Vatanseverlik pahalıya mal oldu

Erzurum'da 70 milyon dolar harcamayla kurulan ve dönemin Cumhurbaşkanı merhum Turgut Özal tarafından hizmete açılan Avrupa standartlarındaki Oral Et Entegre Tesisleri A. Ş.’nin kapısına, yakında kilit vurulacak.

Doğduğu topraklara yatırım yapmanın bedelini çok ağır ödediklerini belirten işadamı Tevfik Fikret Oral, "Vatanseverliğimiz, bize pahalıya mal oldu. Hayvancılık öldü. Teşvikler, krediler Erzurum’a kadar bir türlü ulaşmadı. Avrupa’nın sayılı tesisleri arasında gösterilen tamamen bilgisayar donanımlı 12 bin metrekare alan üzerine kurulu tesislerin şimdi çürümemesi için mücadele veriyoruz" dedi.

4 yılda inşa edildi

Erzurum- Artvin karayolu üzerindeki Sanayi Bölgesinde, 1990 yılında Türkiye’nin en modern Et Entegre Tesislerini hizmete açtıklarını anımsatan Tevfik Fikret Oral, o zaman günde ortalama 800 büyükbaş, 6 bine yakın küçükbaş hayvan kesimi yaptıklarını anımsattı. Oral, "Avrupa normlarını esas alan kombinanın yapımı yaklaşık 4 yıl sürdü. Merhum Cumhurbaşkanı Turgut Özal tesisleri hizmete açtı. Tesislerde 350 kişi çalışıyordu. O yıllarda İran ordusunun, Orta Doğu ülkelerinin büyük bir bölümünün et ihtiyacını Erzurum’dan karşılıyorduk. Erzurum’un 2- 3 bin rakımlı yaylalarında yetiştirilen sağlıklı hayvanları, hijyenik ortamda kesim yaparak iç ve dış satıma sunuyorduk. O lezzetine doyum olmayan etleri komşu ülkelerle paylaşıyor ve bu işten döviz kazanıyorduk. Tesislerin kapısında 400 kadar TIR, taşıma için kuyrukta bekliyordu. Özel sektör ile EBK kombinaları arasındaki rekabet, yetiştiricinin yüzünü güldürüyordu. Türkiye’nin en fazla hayvan varlığını elinde bulunduran illerin başında gelen Erzurum’da köylünün tek geçim kapısı hayvancılıktı. Oral ailesi olarak biz de doğduğumuz topraklara büyük bir yatırım yapmıştık" diye konuştu.

Et ithalatı vurdu

Döviz kurundaki artışlar, ihracat sayesinde elde edilen vergi iadesiyle çok cazip olan et ihracatının yerine et ithalatının serbest bırakılması ile birlikte 1993’lerde ekonomik darboğaza girdiklerini anlatan Tevfik Fikret Oral, 1988 yılında tesisin makina ekipmanı için Ziraat Bankası’ndan aldığı 2 bin 500 YTL krediyi ödeyemez duruma düştüklerini belirtti. Faizin faizi ile bu krediyi 450 bin YTL olarak geri ödemek zorunda kaldıklarını ifade eden Oral, "Bir zamanlar cıvıl cıvıl olan Oral Et Entegre Tesisleri’nin şimdilerde sadece birkaç personel çalışıyor.

Doğu’da hayvancılık öldü. İktidarların çıkardığı teşvikler, krediler Erzurum’a kadar bir türlü ulaşmadı. Tesislerin işlerliğini korumak için şimdi kapasiteyi yüzde 2’ye düşürdük. Şimdi bir ayda 100 büyükbaş hayvan ancak kesebiliyoruz. Kendimize ait, soğuk hava sistemli 16 TIR da tesisler gibi çalışamaz oldu. Yüreğim kan ağlıyor. Vatanseverliğim bana çok pahalıya mal oldu. Bu para ile batıda ya da başka ülkede yatırım yapsaydım şimdi kraldım. Yatırımcıları Doğu’ya davet edenler önce bizim gibi kaderine terkedilen tesisleri ayağa kaldırsınlar. Çünkü her gün böyle bir tesisi boş görmekten milletim, ülkem ve kendim adına üzülüyorum" dedi.