Afişler oyu etkiler mi?

Küresel ekonomik kriz tüm yakıcılığıyla Türkiye’yi de etkilerken yerel seçimlerde propaganda yapan siyasi partiler, afiş ve bayraklara milyarlarca lira harcıyor.

İletişim akademisyenleri, caddeleri kaplayan bayrak ve afişlerin, seçmenin kararında önemli bir etkisi olacağını düşünmezken; partililer, etkisinin olacağına inanıyor.
Yerel seçimlerde son dönemece girilirken partilerin afiş ve bayrakları oy verme davranışında ne derece etkili olabileceği merak konusu oldu. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Suat Gezgin, seçimi kazanmak isteyen partinin, köklü ve uzun vadede çalışmalar yapması gerektiğini vurgulayarak, sadece etrafı süsleyerek ya da popüler isimleri aday göstererek başarılı olunamayacağını söyledi. Aday olacak kişinin, o işin mutfağında yetişmesi gerektiğini savunan Gezgin, “Orada işi öğrenmeli, daha sonra sahneye çıkmalı” dedi.
Gezgin, seçim çalışmalarının ve seçim afişlerinin, kentli seçmenleri etkilemeyeceğini savunarak, herkesin ailesinden gelen ya da kendisini inandığı bir ideolojisinin olduğunu ifade etti. Gezgin, partilerin ise yeterli eğitim almamış belli sayıdaki azınlığı yanlarına çekmek için çalıştığını söyledi.

‘Para, gençlere iş imkanına harcansın’

Bu dönemlerde partilerin büyük paralar harcadığının altını çizin Prof. Dr. Suat Gezgin, “Ülkemizde yerel seçim döneminde ‘seçim ekonomisi’ ortaya çıkıyor. Ayrıca bu dönemde ‘naylon gazeteler’ de üretiliyor, bu gazeteler herhangi bir gazetecilik faaliyeti yürütmeksizin, o bölgenin adaylarını tanıtıyor. Tüm partiler, bu süreçte seçimde yaptıkları yatırımları gençlere iş imkanı sağlamak için yaparsa, ekonomik krizin daha kolay aşılacağına inanıyorum.” şeklinde konuştu.

‘Afiş kirliliği politikadan soğutabilir’

İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurdoğan Rigel ise seçim afişlerinin ekonomik boyutu bir yana çevresel boyutunun da olduğunu ifade ederek, “Plastik afişlerin tekrar doğaya dönmesi, arınması yıllar alıyor. Ben çevre bilinci olan bir insanın bu süreçte oy dahi kullanabileceğine inanmıyorum. İlerleyen yıllarda bu görüntü ve ses kirliliği halkı apolitikleşmeye bile götürebilir. Bu demokrasinin devam etmesi için de tehlike olabilir” görüşünü savundu.

Rigel, Üsküdar’da Kanuni’nin Mimar Sinan’a, kızı için yaptırdığı Mihrimah Sultan Camisi’nin afişlerden ve bayraklardan görünmez hale geldiğini belirterek, “Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir uygulama yoktur” dedi.

‘Seçim harcamaları vatandaşın cebinden’

Partilerin seçimde harcadıkları paranın dönüp dolaşıp vatandaşın cebinden çıktığını vurgulayan Rigel, “Demokrasinin sponsorları bizleriz aslında, demokrasinin ülkemizde devamı için biz vergiler veriyoruz ve şu anda baktığımızda bu partilerin çok büyük bütçeleri var. Onlar bunu bizim zararımıza kullanıyor kimse de ses çıkartamıyor” diye konuştu.

‘Etkili olan yüzyüze propagandadır’

Rigel, partilerin kemikleşmiş kitleleri olduğunu söyledi ve sözlerine şöyle devam etti: “Partilerin, bu afişlerin psikolojik etkisi olup olmadığını araştırmadan kullanmalarının nedeni ‘herkes yapıyor bende yapayım’ anlayışıdır. Aslında bu dönemde diğerlerinden sıyrılmak için halka daha fazla güven vermek için farklılık yaratmaları gerekiyor. Artık dünya da kitlesel propaganda yerini yüz yüze iletişime bıraktı, medyanın yaptığı propagandalar işlemiyor, inandırıcılık kalmadı. Birkaç seçim öncesi bir parti büyük seçim çalışmalarına girmeden sadece şehit cenazelerine giderek ailelerle yüz yüze iletişim kurarak en çok oy alan ikinci parti oldu. Dünya bunu 50 yıl önce anladı, biz hala anlayamadık.”

‘Halk etkileniyor’

Konuyla ilgili kişisel görüşünü ifade eden CHP İstanbul İl Örgütü Üyesi Sinan Karahan, halkın karar vermesinde seçim afişlerinin etkili olduğunu vurgulayarak, “Seçmenler, partilerin afişlerini ne kadar çok görürse, o partinin o kadar güçlü olduğunu düşünüyorlar” dedi.
Seçim afişleri konusunda sistemin bir şekilde çalıştığını belirten SP İstanbul İl Teşkilatı Üyesi Fahri Şahin ise “Seçimlerin başından beri iktidar partisiyle aramızda fark olduğunu söylüyorduk inanmıyorlardı, biz de sonunda ‘Fark Var’ sloganını bulduk. Afişlerimizi bu slogan çerçevesinde düzenledik, bu konuda halkın dikkatini çektik” şeklinde konuştu.
Şahin, SP’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Mehmet Bekaroğlu’nun söylediği her şeyi ertesi gün afişlere ve pankartlara taşıyarak zihinlerde canlı tuttuklarını savundu.
Şahin, “Düzgün bir pazarlama stratejisi ve sistemli bir çalışma olursa afişler, pankartlar ve bayraklar seçmeni etkilemede başarılı olabilir” görüşünü savundu.