ÜÇ ŞEHRİN HİKAYESİ

İstanbul’un bir yıldır kapalı kapılar ardında hazırlanan 2010 Avrupa Kültür Başkenti hamlesi geçen hafta TV, billboard ve gazetelerde karşımıza çıkan "Sahne Senin İstanbul" kampanyasıyla başladı. 2010 Avrupa Kültür Başkenti sadece İstanbul değil. Almanya’nın Essen, Macaristan’ın Peç şehirleri de bu unvana sahip. Üç şehri masaya yatırdık. 2010 İstanbul’dan Yürütme Kurulu Başkanı Nuri Çolakoğlu, 2010 Ruhr/Essen Yönetim Kurulu Başkanı Fritz Pleitgen ve 2010 Peç Genel Yönetmeni Csaba Ruzsa ile Sanat Yönetmeni Tamas Szalay’a nasıl hazırlandıklarını sorduk.

Peç kültürel dönüşüm peşinde

GENEL YAKLAŞIM 150 bin nüfuslu Peç, Hırvatistan, Slovenya, Sırbistan ile çevrili bir üniversite şehri. UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası listesinde. Roma, Osmanlı, Avusturya imparatorluklarının egemenliği altında kalan şehirde Macarların yanında, Alman ve Hırvatlar da yaşıyor. 2010 projesi Peç’in doğu ve batı Avrupa arasında kültür köprüsüne dönüşmesi, Balkanlarda barış fikrinin yaygınlaşması için bir fırsat..

NASIL HAZIRLANIYOR 2007’de ulusal düzeyde proje çağrısı yapıldı. Projeler komiteler tarafından incelendi. Geçmişteki Avrupa Kültür Başkentleri Rotterdam ve Graz’ın yöneticileri aktif görev aldı.

BÜTÇE 180 milyon Euro’luk bütçenin 40 milyon Euro’su kültür projelerinde gerisi kalıcı yapılar için kullanılacak. Kaptalan Caddesi’ndeki altı müze birleşecek, ülkenin en büyük müze tesisi yaratılacak. 12 bin metrekarelik Güney Tuna Bölgesi Kitaplığı ve Bilgi Merkezi, 1000 kişilik konser ve konferans merkezi inşa ediliyor. Şehrin ünlü Zsolnay Porselen Fabrikası, kültür ve el sanatları merkezine dönüştürülüyor.

ŞEFFAFLIK Projeler Kültür Bakanlığı’nın onayından sonra ayrıntılarıyla internette yayımlanacak.

EN İDDİALI PROJE Bauhaus mimari akımının kurucularından biri Peç kökenli. Şehir, bu nedenle Bauhaus akımı üzerine uluslararası konferans düzenleyecek. New York’taki MOMA’da sergi açılacak.

EKONOMİYE KATKI Madenlerin kapanmasından, porselen endüstrisinin önemini yitirmesinden sonra zor günler yaşayan Peç, turizmle gelişmeye çalışıyor. 2010 projesi buna yarayacak.

DÜNYAYA AÇILMA Peç, 2010 boyunca Köln, Talinn, Turku, Zagreb gibi 20’den fazla şehirde görünecek.

DİĞER 2010 KENTLERİYLE İLİŞKİLER İstanbul ve Essen’le sürekli ilişki içinde. İstanbul orkestralarıyla ortak projeler planlıyor. Bela Bartok - Adnan Saygun bağı üzerine proje hazırlanacak. Zsolnay Porselen Fabrikası’nın sahipleri 19.yy’da Türkiye’ye gelip çiçek desenleri almıştı. Bu konuda da proje üretilecek.

KRİZLER Peç Belediyesi, yeterince hızlı davranamadığı gerekçesiyle 2010 Genel Yönetmeni Andras Meszaros’un işine son verdi. Yerine finans koordinatörü işin başına getirildi.

Essen’in hedefi çokkültürlü toplum

GENEL YAKLAŞIM Sloganı "Kültürle değişim, değişimle kültür." Endüstrisiyle ünlü 5,3 milyon nüfuslu Ruhr Bölgesi’nin bir kültür metropolisine dönüştürülmesi hedefleniyor. En çok vurgulanan tema bir arada yaşama ve çokkültürlülük. Etkinlikler sadece Essen’in değil bölgedeki 53 şehrin katılımıyla hazırlanıyor. 2010’un her haftasında bir şehir festivaliyle ön plana çıkacak. "Melez" adlı projeyle, bölgede yaşayan 170 farklı ulustan göçmenin kültürlerini sergilemesi sağlanacak.



NASIL HAZIRLANIYOR 53 şehir çağrılar yapıp, yerel projeler hazırlıyor.

BÜTÇE Toplamı 350 milyon Euro. AB ve Kuzey Ren Westfalya Hükümeti karşılıyor. 65 milyon Euro’su kültürel projelere, geri kalanı altyapı yatırımlarına harcanacak. Dortmund Bira Fabrikası, Düsborg Limanı’ndaki dev değirmenler kültür merkezine dönüştürülecek. Ajans kadrosu 40 kişi.

