve modern bir tesis yapılarak, taşınmasıyla bina kaderine terk edilmiş, şu an yıkılmak üzere olmasıyla da yürekleri burkuyor.

BAŞKAN TÜRKÖZEN GÖRÜŞLERİNİ AÇIKLADI
Öte yandan, Cunda Adası’ndaki mahalle aralarında bulunan bazı tarihi taş evlerin de tıpkı eski Çocuk Esirgeme Kurumu hizmet binası olarak kullanılan Despot Evi gibi yıkılmak üzere olması üzüntüyü arttırıyor.

Konuyla ilgili olara görüşlerini belirten Ayvalık Belediye Başkanı Hasan Bülent Türközen, “Göreve geldiğimizden bu yana Ayvalık’ı Kültür ve Sanat Başkenti yapmak için çaba gösteriyoruz. Bunun içinde kültürel değerlerimize sahip çıkmak gerektiğinin bilinciyle yapmış olduğumuz çalışmalar sonucunda ilçemizde bulunan bin 800 civarında ki taş binanın tescilini sağladık. Tescilli evlerin sahipleri tarafından yapacakları girişimlerle Kültür Bakanlığı kanalıyla uzun ve orta ölçekte alınacak kredilerle, restorasyonlarının yapılmasının yolunu açtık. Ancak bu noktada birazda kültürel değerlerimizden olan taş binaların sahiplerinin duyarlı olması gerekiyor. Biz Ayvalık Belediyesi olarak bu kültürel değerlerimizin yıkılmaktan kurtarılması, yaşatılması ve korunması için elimizden gelenin daha fazlasını yapmaya hazırız. Yeter ki ilçemizin bakir tarihi dokusu ve kültürel miraslarımız yaşatılması için herkes üzerine düşeni yapsın. Cunda da bulunan Despot Evi’ni daha önce defalarca Ayvalık Belediyesi’nin himayesine almak için girişimlerimiz oldu. Keşke bu tarihi bina belediyenin bünyesinde olabilseydi. Şimdiye kadar bu binayı kullanılabilir hale getirebilirdik” diye konuştu.

KORUMA DERNEĞİ DE DURUMA TEPKİLİ
Ayrıca, Cunda Adası Koruma ve Yaşatma Derneği yöneticileri, “Cunda adasında bulunan ve bir süre önce Çocuk Esirgeme Kurumu'nda yaşayan çocuklara hizmet veren, tarihi Despot Evi’nin özel biri tarafından satın alındığına dair yerel basında çıkan bazı haberler okumuştuk. Ancak halen daha bu binanın yıkılmasını önleyecek çalışmalar, eğer bu bina gerçekten özel bir mülkiyetse başlatılmış değil” dedi.