İstanbul'un yüzde 80'i yıkılacak!
İstanbul'un yüzde 80'i yıkılacak!
TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar İstanbul'un yıkılıp yeniden inşa edilme projesinin detaylarını anlattı.
Birinci AKP iktidarı döneminde konut sektöründe sağlanan büyümenin en önemli aktörlerinden olan Başbakanlık Toplu Konut İdaresi (TOKİ), ikinci döneminde gecekonduların ve afete dayanıksız yapıların yıkılması ile yoksul konutu yapımına ağırlık verecek. 280 bin konutun yapımına başlayan TOKİ, yeni dönemde en az 220 bin konut için ihaleye çıkacak. 2008 yılı hükümet programında yer alan ‘bu dönemde doğal afetlere karşı köklü bir dönüşüm programı uygulanacaktır’ cümlesinin ne anlama geldiğini TOKİ’nin asil Başkanı Erdoğan Bayraktar’a (bu görevi 5 yıldır vekaleten yürütüyordu) sorduk. İmza sırasını bekleyen yüzlerce hak ediş dosyası, susmak bilmeyen telefonlar ve kapıdaki onlarca ziyaretçinin baskısı altında Bayraktar ile İstanbul’da yıkılacak 20 bölgeyi ve bunların nasıl yeniden yapılacağına ilişkin modellerini; büyük kentlere nefes aldıracak uydu kent projelerini konuştuk.
Ekonomist: Hükümetle birlikte TOKİ için de birinci dönem kapandı, ikinci dönem başladı. Bu dönemde nasıl bir
strateji izleyeceksiniz?
Erdoğan Bayraktar: Stratejimiz Hükümet programı doğrultusunda şekilleniyor. Önümüzdeki dönem için TOKİ’ye özellikle kentsel yenilemeler ve gecekondu dönüşümleri ile alt gelir grubuna yönelik konut üretimi görevi verildi. Ama en önemlisi kentsel yenilemeler ve gecekondu dönüşümleri. Bu işe çok ciddi girişeceğiz. Bunun içinde gecekondular, kaçak yapılar, salaş yapılar ve özellikle de deprem var. Depreme dayanıksız konutlar mutlaka yenilenecek, değiştirilecek. Tabii sadece depreme değil; afete maruz olan tüm bölgelerde afet olmadan önce sel, dere yataklarında, deprem bölgelerinde konutları kaldırıp onları sağlam bölgelere çekmek için de çalışmalarımız olacak. Ayrıca Başbakanımızın talimatıyla Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu binalarını da biz yapacağız.
Tüm bunlar için kaynağı nereden bulacaksınız?
Bayraktar: Altyapılı arsa üretimi, hasılat paylaşımı tarzında lüks konut projeleri üretmeye de devam edeceğiz.
İstanbul’un yarısının yıkılması gerekir, dediniz? Bu yıkıma nereden başlayacaksınız?
Bayraktar: İstanbul Büyükşehir Belediyesi. İlçe ve belde belediyeleri, Bayındırlık Bakanlığı ile birlikte yapacağız. İstanbul’da öncelikle, hemen yıkılacak 20 ana gecekondu bölgesi var. İşe buralardan başlayacağız.
Öncelikli bölgeleri sayar mısınız?
Bayraktar: Küçükçekmece bölgesinde Kayabaşı, Ayazma, Halkalı, Sefaköy; Küçükçekmece gölü ile İkitelli kenarındaki gecekonduları kaldıracağız. Bağcılar ve Göngören’de gecekondu tarzında değil ama kaçak ve çarpık yapılaşma tarzında çok bina var. Buraların elden geçirilmesi lazım. Eski İstanbul denilen tarihi yarımadanın,Eminönü ve Fatih’in çok ciddi yenilenmesi gerekiyor; Küçük Langa, Kadırga Bölgesi, Manifaturacılar Çarşısı’nın, Unkapanı’nın alt kısmındaki bölgenin hemen yenilenmesi lazım. Diğer yandan Fatih’te hem Sulukule, Karagümrük hem de Küçükmustafapaşa’nın; Beyoğlu’nda Hacı Hüsrev Bölgesi, burası çok tehlikeli bir bölge orada siyah, esmer vatandaşlarımız var hem de Türkiye’nin çeşitli yerlerinden gelen vatandaşlarımız var. Salaş, kaçak, altyapısı hatta tuvaleti olmayan yapılarda çok zor şartlarda yaşıyorlar ve yanlış işler yapıyorlar. Yasak, kaçak olan alım satımlar yapıyorlar. Çocukları eğitimsiz, sağlıksız kalıyorlar. Bunları elden geçirmemiz gerekiyor.
Sanırım daha bitmedi…
Bayraktar: Aynı şekilde Sarıyer, Derbent’te Armutlu’da, Karanfilköy’de var. Gaziosman Paşa’da Malkoçoğlu’nu ciddi elden geçireceğiz. Yine burada Yüzüncüyıl Mahallesi’nin; Kadıköy’de Fikirtepe’nin mutlaka yenilenmesi lazım. Emekevleri; Üsküdar’ın arka mahallelerinin, Örnek Mahallesi’ndeki gecekonduların kaldırılması lazım. Sultanbeyli’nin hem gecekondudan hem kaçak yapılaşmadan arındırılması gerekiyor. Maltepe, Kartal, Tuzla’da gecekondular var. Sadece ilçe belediyelerinde değil, belde belediyelerde de kaçak ve çarpık yapılaşma var. Hepsinin elden geçmesi lazım.