ŞEFFAFLIK Hazırlık süreci ve kesinleşen ayrıntılar, projelerin bütçeleri web sayfasında duyuruluyor.

EN İDDİALI PROJE Besteci Hans Werner Hense’ye opera siparişi veren 2010 Ruhr komitesi bir yandan da "seçkinci sanata karşıyız" sloganını kullanıyor: "Şarkı Söyle" projesinde 72 bin kişi Schalke04 Stadyumu’nda hep birlikte şarkı söyleyecek.

EKONOMİYE KATKI 20 bin firmanın katılımıyla, Ruhr’un yepyeni bir endüsriyel yapıya dönüşmesi isteniyor.

DÜNYAYA AÇILMA Ruhr bölgesinin dünyanın farklı ülkelerindeki 200 kardeş şehriyle ortak projeler hazırlanıyor.

DİĞER 2010 KENTLERİYLE İLİŞKİLER Ocak ayında İstanbul’da düzenlenecek toplantıda iki şehrin ortak projeleri görüşülecek.

KRİZLER Şimdilik bir sorun çıkmadı.

İstanbul sesini dünyaya duyuracak

GENEL YAKLAŞIM Yıpranmış, kirlenmiş kültürel mirasın geri kazanımı, kentteki kültür sanat kapasitesini artırılıp yenilenmesi, İstanbul ve Türkiye’nin tanıtımı, AB ile ilişkilerin pekiştirilmesi hedefleniyor.

NASIL HAZIRLANIYOR 2005’te daha önce eski Avrupa Kültür Başkentleri Glasgow, Liverpool, Corks’un yöneticileri İstanbul’a davet edildi, görüş alındı. Komiteler oluşturuldu. Yerel yönetim ve STK’larla eşgüdüm içinde projeler hazırlanıyor. Essen ve Peç’in aksine proje çağrısı, ulusal basında reklamla değil, basın toplantıları ve web sitesi üzerinden yapıldı. 600’e yakın proje geldi. Önerileri farklı disiplinlerden 10 kişilik artistik koordinasyon kurulu inceliyor. Ayrıca proje üretiyor. 2009’da 130 proje gerçekleşecek. 2010’da proje sayısı 1000’i geçecek.

BÜTÇE Üç yıl için 1 milyar Euro. Yüzde 70’i altyapı, tamirat, renovasyona, yüzde 10’u kültür projelerine, yüzde 10’u tanıtıma, kalanı idari işlere harcanacak. Ajans kadrosu 100 kişi.

ŞEFFAFLIK Kabul edilen projeleri kitapçık ve web sayfasıyla duyurdu. Proje bütçeleri bugüne kadar açıklanmadı. Gelecek yıl tüm proje ve bütçeleri internette açıklayacaklar.

EN İDDİALI PROJE 8 bin bağlama ile 20 bin türkü söyleyenin bir stadyumda buluşturulması planlanıyor. Boğazda tarih ve donanma şenliği yapılacak. Dört direkli yelkenliler geçit yapacak.

EKONOMİYE KATKI İstanbul’a gelen turist sayısının yılda 10 milyonun üstüne çıkartılması planlanıyor. Sadece hafta sonu 30 bin kişiyi kente çekmek İstanbul’a 154 milyon dolar kazandırıyor.

DÜNYAYA AÇILMA Temmuz ayında yola çıkacak İstanbul treni, bir yıl boyunca Avrupa’nın tüm başkentlerini dolaşacak. Vagonlarda Türk sanatının örnekleri yer alacak. Trenin uğradığı kentlerde konserler düzenlenecek. "Su Üstünde Avrupa" projesinde İstanbul’un deniz kenarındaki ilçelerinden her biri iki haftalığına bir Avrupa ülkesine tahsis edilecek. Ülkeler, kültürlerini, sanatlarını, mutfaklarını tanıtacak.

DİĞER 2010 KENTLERİYLE İLİŞKİLER İstanbul, 2006 Haziranı’nda Essen, Liverpool, Peç’in de katılımıyla Avrupa Kültür Başkenleri Ağı’nın kurulmasını sağladı. 2014’e kadar kültür başkenti görevini devralacak tüm kentler bu grupta temsil ediliyor. Grup ocakta İstanbul’da toplanacak.

KRİZLER 2010 Ajansı’ndan sağlanan 4.1 milyon YTL’yle yapılan Boğaziçi Festivali’nde, Rusya Devlet Senfoni Orkestrası ve St. Petersburg Balesi’nin yerine sahte toplulukların sahneye çıkarılması skandala yol açtı. Konu 10 haftadır araştırılıyor. Festivalin Müzik ve Opera Bölümü’nün onayından geçmeden, yönetim kurulu kararıyla yapılmasına tepki gösteren Müzik ve Opera Yönetmeni Cem Mansur bu hafta istifa etti. Görevini danışman olarak sürdürecek.