32 Soruda YTL

1. Yeni Türk Lirası’na geçişin amacı nedir?
YTL Kanunu’nun genel gerekçesinde “Paramızın taşıdığı kupür değeri bakımından, bugün dünyada rastlanmayan büyüklüklere ulaşması sonucunda, ifade ve yazılmasında çeşitli zorluklarla karşılaşılmaktadır. Bu nedenle, paramızdan altı sıfır atılarak bir milyon Türk Lirası eşittir bir Yeni Türk Lirası (1.000.000 TL = 1 YTL) değişim oranında yeni bir para birimine geçilmesi ve ulusal ekonominin kapsamına giren parasal değer ve kayıtlarda genel bir sadeleştirilme yapılması uygulama açısından pratik bir çözüm olarak görülmektedir.” denmektedir. Çok sıfırlı Türk Lirası, parasal değerlerin yazılmasında ve ifade edilmesinde, vezne işlemlerinde, muhasebe ve istatistik kayıtlarında problem yaratmakta, hesaplamalarda zorluk çekilmesine neden olmaktadır.Ayrıca, dünyadaki en büyük kupürlü banknotun TL olması, ulusal para birimimizin itibarını olumsuz etkilemektedir.YTL’ye geçiş uygulamasıyla, toplumun ulusal paraya olan güveninin yenilenmesi amaçlanmakta, ayrıca enflasyonun düşürülmesi konusundaki başarının ve enflasyonu tek haneli seviyelere düşürme kararlılığının desteklenmesi beklenmektedir.

2. Paradan sıfır atma uygulaması başka hangi ülkelerde uygulanmış ve başarılı olmuştur ?
Bugüne kadar dünyada 49 ülke parasından sıfır atmıştır. Örneğin Brezilya altı kezde toplan parasından 18 sıfır, İsrail dört operasyonla 9 sıfır, Polonya 4 sıfır, Yunanistan 3 sıfır atmışlardır.
3. YTL’ye geçiş enflasyonda artışa neden olabilir mi ?
Paradan sıfır atılmasının ilk aylarında, küsuratın tama yuvarlanma olasılığının fiyat artışlarına sebep olması beklenmekte, ancak bunun süreklilik arz etmeyeceği tahmin edilmektedir. Avrupa Birliğine üye ülkelerde EURO’ya geçişte benzer bir etki görülmüş, ancak bu oran ilk altı aylık dönem içinde yüzde0,2’yi geçmemiştir.
4. Türk Lirası ile Yeni Türk Lirası arasındaki değişim oranı ne olacak?
Türk Lirası değerler Yeni Türk Lirasına dönüştürülürken, bir milyon Türk Lirası (1.000.000 TL) eşittir bir Yeni Türk Lirası (1 YTL) değişim oranı esas alınacaktır.
5. TL’den YTL’ye geçişte yuvarlamalar nasıl yapılacaktır ?
Yeni Türk Lirası cinsinden yapılacak işlemlerde, bir Yeni Kuruş’un altındaki tutarları ödemeye olanak verecek madeni para bulunmaması nedeniyle yarım Yeni Kuruş’un üzerindeki değerlerin bir üst Yeni Kuruşa tamamlanması; yarım Yeni Kuruş ve altındaki değerlerin ise dikkate alınmaması öngörülmüştür. İlgili kanun maddesi ile, tamamlama işlemlerinin birim fiyatlarda değil, işlem sonuçlarında ve ödeme aşamasında gerçekleştirilmesi, ödeme kayıtlarının virgülden sonra en çok iki hane ile yapılması amaçlanmaktadır.
6. YTL’ye değişim süreci nasıl olacaktır?
Diğer ülke uygulamaları da dikkate alınarak hem eski para biriminin yenileri ile değiştirilmesinde süre yönünden yaşanabilecek sıkıntıların aşılması, hem de yeni paranın kredibilitesinin olumsuz etkilenmemesi ve her iki para biriminin takibinde yaşanabilecek zorlukların önüne geçilebilmesi bakımından, Türk Lirası banknot ve madeni paraların 1/1/2005-31/12/2005 tarihleri arasında Yeni Türk Lirası banknot ve madeni paralarla en fazla bir yıl birlikte tedavül etmesi öngörülmüştür.
