TAKSİM'DE SEÇİM VAKTİ
Taksim Cumhuriyet Sanat Galerisi'ndeki Sine-i Millet sergisi, fotoğraftan mizaha, oy sandıklarından pusulalara uzanan çeşitliliğiyle demokrasi tarihimizi özetliyor..
Taksim Meydanı'nda, gelip geçenlerin adeta varlığından habersiz olduğu maksem (su deposu), İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Kültür A. Ş. tarafından, yapılışından tam 276 yıl sonra sergi salonu olarak hizmete sunuldu. Beyoğlu ve çevresinin su ihtiyacını karşılama amacıyla yapılmış tarihi depo, şimdi paralel iki koridordaki 24 odalı yapısı ile bir sergi salonuna dönüştürüldü.
Yeni adıyla Taksim Cumhuriyet Sanat Galerisi olan mekânın ilk sergisi, ülke gündemiyle hayli uyumlu; zira, Sine- i Millet sergisinin konusu, seçimler. Sergi, Tanzimat dönemindeki Muhassıllık Meclis'i seçimlerinden (1840), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Demokrat Parti'nin (DP) canhıraş biçimde yarıştığı 1950 seçimlerine kadar, tüm seçimleri didik didik ediyor. Orijinal baskısıyla, parti programlarından aday listelerine, meşrutiyetin ilk oy sandıklarından oy pusulalarına, dönemin gazete arşivlerinden iç yazışmalara, adaylık başvuruları ve 'Evet' damgalı seçim mühürlerinden seçim afişlerine uzanan çok sayıda veri, sergiyi izleyenleri adeta tarihte bir yolculuğuna çıkarıyor.
SERGİYE İLGİ YOĞUN
Önceki akşam, halkın yoğun katılımıyla açılışı yapılan Sine- Millet sergisi, her yaştan, her kesimden insanın ilgisini çekebilecek bir düzen ve programla hazırlanmış. Turgay Erol, Lütfi Şen, Naim Arnas ve Turgay Tuna'nın koleksiyonları ve Atatürk Kitaplığı ile, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık gibi arşivlerden faydalanılarak hazırlanan serginin küratörü Lütfi Şen, 110 yıllık tarihi, üç ay içinde, 10 kişilik bir ekiple araştırdıklarını söylüyor ve ekliyor: "Burada göstermek istediğimiz önemli unsurlardan biri, halkın seçimleri nasıl coşkuyla karşıladığı. 2'nci Meşrutiyet'in yarattığı sevinci anlatan iki buçuk metrelik resim, bunu yansıtan en iyi örnek." Eski Türkçe sözcüklerin şimdiki kullanışlarını gösteren ayaklı, hareketli bir sözlükle başlayan sergi, birbirine geçişli odalarla, gerçek bir zaman koridoru gibi devam ediyor.
Akbaba, Şaka ve Mizah gibi, döneme damga vuran, çok nitelikli ve ağır eleştiri çizgilerinin yer aldığı Seçim Mizahı başlıklı odalar ile Yeşilçam'ın politik temalı filmlerinden (Keşanlı Ali Destanı, Zübük vb.) kesitlerin gösterildiği, afişlerinin sergilendiği oda, en çok ilgi görenler arasında. Sergide özellikle T.C. kimlik numarası ile temsili seçim yapılan bölümden, ziyaretçiler hiç eksik olmuyor. Serginin ana bölümlerinden biri olan Seçim ve Kadın başlıklı koleksiyon, kadının hakkını arama konusundaki azmini gözler önüne seriyor.
Seçme ve seçilme özgürlüğü mücadelesinde ipi göğüsleyen ilk kadın milletvekilleri ile Kadın Birliği üyelerinin portrelerinin de yer aldığı odada, kadın hakları üzerine verilen bir konferanstaki karma kalabalığı gösteren fotoğraf hayli ilgi çekiyor. Yine bu odada siyasi hak kazanılmasının mimarlarından Afet İnan ile Atatürk'ün bir fotoğrafı bulunuyor. Sergide Tasvir, Yeni Sabah, Son Saat, Akşam, Hergün, Son Telgraf, Son Posta gibi gazetelerin seçim süreçlerini ve sonuçlarını gösteren manşetlerini de incelemek mümkün. 200 adet gazete sayfası, üç bin sayfanın içinden taranarak seçilmiş. Sine-i Millet sergisi, bugünün tartışmalarına göndermeler yapıyor. Nitekim, sergilenen fotoğraflarda Ermeni-Türk birlikteliği alenen görülüyor. İstiklal Caddesi'nde meşrutiyeti kutlayan Türk ve Ermenilerin yürüyüş karesi ise bunun bariz delili.
