İstanbul halkının ihtiyaçlarını karşılamak için Kamu İktisadi Teşekkülleri yaklaşımı dikkate alınarak kurulan şirketler hızla büyüyerek yabancı yatırımcının gözdesi haline geldi.

2003'ten itibaren ekonomik büyümenin istikrarlı şekilde devam etmesi de Belediye İktisadi Teşekkülleri (BİT) olarak adlandırılan kuruluşların cazibesini artırdı. Zaman'a konuşan belediye kaynakları, Dünya Bankası tarafından 2001 yılında Shell Grubu'na 1 milyar dolara satılması önerilen İgdaş'ın piyasa değerinin bugün 5 milyar dolara ulaştığı bilgisini veriyor. 2007 sonunda 2,3 milyar YTL ciro elde eden şirket, başta Rus enerji devi Gazprom, Fransız Gaz de France'ın yanı sıra Shell, BP gibi dünya markalarının takibinde. Yine Koç, Sabancı, Alarko, Çalık ve Zorlu grupları da şirketin özelleştirilmesi sürecini yakından izliyor. İgdaş, 2002'de 1,9 milyon olan abone sayısını, yaptığı yatırımlar sonucunda 2008 sonuna kadar 4 milyona çıkarmayı hedefliyor.

Yine o dönemde küçük ölçekli bir şirket olan İstanbul Deniz Otobüsleri AŞ (İDO)'nin de piyasa değeri 4 milyar dolara yaklaştı. Şirket geçtiğimiz yıl 400 milyon yeni lira ciro elde etti. 100 milyon yolcu ve 6,5 milyon araç taşıyan İDO, sahip olduğu 82 iskele ve 107 gemi ile dünyanın en büyük kent içi deniz ulaşım şirketi unvanını elinde bulunduruyor. İspark'ın talipleri şirketin ulaştığı ölçeği gözler önüne seriyor.

Alman finans ve yatırım şirketi Dekron Invest and Amoy Invest Group ve Portekizlilerin uluslararası alanda otoparklar yapan Emparque şirketinin yanı sıra Japonya'nın önemli şirketlerinden ZECS, piyasa değeri 1 milyar doları aşan şirketle yakından ilgileniyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, sayısı 23'e ulaşan şirketlerinin bir bölümünü özelleştirme yoluyla satmayı düşünürken bazılarını ise halka açmayı planlıyor. İstanbul Sanayi Odası'nın açıkladığı en büyük 500 şirket sıralamasında 295. sırada yer alan ve 167 milyon YTL'lik cirosu olan İston, halka arz edilmesi düşünülen şirketlerin başında geliyor. Yine aynı listeye 206'ncı sıradan giren İsfalt 229,3 milyon YTL'lik cirosu ve 16 milyon YTL'lik net kârı ile yatırımcıların dikkatini çekiyor. Türkiye'deki asfalt üretiminin yüzde 20'sini, İstanbul'un ise yüzde 70'ini karşılayan şirketin halka arzına büyük ilgi gelmesi bekleniyor.

Dar gelirlilere ucuz konut üretmek için kurulan Kiptaş, bugüne kadar 43 bin 600 konut yaptı. Geride kalan yılı 274,2 milyon YTL ciro ile kapatan Kiptaş, 2,5 milyon yeni lira kâr elde etti. Kiptaş, yatırımlarını yurtdışına taşımayı planlıyor.

İBB, 2002 yılında 17 olan şirket sayısını ortaya çıkan ihtiyaçlar doğrultusunda artırarak zamanla 23'e çıkardı. 23 şirketin 2008 yılı toplam bütçesi 5,9 milyar YTL olarak belirlenirken, bu şirketlerde 14 bin 378 kişi çalışıyor. Büyükşehir şirketleri arasında en fazla personel 2 bin 613 ile proje, plan ve müşavirlik hizmeti veren Bimtaş'ta yer alırken onu 2 bin 283 ile İgdaş ve bin 959 çalışan ile Kiptaş izliyor. Belediye şirketleri arasında en az personelin görev yaptığı birim ise 5 kişi ile inşaat işleri, mesken, ticaret merkezi, otopark inşa eden İmar AŞ.

Yasin Kılıç / Zaman

Yayın Tarihi : 4 Ekim 2008 Cumartesi 10:35:41

Güncelleme :4 Ekim 2008 Cumartesi 10:40:43