7. YTL’ye geçiş nedeniyle Banka ile yapılan sözleşmeler yenilenecek midir?
YTL kanunu ile Banka ile yapılan sözleşmeler 6 sıfır atılmış ve YTL olarak değerlendirilecektir.
8. YTL’ye geçiş nedeniyle yenilenen belgeler üzerinden vergi,resim, harç yükümlülüğü dogacak mıdır ?
Türk Lirası üzerinden yapılan her türlü hukuki muamele ile hukuki sonuç doğuran belgelerin belirtilen değişim oranı dikkate alınarak 31.12.2005 tarihine kadar, bu tarih dahil yeni Türk Lirasına göre değiştirilmesi halinde, muamele ve düzenlenecek belgeler her türlü vergi, resim, harç ve diğer yükümlülüklerden muaftır.
9. Bir Yeni Türk Lirası sadece banknot olarak mı tedavül edecek, yoksa yine madeni para olarak kullanılacak mıdır ?
Türkiye dışında diğer birçok ülkede bazı kupürler ,hem banknot hem de madeni para olarak tedavül etmektedir.1 YTL’de geçiş aşamasında aynı şekilde uygulamaya alınacaktır.Ayrıca, YTL’ye geçişte 500,000 ve 1,000,000 TL’lik banknotlar madeni paraya dönüştürüleceğinden banknot kalitesi iyileştirilecek ve banknot işleme sistemlerinin randımanı artacaktır.
10. Madeni paralar hangi birmlerde basılacaktır?
Yeni madeni paralar; 1 Yeni Kuruş, 5 Yeni Kuruş, 10 Yeni Kuruş, 25 Yeni Kuruş, 50 Yeni Kuruş ve 100 Yeni Kuruş (1 Yeni Türk Lirası) olmak üzere 6 birim olarak basılacaktır. 1 Yeni Türk Lirası hem madeni para olarak, hem de banknot olarak basılacaktır.
11. Türk Lirası banknotlar ne kadar süre sonra zamanaşımına uğrayacaktır?
Tedavülden çekilecek Türk Lirası banknotlar, 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 37 nci maddesine göre 1/1/2006 tarihinden itibaren on yıl sonra zamanaşımına uğrayacaktır.
12. Bankacılıkta müşteri hesapları ne zaman YTL olarak gösterilecektir ?
İlgili kanuna göre; 01.01.2005 tarihinden itibaren tüm hesapların YTL üzerinden tutulması gerekmektedir.
13. Yeni Türk Lirası cinsinden ödemeler nasıl yapılacaktır?
Yeni Türk Lirası cinsinden yapılan işlemlerin ödeme aşamasında, yarım yeni kuruşun üzerindeki değerler bir yeni kuruşa tamamlanacak, yarım Yeni kuruş ve altındaki değerler dikkate alınmayacaktır.
14. Yeni banknotlar ne zaman kullanıma (tedavüle) girecek?
Yeni TL banknot ve madeni paralar, 1.1.2005 itibariyle tedavüle verilec ek olup, 5083 sayılı kanun gereği 1.1.2005 - 31.12.2005 tarihleri arasında Türk Lirası banknot ve madeni paralarla birlikte tedavül etmesi öngörülmüştür.
15. Halkın elindeki Türk Lirası için tedavül süresi ne olacak?
Türk Lirası banknot ve madeni paraların 1/1/2005-31/12/2005 tarihleri arasında Yeni Türk Lirası banknot ve madeni paralarla birlikte tedavül etmesi öngörülmüştür. TL banknot ve madeni paralar, 01.01.2006 tarihinden itibaren 10 yıl boyunca TCMB. şubelerinde, TCMB şubesi olmayan yerlerde Ziraat Bankası şubelerinde YTL banknot ve madeni paralarla değiştirilebilecektir.
16. Sıfır atılmadan önce uzun vadeye bağlanan mevduat ve repo işlemlerinin dönüş miktarları hangi paraya göre hesaplara geçecek?
