Ortaya çıktığında edebiyat dünyasında büyük tartışmalara yol açan ve farklı kesimden birçok önemli ismin bir araya geldiği fotoğrafın hikayesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. tarafından yayımlanan "Bir Fotoğrafın Aynasında İstanbul'un Meşhur Edebiyatçıları" kitabında anlatıldı.

Cumhuriyet döneminin meşhur fotoğrafçısı Weinberg'in objektifinden dönemin mecmualarına ve fotoğraf albümlerine taşınan bu hatıra-i cemiyet fotoğrafında Türk edebiyatına damgasını vurmuş 42 usta isim yer alıyor. Halid Ziya Uşaklıgil'den Halid Fahri Ozansoy'a, Orhan Seyfi Orhon'dan Suad Derviş'e, Ziya Osman Saba'dan Vâlâ Nurettin'e, Necip Fazıl Kısakürek'ten Faik Ali Ozansoy'a, Peyami Safa'dan Florinalı Nâzım'a kadar pek çok meşhur simayı aynı fotoğraf karesinde buluşturan sebep ise Güzel Sanatlar Birliği

Edebiyat Şubesi'ni oluşturmak. 1928 yılı Temmuz ayında Topkapı Sarayı'na yakın bir yerde bulunan Alay Köşkü önünde çektirilen fotoğraf, farklı çevrelerden aynı hayret ifadeleriyle karşılandı.

FOTOĞRAFIN KISA HİKAYESİ

1928 yılında Sanayi-i Nefise Birliği idarecileri, Osmanlıca'dan Latin harfleriyle Türkçe'ye geçilmesine dört ay gibi az bir zaman kala, edebiyatçılar şubesini oluşturmak için dönemin meşhur kalemlerini Alay Köşkü'nde 18 Temmuz günü gerçekleştirilecek bir toplantıya davet ederler. Ayrıntılar önceden düşünülmüş, birliğin taslak halinde nizamnamesi hazırlanmış ve toplantı öncesi çekilecek hatıra-i cemiyet fotoğrafı için şahısların nerede duracakları mevzuu bile tasarlanmıştır.

Fotoğrafın pek tabii olarak, Topkapı'ya bağlı bir şekilde hizmet veren Alay Köşkü bahçesinde çekilmesi kaçınılmazdır. Böylece, kırk iki yazarın arkasında duran büyük duvar ve sarmaşıklarla heybetli hâle gelen bu mekân da bütün ihtişamıyla fotoğraf karesinde görünür. Cumhuriyet'in, Güzel Sanatlar (Sanayi-i Nefise) Birliği Edebiyat Şubesi'ni teşkil eden ediplerin içtimaından bir gün sonra ön sayfadan duyurduğu haberde, topluluk fotoğrafının Alay Köşkü içinde yapılacak kongreden az bir zaman önce

çekildiğini öğreniyoruz: "Haftalardır dedikodusu devam eden Sanayi-i Nefise Birliği'nin 'Üdeba Şubesi' nihayet dün toplanabildi.

Davet edilen edipler, edebiyatçılar ve şairler saat üçte Alay Köşkü'ne gelmişlerdi. Alay Köşkü'nün bahçesinde resimleri çekildikten sonra üdeba, birlik binasındaki üdeba şubesinin odasında toplanmaya başladılar. Yaşlı edipler bir tarafta, orta yaşlılar bir tarafta, gençler bir tarafta, en gençler de diğer bir tarafta küme küme toplanarak oturdular. Bazı edipler ayakta kalmışlardı*"

Cumhuriyet döneminin meºhur foto?rafç?s? Jean Weinberg'in ve muhtemeldir ki Güzel Sanatlar Birli?i'ni temsilen Peyami Safa'n?n kurgulad??? oturma plan? içinde en öne, Yedi Meº'ale'nin beº genç kalemi (Ziya Osman, Cevdet Kudret, Sabri Esat, Kenan Hulusi, Yaºar Nâbi) oturma pozisyonu içinde yerleºtirilir. Hat?ra-i Cemiyet foto?raflar?n?n en önemli âdetlerinden biri olan sandalyede oturma hakk? ise toplulu?un en k?demli isimlerine aittir. Bu kaide gere?ince, vazifeleri veya yaºlar? itibar?yla k?demli

isimler ve han?mefendiler, oturanlar aras?nda bulunuyor. Di?er isimlere ise, derecelerine göre ayakta ve arka s?ralarda yer verilmiº. Bir de foto?rafa dikkatli bir nazarla bak?l?nca; en arka s?radakilerin iyi görünmeleri için yüksekçe bir zemin üzerinde durduklar? fark edilecektir.

1928 Temmuz ay?nda bir araya gelen Güzel Sanatlar Birli?i Edebiyat ªubesi'nin ºu üyeleri, Weinberg'e poz veriyorlar. Topluluk foto?raf?nda yer alan ?stanbul'un meºhur edebiyatç?lar?n?n isimleri ve yerleri ise ºöyle;

1. S?ra (soldan sa?a): Ziya Osman (Saba), Cevdet Kudret (Solok), Sabri Esat (Siyavuºgil), Kenan Hulusi (Koray), Yaºar Nâbi (Nay?r)

2. S?ra: Peyami Safa, Orhan Seyfi (Orhon), Mehmed Rauf, Celal Esat (Arseven), ªaziye Berin (Kurt), Hüseyin Siret (Özsever), Hüseyin Rahmi (Gürp?nar), Halid Ziya (Uºakl?gil), Necip Âs?m (Yaz?ks?z), Suad Derviº (Baraner), Mahmud Sad?k, Hüseyin Suad (Yalç?n), ?zzet Melih (Devrim)

3. S?ra: Bilinmiyor, Kâm(u)ran ªerif (Saru), Faik Ali (Ozansoy), Salih Zeki (Aktay), Selami ?zzet (Sedes), Yusuf Ziya (Ortaç), Hüseyin R?fat (Iº?l), Burhan Cahid (Morkaya), ?brahim Necmi (Dilmen), Edhem ?zzet (Benice), Reºat Nuri (Darago), Halil Nihad (Boztepe)

4. S?ra: Necip Faz?l (K?sakürek), Ali Haydar Emir (Alpagot), Necmeddin Halil (Onan), Nizameddin Nazif (Tepedelenlio?lu), Ahmet Hidayet (Reel) , Halid Fahri (Ozansoy), Florinal? Naz?m (Özgüney), ?brahim Alaaddin (Gövsa), Vedad Nedim (Tör), H?fz? Tevfik (Gönensay), F(ahri). Celaleddin (Göktulga), Vâlâ Nurettin (Va-Nu).

İHA

Yayın Tarihi : 9 Aralık 2009 Çarşamba 15:55:02

Güncelleme :10 Aralık 2009 Perşembe 09:58:22