Nerelerin yıkılacağına dair elinizde bilgi seti var mı?
Bayraktar: Büyükşehir belediyesi başta olmak üzere ilçe ve belde belediyeleri ile birebir çalışıyoruz, datalar bitmek üzere. Kişi bazında çalışma yapmaya başladık. İstanbul’da depremden zarar gören binaların da çetelelerini çıkardık. Depremden birinci ve ikinci derece zarar görmüşlerden başlamak üzere bunları da mutlaka boşaltmamız lazım.
Evlerinden çıkmak zorunda kalanlar nereye yerleştirilecek?
Bayraktar: Elimizde epeyce stok konut var. Bu kişileri stok dairelerimize yerleştireceğiz.
Ayrıca isteyene parasını vereceğiz, isteyene de daire. Anlaşmayı kabul etmeyenlerin yerlerini ise kamulaştıracağız. Buralarda yapılacak konutların bir kısmını da satacağız ki bu çarkı döndürebilecek kaynağı yaratalım. Örneğin bir bölgede 250 gecekonduyu kaldırdık ve yerini 200 milyon YTL’ye sattık. Çark dönmeye başlarsa İstanbul kendi kaynağını da yaratacak.
İstanbul’da bu şekilde kaç konut yıkılacak?
Bayraktar: İstanbul’da 3 milyonun üzerinde konut var. Bunların 20 yıl içinde yarısının yenilenmesi lazım. Çünkü büyük bölümü çakılla, midye kabuklarıyla yapılmış, mikser, hazır beton, yeterli miktarda demir kullanılmamış. Bunların mutlaka yenilenmesi lazım ve bunun için ilgili tüm kurumlarla ciddi çalışma yapıyoruz. Kaynak sıkıntısı çözüldüğünde bu işe girişeceğiz. Gayret gösterip, tüm Türkiye’de salaş, kaçak yapıları, depreme dayanıksız ve sağlıksız yapıları kaldırıp atmamız lazım. İstanbul’a ilişkin bu projemiz 2008 yılında başlayacak.
Yeni döneme ilişkin bir diğer projeniz de ‘uydu kentler’ olacak. Biraz da bu projeden sözeder misiniz?
Bayraktar: İstanbul, Ankara, Bursa, Adana, Diyarbakır gibi büyükşehirlerde uydu kentler kurup şehirlerin içindeki stresi, yoğunluğu azaltmayı planlıyoruz. Zengin insanları kentin stresinden uzaklaştırıp, akşam ayağı toprağa, çimene basan yeşili bol mekanlarda oturmaları için hızlı ulaşım imkanlarıyla, otobanlarla, metroyla, hızlı trenle desteklemek suretiyle şehrin dışına taşıyacağız. Tıpkı Paris’te, Londra’da olduğu gibi şehrin dışında yeni banliyöler yapmak suretiyle, büyük şehirleri rahatlatmamız lazım. Bu projeye İstanbul ve Ankara’da başladık.
İstanbul’da hangi bölgede kurulacak uydu ketler?
Bayraktar: İstanbul Kuzey Batıya doğru gelişecek. Çatalca, Silivri’nin kuzeyine; Çorlu’ya Kırklareli’ne doğru mutlaka kanat yapması lazım. İstanbul’un 25 binlik planlarında bunlar var. Ulaşım sorunu da çözülecek. Çok ciddi bir makro planla bunu gerçekleştireceğiz. Hükümet, devlet, TOKİ ve Büyükşehir belediyesi el ele vermek suretiyle bunu başaracağız.Ankara’da ise Ballıkuyumcu Uydukent Projesi var. Dünya çapında disneyland, temalı park olacak bu projenin içinde.
Tüm bunlar devasa kaynak gerektiren projeler. Finansman sorununu nasıl çözeceksiniz?
Bayraktar: TOKİ şu ana kadar kendi cebinden 8 milyar hak ediş ödedi. Hasılat paylaşımı projelerinden de 4 milyara yakın yatırım yapıldı. Bu para bizim cebimizden çıkmadı ama arsa satışı karşılığı hasılat projeleriyle 4 milyarlık yatırım yapılmasını sağladı. Böylece 12 milyar YTL yatırım yapıldı. Bu aslında 18-20 milyarlık bir iştir; biz yaptığımız için 12 milyar oldu. Mteahhitler bizden çok para kazanamıyorlar belki ama hak edişleri geldiği zaman hemen ertesi gün paralarını ödüyoruz. Ayda 500 milyon YTL ödüyoruz. Devletten iş alana değil devlete iş yapana para veririz. Az kazanacak ama temiz kazanacak. Önümüzdeki döneme ilişkin projeksiyon yapacağız. Yatarım yapacak parayı bulamazsak ihaleleri yavaşlatırız, bu bizim özelliğimizdir. Kimse TOKİ’den para alamadık, diyemez. Hesaplarımızı yapacağız, gelecek paramıza bakacağız, bulabileceğimiz kaynaklara bakacağız, ona göre yatırımlarımızı ihalelerimizi dizayn edeceğiz. Bir ay içinde bu projeksiyon netleşir.
