Zeytinburnu'nda yaşanan facia üzerine yapılan değerlendirmeler, bu ve benzeri acı tablolarda belediyeden müteahhide ve ev sahiplerine, inceleyen uzmanlardan yasa yapıcıya kadar herkesin sorumlu olduğunu gösteriyor 

İstanbul'daki deprem tehlikesine karşı yapılacak çalışmaların pilot bölgesi olan Zeytinburnu'nda bir binanın deprem olmadan yıkılması "Suçlu kim?" sorusunu gündeme getirdi. Uzmanlara göre, kontrolleri yetersiz yapan belediyeden, hasarlı binasındaki çatlakları sıvayarak satan ev sahiplerine, binaları yüzeysel olarak inceleyen uzmanlardan, yasal eksikliklere kadar birçok sorumlu, karamsar tablonun oluşmasında pay sahibi oldu. 

Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Semih Tezcan, Yıldız Teknik Üniversitesi Yapı Malzemesi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Fevziye Aköz, Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şükrü Ersoy, İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Oğuz Gündoğdu'ya göre, sorunlar ve sorumlular çok. 

Tezcan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin, başarısız olduğu ortaya çıkan bu projeyi iptal etmesi gerektiğini söyledi. İşte bilim adamlarına göre sorunlar ve sorumluları:

VATANDAŞ:
Makyajlayıp sattılar

Zeytinburnu'nda bazı bina sahipleri, çeşitli nedenlerle kontrol ekiplerinin bina içine girmesine izin vermedi. Bu da binaların kapsamlı kontrol edilmesini engelledi.
Güçlendirme çalışmalarını yüksek maliyetle bulanlar, binadaki sorunları görmezden geldi.
Birçok daire sahibi, özellikle 17 Ağustos 1999'da meydana gelen Marmara depreminin ardından hasar gören binaları yüzeysel şekilde, çatlakları sıvayıp kusurları gizleyerek ikinci kişilere sattı. Yeni sahipleri de binaları kontrol ettirmeden aldı ya da binanın dayanıksız olduğunun farkına varmadı.
Bazı mahallelerde kat sınırlaması nedeniyle, hasarlı binaların yıkılıp yeniden yapılması halinde eskisi kadar fazla kat yapılamayacak olması, mal sahiplerini mevcut binayı kullanarak geçici güçlendirme yapma yoluna itti.

KONTROLÜ YAPAN UZMANLAR:
Dışarıdan gözle kontrol ettiler

Büyükşehir Belediyesi'nin Zeytinburnu'nda yaptırdığı kontroller yeterli değil. Üç aşamadan oluşan kontrol sürecinin ilk aşaması, sokaktan gözle kontrol. Bu aşamada sorun görünmemesi durumunda, detaylı inceleme yapılmıyor. Sorunlu binaların bu şekilde gözden kaçtığı tahmin ediliyor.
Birçok binada çatlakların sıvayla kapatılması da dış gözlemde yanıltıcı oldu.
Bina sahiplerinin engellemeleri karşısında çözüm üretilmemesi de çalışmanın eksik yapıldığını gösteriyor.
Binanın dayanıklılığını belirlemek için tespit edilen puanlama kriterleri de yetersiz. Mevcut kriterlere göre yıkılan binanın ayrıntılı incelenmesine gerek duyulmadı.

MÜTEAHHİTLER:
Kalitesiz malzeme

Birçok binanın projesi yok ya da inşaatlar projeye uygun yapılmadı.
Eski binalarda beton kalitesi çok düşük. Deniz kumu kullanıldığı için beton dayanıklılığı kabul edilebilir sınırların çok altında. Deniz kumunun bile elenmeden kullanıldığı Huzur Apartmanı'nın enkazındaki deniz kabuklarıyla ortaya çıktı.
Demir kullanımı, mühendislik bilimine aykırı, yetersiz ve yanlış. Kolon ve kirişlerin birleştiği kısımlarda demir bağlantılarının sıklaşması gerekirken çoğu binada uyulmamış.

YEREL YÖNETİMLER:
Hasarlar bildirilmedi

Birçok binanın inşaatı sırasında gerekli denetimin yapılmadan izin verildiği anlaşıldı. İnşaatların çeşitli aşamalarında, projeye uygunluk ve malzeme kullanımı denetlenmedi ya da suiistimal edildi.
Çalışmalar sonucunda Zeytinburnu'nda 2 bin 295 bina birinci derecede riskli bulundu, ancak birçok tehlikeli bina hâlâ kullanılıyor.
Belediye, hasarlı binaları bina sakinlerine bildirmiyor.
Büyükşehir Belediyesi, sokaktan inceleme yöntemini kabul etmemeliydi.

MEVZUAT:
Alternatif üretilmedi

Kentsel Dönüşüm Yasa Tasarısı TBMM'den geçmediği için kapsamlı adım atılamıyor.
İmar planı ve iskân sorunları nedeniyle binalarda güçlendirme, yenileme çalışmaları yapılamıyor.
Bina sakinlerinin maddi imkânlarının yeterli olmadığı sorunlu yapılarda, binanın yıkılıp yeniden yapılabilmesi için alternatifler üretilmiyor.