Bankacılık sektörü hariç sanayi, hizmetler ve ticaret sektöründeki şirketlerin aktif ve kârlılıkları itibarıyla İstanbul, Türkiye’nin geri kalanından daha fazla pay alıyor. Türkiye genelinde elde edilen şirket karlarının yüzde 53’ü tek başına İstanbul’daki şirketlere ait bulunuyor. Aktif büyüklüğü ve kârlılık rakamlarına rağmen İstanbul’daki şirketlerin kayıtlı istihdamdaki payı yüzde 32.5, toplam Ar-Ge harcamalarındaki payı da yüzde 37’de kaldı.

Türkiye’de gündemini büyük ölçüde küresel kriz belirlerken, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın koordinasyonunda çok sayıda kurum ve kuruluşun ortak çalışmasıyla hazırlanan Girişimci Bilgi Sistemi (GBS) Türkiye’de önemli bir eksikliği giderdi.

Bankacılık sektörü ile doktor, avukat gibi serbest meslek faaliyetleri dışında Türkiye’deki sanayi, ticaret ve hizmetler sektörlerindeki tüm şirketlere ilişkin her türlü bilgiler Girişimci Bilgi Sistemi’nde toplandı. Yasal ve teknik altyapı çalışmalarının tamamlanmasının ardından, tüm kullanıcıların hizmetine açılacak olan sistem, politika ve strateji oluşturacak birimlere güncel, doğru ve ayrıntılı bilgi akışı sağlayacak, herhangi bir olumsuzluk anındaysa tepki süresini kısaltacak. Sistemde girişim bazında kaç kişi çalıştırdığı, kapasitesinin ne olduğu ve ne kadarını kullanabildiği, mali tabloları, esnaf verileri, patent verileri, yeraltı kaynakları üretim verileri görülebilecek.

Sorulara cevap veriyor
İşletmeler nereden para kazanıyor, nerede istihdam potansiyeli var, kapasite sorunları var mı, kârlı ölçek hangisi, coğrafi yoğunlaşma nerede, yatırım nerede, satış nerede, yatırımlar nasıl finanse edildiği gibi sorular da sistemde yanıt bulabilecek.

Sistemde ayrıca tarımsal üretim, elektrik tüketimi, dış ticaret ve TÜİK’e ulaşan veriler de görülerek politika oluşturacak birimlerin karar vermeleri kolaylaşacak. Örneğin hangi sektörde hammadde üretimleri nerelerde, imalatlar nerelerde, hammadde üretilen yer ile imal edilen yer arasında gereksiz taşımadan dolayı ne kadar nakliyat ve enerji gideri oluştuğu, yeni enerji yatırımlarının nerelere yönlendirilmesi gerektiği, işgücünün nerelerde olduğu bilgilerine anında ulaşılabilecek. Bir yandan girişimciler bu verilere dayanarak nerelerde yatırım yapmaları, nerelerde yapmamaları, hangi alanda yatırım yaparsa daha iyi sonuç alabileceği konularında daha rahat karar verebilecek. Bir yandan da hükümet yatırımcıların nerelerde ve hangi alanlarda yatırım yapması ya da yapmaması gerektiği konusunda yönlendirebilecek. Geçmişte olduğu gibi Türkiye’nin talebinin bir kaç kat üzerine çıktığı halde un fabrikası yatırımlarına teşvik verilmeyecek.

GBS’ye göre Türkiye’de 31 Aralık 2007 tarihi itibarıyla 241.1 bin 1. sınıf tüccar, 1 milyon 238.4 bin 2. sınıf tüccar ve 530 bin 833 sermaye şirketi bulunuyor. Bu şirketlerin toplam aktifleri 1.5 trilyon YTL’yi, net satışları 1.7 trilyon YTL’yi, öz sermayeleri 655.5 milyar YTL’yi, ticari kârları 98.6 milyar YTL’yi, ar-ge harcamaları ise 2.2 milyar YTL’yi buluyor.

Şirket sayısı her ne kadar böyle yüksek görünse de aslında aktif, net satışlar, özsermaye, kârlılık gibi rakamların yüzde 99’a yakını, kurumlar vergisi mükellefi ve bilanço esasına göre defter tutan 772 bin şirketlerin rakamlarından oluşuyor. Girişimci Bilgi Sistemi, İstanbul’un ticaret, sanayi ve hizmetler sektöründe Türk ekonomisi içinde ulaştığı noktayı da net bir şekilde ortaya çıkardı.

GBS’ye göre, İstanbul’da kurumlar vergisi mükellefi ve bilanço esası defter tutan 257 bin 29 şirket bulunuyor. Toplam aktifleri 757.5 milyar YTL, öz sermayeleri ise 356.2 milyar YTL olan İstanbul’daki şirketler 2007 yılında 934.5 milyar YTL’lik net satış gerçekleştirdi. İstanbul’daki şirketlerin geçen yılki ticari kârları 49.9 milyar YTL, ticari zararları ise 10.9 milyar YTL oldu. Bir başka ifadeyle Türkiye’deki şirketlerin toplam aktiflerinin yüzde 51’i, toplam net satışların yüzde 55’i ve toplam ticari kârların da yüzde 53’ü İstanbul’daki şirketlere ait.

Ar-Ge’ye yatırım yok

İstanbul toplam aktiflerde, net satışlarda, ticari kârda Türkiye’nin geri kalanından daha yüksek pay almasına karşın, sigortalı işçi istihdamında ve ar-ge harcamalarında aynı performansı gösteremedi. Kurumlar vergisi mükellefi ve bilanço esası defter tutan Türkiye genelindeki 772 bin işletmede 8 milyon 52 bin sigortalı işçi istihdam edilirken, İstanbul’lu şirketlerin istihdam ettiği sigortalı işçi sayısı 2 milyon 619 bin kişide kaldı. Ankaralı şirketler ise 690 bin sigortalı işçi istihdam etti.

Türkiye genelinde şirketler 2.2 milyar YTL ar-ge harcaması yaparken, İstanbullu şirketlerin ar-ge harcaması 835.9 milyon YTL’de kaldı. Ankaralı şirketlerse ar-ge’ye 796.1 milyon YTL harcadı.

Radikal

Yayın Tarihi : 10 Kasım 2008 Pazartesi 17:42:22

Güncelleme :10 Kasım 2008 Pazartesi 17:53:28