Metrobüste 'şartname' skandalı

Sık sık arızalanmaları ve performans düşüklüğü nedeniyle parka çekilen Phileas marka metrobüslerin alımında, üretici firmanın gönderdiği öneri mektubunda yer alan teknik özelliklerin bire bir alım şartnamesine geçirildiği ve piyasadan herhangi bir fiyat araştırması yapılmadan satın alma işleminin yapıldığı ortaya çıktı.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nce kent trafiğini rahatlatmak amacıyla kullanılmaya başlanan Phileas marka metrobüslerin alımında yeni bir skandal ortaya çıktı. Sık sık arızalanmaları ve performans düşüklüğü nedeniyle parka çekilen metrobüslerin alımı için hazırlanan şartnamenin, üretici firmanın yetkilisi tarafından alımdan önce İETT’ye gönderilen öneri mektubundaki teknik şartlara göre hazırlandığı anlaşıldı. Satış sözleşmesinde yapılan incelemede, mektupta yer alan şartların bire bir şartnameye geçirildiği ve piyasadan herhangi bir fiyat alınmadığı saptandı.

İETT’ye mektup

Phileas marka metrobüslerin satın alınması işlemlerini denetleyen müfettişlerin yaptığı araştırmada, APTS firmasının yetkilisi Ruud Bouwman’ın İETT Genel Müdürü Mehmet Öztürk’e yazdığı ve firmanın ürettiği metrobüslerin teknik özelliklerine yer verilen 31 Ağustos 2006 tarihli mektubu ortaya çıkardı. Mektupta, “Dünyada bugüne kadar hiçbir araç üzerinde bu kadar yenilik bir arada bulunmamıştır. Umarım, Phileas’ın kendine has özellikleri sizi bu aracın kıyaslanabileceği başka bir araç olmadığına ikna edebilir” denilirken aracın maliyetinin 1 milyon 320 bin euro olduğu belirtildi.

Tarihsiz tutanak

Müfettiş incelemelerinde ortaya çıkarılan İETT görevlilerince hazırlanmış tarihsiz bir tutanakta ise, kurumun ihtiyacı olan lastik tekerlekli tramvay alımı için gereken teknik şartlar şöyle sıralandı:

“Uçak teknolojisiyle yapılmış alüminyum sandviçlerin birbirine yapıştırılmasıyla oluşturulan hafif gövde, aracın yüzde 100 alçak tabanlı olması, 26 metre uzunluğa kadar modüler araç yapabilme özelliği, düşük yakıt sarfiyatı ve düşük emisyon değerlerine sahip olan sürekli değişken şanzımanlı paralel hibrid tahrik sisteminin olması, otomatik sürüş yapabilme özelliğinin olması, üstün manevra kabiliyeti sağlayan her tekerlekten dönüş sistemi ile aracın duraklara yan yana yanaşmasına imkân tanıyan özelliğin bulunması.”

Tutanakta, “...üstün özelliklere haiz tekerlekli tramvay aracının sadece APTS firmasından temin edilebileceği hususu tespit edilmiş ve sözü edilen 50 adet aracın Kamu İhale Kanunu’nun 22/a maddesine göre adı geçen firmadan satın alınabileceği uygun mütalaa edilmiştir” denildi. Tutanaktaki teknik özelliklerin, Bouwman’ın mektubunda belirttiği teknik özelliklerle “bire bir aynı olması” dikkat çekti.

Tutanak gerekçe oldu

Müfettişler, İETT İşletmeleri Genel Müdürlüğü İdare Encümeni’nin bu tutanağı gerekçe gösterip 19 Eylül 2006’da “araçların sadece APTS firmasından alınması için ihaleye çıkılmasına” karar verdiğini belirledi. 29 Eylül 2006’da APTS’ye yazı gönderilerek tramvay alınmasına karar verildiği belirtilerek fiyat ve şartların bildirilmesi istendi. İETT ile APTS arasında 30 Kasım 2006’da alım-satım anlaşması imzalandı. İETT, firmaya 50 metrobüs karşılığında 65 milyon 397 bin 500 euro ödemeyi taahhüt etti.

Hukuka aykırı
Müfettiş incelemesinde, APTS’nin mektubunun ardından tarihsiz bir tutanak hazırlandığı ve bu tutanak gerekçe gösterilerek resmi işlemler yapıldığı anlaşıldı. Müfettiş raporunda, Phileas marka 50 metrobüs alımında APTS firmasının gönderdiği mektubun temel dayanak alındığı ve alımın hukuka aykırı olduğu kaydedildi.

Beyoğlu Cumhuriyet Başsavcılığı, geçtiğimiz günlerde İETT Genel Müdürü Öztürk’ün de içinde yer aldığı 13 kurum yöneticisi hakkında “kamuyu zarara uğrattıkları” gerekçesiyle üç yıla kadar hapis cezası istemiyle kamu davası açtı.