31.12.2004 tarihinden önce açılan mevduat hesapları ile bu mevduatın faiz reeskontları sistem tarafından 6 sıfır atılmak suretiyle hesaplanacak ve ve aynı hesap numarası ve YTL döviz kodu ile açılan hesaplara aktarılacaktır. Sistemde döviz kodu seçilerek hem TL hem YTL hareketler izlenebilecektir. Kontratlar için Euro dönüşümündekine benzer farklı bir mekanizma üzerinde çalışılmaktadır.
17. Döviz cinsinden pariteler değişecek mi? Küsüratlı olan kurların yeni gösterimi nasıl olacak ?
USD ve TL cinsinden paritelerin değişmesi beklenmemektedir. Döviz kurlarında virgülden sonra 5 hane olacaktır.
18. Paramızdan 6 sıfırın atılması döviz kurları üzerinde ne gibi etki yaratabilir ?
Yeni Türk Lirası’na geçiş, daha çok enflasyonun düşürülmesi konusundaki kalıcı başarının ve enflasyonu kalıcı bir biçimde tek haneli rakamlara düşürme konusundaki kararlılığın bir göstergesi olacaktır. Türk Lirası’ndan sıfır atılmasının döviz kurları ve faizler üzerinde olumlu veya olumsuz bir etkisinin olması beklenmemektedir. Bu konuları etkileyen temel unsurlar ekonominin temelleri ve uygulanan istikrar programıdır.
19. 6 sıfır atıldığı zaman paramı nereye yatırmalıyım? Örneğin hisse senetleri değer kazanacak mı, Devlet İç Borçlanma Senetlerindeki getiriler düşecek mi? Mevduat faiz oranları değişebilir mi?
YTL’ye geçişin yatırım araçları üzerinde doğrudan bir etkisi bulunmamaktadır.
20. Bankalardaki küsuratlarım ne olacak? 250.435.765.890.-TL yeni uygulamada 250.436 YTL mi, yoksa 250.435 YTL mi olacaktır ?
TL değerlerin YTL’ye dönüştürülmesinde TL değerden 6 sıfır atılmak suretiyle bulunan YTL değerde, çift basamak kuruş olacak ve tama iblağ etmede 5.000 TL.ye kadar olan küsuratlar alta, 5.001 TL ve üzerindeki küsuratlar yukarıya iblağ edilecektir. Örnekteki cevap her ikisi de değildir; 250.435.765.890.- TL yeni uygulamada 250.435,77 YTL olacaktır.
21. Hesabımdaki tüm küsuratlar kuruş olacak mı, yoksa belirli bir tutardan sonrası silinecek mi?
TL değerlerin YTL’ye dönüştürülmesinde TL değerden 6 sıfır atılmak suretiyle bulunan YTL değerde, çift basamak kuruş olacak ve tama iblağ etmede 5.000 TL.ye kadar olan küsuratlar alta, 5.001 TL ve üzerindeki küsuratlar yukarıya iblağ edilecektir. Örneğin; 5.257.100 TL= 5,26 YTL, 5.252.200 TL=5.25 YTL olacaktır.
22. Önceden yazılmış çekler iptal mi edilecek, ödenecekse hangi değerden ödenecek?
Bu konuda farklı görüşler bulunmaktadır. Çek üzerinde yazılı vade hukuken geçersiz sayıldığından, bir görüşe göre ibraz edildiği tarihte düzenlenmiş olması gereken çekler, 2005 yılında ibraz edildiğinde hukuken geçersiz olacaktır. Çünkü 01.01.2005 tarihinden itibaren düzenlenecek belgelerin, düzenlendiği tarihte yürürlükte olan kanuna göre geçerli para birimi üzerinden düzenlenmesi gerekmektedir. Bu durumda TL olarak düzenlenmiş çeklerin 01.01.2005 tarihinden sonra bankalara ibrazı halinde bu çeklerin ödenememesi sözkonusu olabilecektir. Bir diğer görüşe göre ise TL olarak düzenlenmiş bir çekin YTL karşılığı üzerinden ödenmesi mümkündür. Ancak uygulamanın ne şekilde olacağı kesin belli değildir.
