İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) yaptığı araştırmaya göre, Avrupa’nın en büyük metropol kenti olan İstanbul’da, 16 değişik ulaşım türüyle turist ve misafir sayısı dahil 9 milyon 300 bin dolayında günlük şehiriçi yolculuk yapılıyor. Ulaşımda raylı taşımacılığın payı yüzde 7 seviyesinde kalırken, üç tarafı denizlerle çevrili olmasına rağmen deniz toplu taşımacılığı payı sadece yüzde 3.

İstanbul Ticaret Odası (İTO), şehrin trafiğinin özelliklerini ve çözüm yollarını belirlemek amacıyla bir araştırma yaptı. "Şehiriçi Toplu Taşımacılık Hizmetlendirmesi Değerlendirmesi" adıyla sonuçları bir kitap olarak da yayınlanan araştırmada, İstanbul için detaylı anket çalışmaları yapılarak şehrin mevcut ulaşım ve yolculuk bilgileri derlendi ve analitik olarak incelendi.
İstanbul’da, 16 değişik ulaşım türüyle turist ve misafir sayısı dahil 9 milyon 300 bin dolayında günlük şehiriçi yolculuk yapılıyor. Geçtiğimiz günlerde temeli atılan Marmaray projesiyle önemli bir adım atılsa da, değişik ulaşım türleri arasında sağlıklı ulaşım altyapısını oluşturacak bir ulaşım planı doğrultusunda uyum ve entegrasyon bugüne kadar sağlanamadı. Araştırma sonuçlarına göre, İstanbul trafiği sabah saat 07.00 ile 08.00 arasında yoğunlaşıyor. Araçlı yolculukların yüzde 58.1’i evden işe, yüzde 16.5’i de evden okula gidiş için gerçekleştiriliyor. Kullanılan araçların ise yaklaşık yüzde 60’ını toplu taşıma araçları, yüzde 30’unu özel araçlar, yüzde 11’ini de servis araçları oluşturuyor. Ulaşımda raylı taşımacılığın payı yüzde 7 seviyesinde kalırken, üç tarafı denizlerle çevrili olmasına rağmen deniz toplu taşımacılığı payı sadece yüzde 3.

Anket sonuçlarını değerlendiren İTO Başkanı Mehmet Yıldırım, "Üç tarafı denizlerle çevrili olan İstanbul’da deniz toplu taşımacılığı payı yüzde 3’ken şehiriçi toplu taşımacılığında otobüslerin payının bu denli yüksekliği inanılır gibi değil. Günde 2 milyondan fazla yolcu taşıyan İETT şehiriçi kamu toplu taşımada önemli bir paya sahip. İstanbul’da özellikle 2003 yılında raylı sistemle toplu taşımacılık yapılması konusunda yoğun bir inşaat faaliyeti olmasına rağmen, toplam raylı taşımacılık sistemi uzunluğu sadece 37 kilometreye ulaştı. Harem-Kartal, Üsküdar - Ümraniye, Vezneciler - Sultançiftliği, Zeytinburnu -Bağcılar, Taksim - Kabataş, Taksim - Yenikapı ve Otogar - Atışalanı - İkitelli projelerinin tamamlanması ile raylı sistem uzunluğu 120 kilometreye ulaşacak. Buna rağmen Paris’te mevcut raylı taşımacılığın uzunluğu yaklaşık 450 kilometre" dedi.

Araştırmaya göre İstanbullunun yolculuk profili şöyle:

"Araçlı yapılan yolculukların yüzde 58.1’i "evden işe" ve yüzde 16.5’i "evden okula yapılıyor. Araçlı yolculukların yaklaşık yüzde 59.4’ü toplu taşıma araçları, yüzde 11,2’i servis araçları ve yüzde 29.4’ü ise özel araçlarla yapılıyor. "Evden işe" gidenlerin yüzde 50’den fazlası otobüs + minibüs kullanıyor. Raylı sistemlerle işe gidenlerin oranı ise sadece yüzde 3.3. İşe giderken hem herhangi bir araca binen hem de yürüyenlerin oranı yüzde 49.3. Okula gidenlerin yüzde 29’u da ulaşımda hem araç kullanıyor hem de yürüyor. Yaya olarak yapılan yolculukların ise yüzde 54.2’sini okula gidiş oluşturuyor. "Evden okula" ulaşım yaklaşık yüzde 50 oranında otobüs+minibüs ile gerçekleştiriliyor. Ev çıkışlı araçlı diğer yolculukların da yine yaklaşık yüzde 50’den fazlası otobüs+minibüs ile yapılıyor, burada da raylı sistem kullanım oranı sadece yüzde 2.5’te kalıyor.

Yolculuk amacına göre ortalama araçlı yolculuk süresi 33 dakika ile 40 dakika arasında değişiyor. Alışveriş, iş takibi, ziyaret gibi ev çıkışlı diğer yolculuklar yaklaşık 39 dakika ile en uzun yolculuk süresi kapsamına giriyor. En fazla yoğunluk yüzde 15.9 oranıyla saat 07.01 ile 07.59 arasında görülüyor. İkincil büyük yoğunluk yüzde 14.8 oranıyla akşam saat 17.01 - 17.59 arasında yaşanıyor. Öğlen 12.01 -12.59 arasında yaklaşık yüzde 3 seviyesinde yoğunluk gerçekleşirken akşam saat 23.00 sonrası ile sabah saat 04.00 arası ise istatistiksel veri olamayacak şekilde az yoğunluk görülüyor.

"Uçları ev olmayan diğer" kategori başlıklı araçlı yolculukların dağılımdaki en çarpıcı sonuç özel oto kullanımının gözle görülür artışı. Bu kategoride raylı sistem kullanımı yüzde 7’ye ulaşıyor. Özel otomobili olmayan ailelerdeki kişiler yolculuklarının yüzde 71’ini şehiriçi toplu taşıma araçları ile yapıyor. Otomobili olan ailelerde şehiriçi toplu taşıma araçları kullanım oranı yüzde 32’ye düşüyor. Otomobili olan aileler işe giderken yüzde 69, toplam yolculuklar da ise yüzde 64 oranında özel otomobil, taksi ve dolmuş gibi özel araçlar kullanıyor. İş yolculuklarının yüzde 11’i, okul yolculuklarının ise yüzde 34’ü servis araçları ile yapılıyor. Yaya olarak yapılan yolculukların toplam yolculuklara oranı yüzde 36. Bunun yüzde 66’sını okul, yüzde 23’ünü ise iş yolculukları oluşturuyor.

İSTANBUL/KENTHABER

Yayın Tarihi : 25 Mayıs 2004 Salı 14:58:02