İstanbul'da kara tablo

Öğrencilerinin tamamına yakınını üniversiteye yerleştiren başarılı okullarla bir öğrencisini bile üniversiteye gönderemeyen liselere sahip olan İstanbul’un durumu, eğitimdeki çarpıklığı ve göçün olumsuz etkisini ortaya koydu

2010 Kültür Başkenti İstanbul, 2009 ÖSS sıralamasında Siirt, Batman ve Diyarbakır gibi olanakları kısıtlı birçok ilin gerisinde kaldı. Özellikle göçün şekillendirdiği ilçelerde başarı oranı zengin ve orta sınıfın yaşadığı ilçelerin oldukça gerisinde kaldı.

Düz liselerin büyük başarısızlığına kalabalık sınıflar ve öğretmen açığı nedeniyle boş geçen dersler de eklenince İstanbul eğitimde sınıfta kaldı. Öğrencilerinin tamamına yakınını üniversiteye yerleştiren başarılı okullar ile bir öğrencisini bile üniversiteye gönderemeyen liselerin aynı kentte bulunması da eğitimdeki uçurumu ortaya koydu.

Sonuçlar ürkütücü
İstanbul, Ortaöğretim Kurumları Sınavı’nda (OKS) 2008 yılında 52’nci sırada yer aldı. OKS’nin kaldırılıp yerine Ortaöğretime Geçiş Sistemi’nin (OGES) getirilmesinin ardından yapılan Seviye Belirleme Sınavı’nda İstanbul bu kez 60’ıncı olabildi. İstanbul 2009’da ÖSS’de eşit ağırlık türünde 64’üncü, sözel puan türünde ise 68’inci sırada yer aldı.

840 liseden 129 bin 839 öğrencinin başvurduğu 2007 ÖSS’de sınava giren 118 bin 43 öğrencinin sadece 14 bin 140’ı 4 yıllık lisans programına yerleşti. 4 yılık bir programa yerleşme oranı yüzde 11.98’de kalan kentte 4 yıla geçiş nedeniyle liselerin büyük ölçüde mezun vermediği geçen yıl bu oran yüzde 40’a çıktı.

60 kişilik sınıflar
Kentteki öğrencilerin üniversiteli olabilme oranının düşüklüğünde, göç nedeniyle büyük yoğunluk yaşayan kenar mahallelerdeki okulların kalabalık sınıfları önemli rol oynuyor. İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün verilerine göre, ilköğretimde bir sınıfta ortalama 47, ortaöğretimde ise 36 öğrenci öğrenim görüyor. Sultanbeyli, Gaziosmanpaşa ve Bağcılar gibi göç alan ilçelerde ise sınıflarda 58-60 öğrenci bulunuyor.

Göç aynı şekilde devam ettiği takdirde, bu oranı aynı seviyede tutabilmek için her yıl 1500 derslik yapmak gerekiyor. İyileştirme içinse her yıl 30 derslikli 100 okul yapılmasına ihtiyaç duyuluyor.
Bir diğer sorun ise boş geçen dersler. Türk Eğitim - Sen’e göre, İstanbul’da 33 bin öğretmen açığı bulunuyor.

Varoşlar geride kaldı
Batman, Bitlis ve Diyarbakır gibi olanakları kısıtlı birçok kentin gerisinde kalan “Kültür Başkenti”nde üniversitelerin 4 yıllık bölümlerine giren öğrencilerin büyük çoğunluğu varlıklı ve orta sınıfın yaşadığı bölgelerin öğrencileri. ÖSS 2008 yılı sonuçları da bu durumu net bir şekilde ortaya koyuyor.
Adalar, Beşiktaş, Beyoğlu ve Büyükçekmece’den sınava giren öğrencilerin yüzde 60’ı 4 yıllık lisans programını kazanırken, Sancaktepe’den sınava katılan öğrencilerin sadece 15.1’i, Sultanbeyli’deki öğrencilerin de 20.96’sı 4 yıllık bir bölüme girebildi.

2 ay boş geçen dersler var
İstatistiklere yansıyan gelir dağılımının yanı sıra kentin başarısının düşmesinde pek çok etken daha rol oynuyor. Bu nedenleri en iyi bilenler, ÖSS’ye giren yüzlerce öğrencisinden hiçbiri 4 yıllık bir bölümü kazanamayan okulların yöneticileri. Gecekondu mahallesi olarak adlandırılan bir bölgede eğitim veren bir lisenin yöneticisi şunları söylüyor:

“Sorun ilköğretimde başlıyor. Okuma yazmayı tam öğrenmeden liseye kayıt yaptıran öğrenciler var. Bizde de bu durumda 10’dan fazla öğrenci bulunuyor. Kelimeleri yazarken yanlışlık yapıyorlar. Hem ilköğretim hem de lisede öğretmen eksiklikleri var. Öğretmen geliyor ara dönemde tayini çıkıyor. Bir öğrencinin 2 ay boyunca derslerinin boş geçtiği oluyor. Sayısaldaki öğrenci 1 senede 3 tane fizik öğretmeni değiştiriyor. Ayrıca ailelerin eğitim durumu, okulun fiziki imkanları ve sınıf mevcutları da başarıda etkili.”

5 cümle yazamıyorlar
Kendi çıtalarının şimdilik 3-5 öğrenciyi üniversiteli yapmak olduğunu kaydeden okul yöneticisi, “Sene başında okullar üniversite için hedef koyarlar. Biz kalkıp ‘yüzde 70-80 başarı elde edeceğiz’ diyemeyiz. Biz şimdilik lisans programını kazanan 3-5 öğrencimizin kırılma noktası olacağını, arkadaki öğrencilere de örnek olacağını düşünüyoruz” dedi.

Yine geçmiş yıllarda sıfır çekmesiyle gündeme gelen okulardan bir diğerinin yöneticisi de 2007 yılında mezun olması gereken öğrencilerin yüzde 60’ının halen okuldan mezun olamadığını anlattı.