DDK: Bürokrasi önünü tıkıyor

Türkiye'nin teknolojik yenilikte Avrupa sonuncusu olmasının sebebi bürokrasi

Teknoloji geliştirme bölgelerini mercek altına alan Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu (DDK), Türkiye'yi teknolojide Avrupa sonunculuğundan kurtarmak için bir dizi somut öneride bulundu. Kurum, merkeziyetçiliğin, araştırma-geliştirme faaliyetlerinin de önünü tıkayan en önemli nedenlerden biri olduğu tespitini yaptı.

Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında teknolojik yenilik alanında sağlanan başarıları ele alan 2006 ve 2007 tarihli endekslerde (European Innovation Scoreboard) son sırada yer aldı. 2008 yılında yayınlanan endekste ise sınıflandırılmış hiçbir kategoriye giremedi. Raporda, bu duruma da özel dikkat çeken Devlet Denetleme Kurulu, Türkiye'de çok kısa bir geçmişi bulunan teknoparkların sorunlarının çözümü için bir dizi somut öneride bulundu. 463 sayfadan oluşan kurul raporunda, Türkiye'de halen faaliyet gösteren 18 teknoparkın durumu incelendi. Kurulun en önemli bulgularından birine göre, Türkiye'de birçok alanda kendisini gösteren merkeziyetçilik Ar-Ge (araştırma-geliştirme) faaliyetlerinde problemlere sebep oluyor. Türkiye'de risk sermayesi sistemi bulunmadığından, teknoloji geliştirme faaliyetlerinin devlet desteği ile yürütüldüğüne dikkat çeken rapor, projelerin TÜBİTAK, KOSGEB ve Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı'na sunulduğu; çok sayıda başvuru olduğu için onay sürelerinin aşırı şekilde uzadığı ve çoğu durumda proje güncelliğinin yitirildiği tespitine yer veriyor. Bu durum da, maliyetleri artırıyor. Rapora göre, onay süresini uzatan bir diğer sebep Ar-Ge projelerinin sonuçları ile bu projeleri değerlendiren ve onaylayan kişi ve kurumların hiçbir ilgisinin bulunmaması. ABD'de müracaatların yarıya yakını bir saat içinde, yüzde 35'i ise ilk dört saatte elenerek aynı gün içinde 6 proje için destek kararı alınabiliyor. Devlet Denetleme Kurulu, Türkiye'de kamu desteği dağıtan kurumlarda proje onaylarının bir buçuk yıla kadar uzadığı tespitine yer veriyor.

Teknopark kurma işlemleri basitleştirilmeli

Devlet Denetleme Kurulu, hazırladığı raporda Ar-Ge faaliyetlerine ayrılan kaynağın artırılmasını istedi.

Raporda, teknoparkların arazi tahsis işlemlerinin basitleştirilmesi ve mali külfetlerin ortadan kaldırılması önerildi.

Ruhsat ve izin işlerinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın yetkilendirilmesi bir diğer önemli konu.

Kuruluş aşamasında yönetici şirketlere aktarılan kaynaklar artırılmalı.

Yap-işlet-devret modeli uygulamalarında, sonradan mülkiyet sorunu ortaya çıkmaması için Hazine'nin veya üniversitelerin sözleşmeye taraf olmaları sağlanmalı.

Ar-Ge teşviklerinin etki analizleri yapılmalı.

Rekabeti bozan düzenlemelerden kaçınılmalı.

Üniversitelerde iş dünyasının ihtiyaçlarını gözeten yapılar oluşturulmalı.

Tematik teknoparklar başlatılmalı.

İlgili bakanlık birimlerinin ve yerel yönetimlerin teknoparklara ilgileri artırılmalı.

Vergisel teşviklerin etkinliğinin artırılması önemli.