23. İleri valörlü ödeme talimatlarımda (EFT,düzenli ödeme) 6 sıfır kalkacak mı? Talimatlarımı yeniden vermem gerekecek mi?
31.12.2004 tarihinden önce verilen ileri tarihli eft talimatları, sistem tarafından 6 sıfır atılmak suretiyle eft tarihinde YTL olarak gerçekleşecektir.
24. 1 ya da 3 Ocak 2005 Cumartesi/Pazartesi günü otomatik ödeme ile yatan maaşını çekmek için ATM’ye giden kişiye hangi para birimi ile ödeme yapılacak?
31.12.2004 tarihinden önce ATM’den yapılacak maaş ödemeleri TL olarak ödenecek, 01.01.2005 tarihinden itibaren yapılacak maaş ödemeleri ise YTL olarak ödenecektir. YTL kupür sayısının yetersiz olması durumunda, ATM’lerden TL kupürle de ödeme yapılabilecektir.
25. Uzun vade içinde kullanılan krediler nasıl değişecek ve Kredilerin geri dönüşü nasıl olacaktır ?
31.12.2004 tarihinden önce kullandırılan krediler ile bu kredilerin faizleri 6 sıfır atılmak suretiyle hesaplanacaktır.
26. Kredi faiz oranlarında değişiklik olacak mı?
Kredi faiz oranları kaynak maliyetine bağlı olarak değişmekte olup, paradan 6 sıfır atılması kredi faiz oranlarını değiştirmeyecektir.
27. Kredi kartı, Kredili Mevduat Hesabı (KMH) limitleri aynı oranda mı azalacak ?
Kredi kartı ve KMH limitleri TL tutardan 6 sıfır atılmak suretiyle bulunan YTL değeri üzerinden güncellenecektir.
28. Paradan 6 sıfır atılınca kredi geri ödemelerini nasıl yapacağız?
Kredi geri ödemelerinde müşteriler YTL veya TL ödeme yapabilecekler, TL ödeme halinde TL tutardan 6 sıfır atılmak suretiyle bulunan YTL değeri üzerinden geri ödeme muhasebeleştirilecektir.
29. Kredi kartı ekstrem 26’ünde kesildi ve ödemem 6 Ocak 2005’te ise kredi kartı ekstremde 6 sıfır atılmış halini mi göreceğim?
Son ödeme tarihi 31.12.2004 tarihinden once olan kredi kartı ekstrelerinde TL olarak borç bildirilecek, son ödeme tarihi 01.01.2005 tarihinden sonraki tarihe gelen kredi kartı ekstrelerinde hem TL hem de YTL olarak boç bildirilecektir. 01.01.2005 tarihinden sonra hesabınızdan yapılan tüm tahsilatlar YTL olacaktır.
30. Yurt dışında yaptığım KK harcamaları TL ’ye ne şekilde çevrilecek?
Yurtdışında yapılan harcamaların TL’ye çevrilmesinde uygulanan kur değişim oranı değişmeyecektir.
31. USD hesap özetimde ücretleri de USD cinsinden görüyordum, 6 sıfır atılınca parite değişikliği nedeniyle ücretler de değişecek mi? Örneğin, nakit çekim yüzde2.8 + 10 USD idi yeni uygulamada ne olacak?
USD ekstrede Nakit Çekim Ücreti yüzde2.8+10 USD ise 01.01.2005 tarihinden itibaren yüzde2.8+10 USD olarak aynen devam edecektir.
32. YTL ile ilgili değişik konularda bilgi alabileceğim sürekli bir kaynak var mıdır?
www.ytl.gen.tr internet adresinden, gerek genel bilgiler gerekse ilgili kamu kuruluşlarının çalışmaları ve web adresleri temin edilebilir. Bunun haricinde Bankalar Birliğinin www.tbb.org.tr adresinden de bankacılık sistemini ilgilendiren konularda bilgi alınabilir.

Sorularınınız için : murathaz2004@yahoo.com