Kiracılara kötü haber
Borçlar Kanunu'nda konut kirası artışları ÜFE'ye endekslenirken, enflasyonun eksi çıkması durumunda kira artırılacak mı, indirilecek mi, yoksa değiştirilmeyecek mi belirsiz hale geldi.
Türk Borçlar Kanununun 344. maddesine göre, bundan böyle konut kiralarında artış, bir önceki kira yılındaki ÜFE'de meydana gelen artışı geçemeyecek.
Örneğin 1 Haziran 2011 tarihinde kiralanmış bulunan bir konutun 2012 yılında kira artışı yapılırken Haziran 2012 tarihinden geriye doğru son 12 aylık ÜFE artışı dikkate alınacak. Bu da Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) ÜFE'de "Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim" verilerine göre yüzde 6.44 artış yapılacağı anlamına geliyor.
Enflasyonda yıl içerisinde yaşanan aşırı oynaklık ise kiracıların işini büyük ölçüde şansa bırakıyor. Örneğin, kira artış dönemi Mayıs ayına denk gelmiş olsaydı, aynı ev için yüzde 8.06, Ocak ayına denk gelmiş olsaydı bu kez de yüzde 11.13 oranında artış yapılacaktı. Geçmiş yıllarda enflasyonda kaydedilen oynaklık ise çok daha büyük farklar yaratıyordu.
Örneğin bu yasa hükmü 2005 yılında geçerli olsaydı kira artış dönemi Mart ayına denk gelenler yüzde 11.33, Kasım ayına denk gelenler ise yüzde 1.6 oranında artış yapacaktı. Bu da yedi kat fark anlamına geliyordu.
Enflasyon eksi çıkarsa ne olacak?
Yasada, enflasyonun negatif, yani bir önceki yılın aynı ayına göre ekside çıktığı aylarda ne olacağı hususunda ise herhangi bir hüküm bulunmuyor.
Örneğin 2009 yılının Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında enflasyon, bir önceki yılın aynı ayına göre -0.35 ile -3.75 arasında çıktı. Kira yenileme dönemi bu aylara denk gelmiş olsaydı, kira artışının nasıl yapılacağı konusunda belirsizlik yaşanacaktı.
Kamuya ait gayrimenkullerde kira artışlarını bir süredir enflasyona göre belirlemekte olan Maliye Bakanlığı, 8 Ekim 2009 tarihinde yayınladığı genelge ile enflasyonun eksi çıktığı aylara denk gelen kira yenileme dönemlerinde artış yapılmaması gerektiğini bildirdi.
Fakat Maliye'nin bu genelgesi sadece kamuya ait taşınmazları bağlıyor.
Aynı ev için farklı bedel
Örneğin bir evin kirası 1000 TL olsun...
Eğer 2005 verilerine göre hareket etmiş olsaydı, bu evi Mart ayında kiralayan Emre Bey, yıl sonunda kirasında 113 liralık artış yapmak zorunda kalacaktı. Sonuç olarak kirası 1113 liraya çıkacaktı. Aynı evin kira yenileme dönemi Mart değil de 8 ay sonra Kasım ayına denk gelseydi, bu durumda Emre Bey 16 liralık artış yapıp, kirasını 1016 liraya çıkaracaktı. Yani, aylık 97 lira, yıllık olarak da 1164 lira fazla para ödeyecekti.
