'DİŞİ KREDİ' BİNLERCE GİRİŞİMCİ KADIN DOĞURDU

2003'de başladığında burun kıvrılan mikro kredi sayesinde 8 yılda 21 bin kadın girişimci oldu. Bugün de mikro kredi kullanan kadınların kimisi evini dikiş atölyesine dönüştürmek, kimisi de kendi süt ürünlerini satmayı hedefliyor.

Türkiye'nin en geri kalmış bölgelerinin; Doğu Anadolu ve Güneydoğu'nun kadınları bu kez öncü oldu. Devletin kurumlarının ve bankaların bile tereddütlü yaklaştığı mikro krediye cesaretle katıldılar.

2003 Temmuzu'nda Türkiye Grameen Mikro Kredi Programı ilk kadın üyelerine kredi verdi. Sayıları o yıllarda bir elin parmaklarını bile geçmiyordu. Küçük işlerle başladılar, haftalık taksitlerle ödeme yaptılar ve teminatsız-kefaletsiz aldıkları kredi borçlarına da sadık kaldılar. Bugün sayıları 21 bini geçti. Bir bisiklet kiralayıp, el işi yapmayla krediyi kullanmaya başlayan kadınlar bugün tuhafiyecilikten gözleme dükkânına, kahvehane işletmekten kuaför dükkânına; hatta camcılığa kadar kendi işlerinin patronu oldular.

Mikro kredi 2003'te Türkiye'de ilk gündeme geldiğinde Merkez Bankası başta olmak üzere, tüm bankalar temkinli yaklaştı. Kredi sistemine bankaların dâhil edilme planı endişe yaratıyordu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) ve banka temsilcileri kanun hazırlıklarında bulundular. Merkez Bankası, sistemin kayıtdışını artıracağı endişesi taşıyordu, BDDK tedirgin eden ise bu yöntemle bankalarda kara paranın aklanmasıydı. Ancak tüm endişeler yersiz çıktı. Bugün Türkiye İsrafı Önleme Vakfı (TİSVA) koordinasyonunda yürütülen mikro krediye finansal destek verenler arasına bir banka da dâhil oldu.

Doğudan batıya yayıldı
Önce Doğu ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi'nde başlayan mikro kredi uygulaması batıya doğru yaygınlaştı. 2003'te ilk krediyi kullanan kadın ile daha yeni kredisini almış kadının hikâyesi aslında benzer. Hepsi kendi işini sürdürüyor ve kazancını sağlıyor. Hedefleri de büyük, kimi tek dikiş makineli evini atölye olmasını istiyor, kimi ileride tüm Türkiye'de kendi süt ürünlerinin satıldığını görmek...

Bu hayaller çok da uzak değil aslında. Türkan Dalgıçın Diyarbakırlı. İlk mikro kredi çekini Temmuz 2003'te Başbakan Tayyip Erdoğan'ın elinden aldı. 500 TL ile önce sebze meyve satışı yaptı, aylık 350 TL gelir elde ediyordu. 2006'ya kadar yeni kredi almadan işine devam etti, 2006'da 500 TL daha alıp aylık kazancını 450 TL'ye çıkardı, yeniden 900 TL'lik kredi çekerek bir dikiş makinesinin sahibi oldu. Mikro kredinin en tecrübeli üyesi Türkan Hanım toplam 3600 TL kredi çekti. Borcunun her kuruşunu da zamanında ödemeyi başardı.

El işinden tuhafiyeciliğe
Mikrokrediyle mucizeler yaratan bir diğer kadın ise Bedriye Karaca. Mikro krediyle 2004'te tanıştı. El işi yapabilmek için gerekli olan 500 TL'lik kaynağı aldı ilk yıl aylık geliri 200 TL'ydi. İkinci yıl 800 TL kredi çekti Bedriye Hanım ve gelirini aylık 300 TL'ye çıkardı. Geçen yıl ise 1000 TL'lik kredi alarak işini büyüten Bedriye Hanım'ın artık tuhafiye dükkanı var. Aylık kazancı da 650 TL.
Binlercesinin hikâyesi de benzer. Diyarbakır'dan başlayan mikro kredi bugün 33 il 43 şubeye durumda. Türkiye İsrafı Önleme Vakfı (TİSVA) öncülüğünde gencinden yaşlısına binlerce aynı kaderi paylaşan binlerce kadın hayatlarını değiştiriyor.


BERÇEM KARACA

TOKİ'den kendine ev aldı
Eşine destek için aldığı krediyle birlikte berber dükkânı açtılar. Ayrıca çektiği kredi ile el işi yapıp satarak evine katkıda bulunuyor. Yaptığı satışlardan elde ettiği para ile birikim yapmaya başladı ve eşinin desteği ile TOKİ'den kendine ait ev aldı.

BEYHAN BİRTANE

İki çocuğunu dersaneye gönderiyor
2006'da 500 TL kredi aldı. Aldığı kredi ile el işi yapıp satmaya bir yandan da para biriktirdi. Bir süre sonra biriktirdiği para ile ikinci iş olarak gözleme yapıp satmaya başladı. Evinde yaptığı gözlemeleri satarak iki çocuğunu dersaneye göndermeyi başardı.

GÜLNAZ BOZKURT

Çeşidi artırdı satışı katladı
Arkadaşlarıyla bir grup oluşturdu ve 7 günlük eğitimden sonra 500 TL'lik krediyi çekebildi. Kredi ile el işi yapmaya başladı. Daha sonra 500 TL, 1000 TL ve en son 1000 TL daha kredi çekti. El işinde çeşidini daha çok artırmaya başladı ve böylece satışlar da arttı.

GÜLSÜM AYGÜN

Aylık kazancı 1500 lira
Kredi alıp eşi ile seyyar satıcılık yapmaya başladı. Son aldığı kredi ile evlerinin önünde seyyar ocak başı kebap yaptılar. Maddi durumlarında eskiye nazaran gözle görülür bir iyileşme görüldü. Aylık kazancını 1500 TL'ye kadar çıkardı.

MERYEM TAÇİLİK

Hedefi tüm Türkiye'ye süt satmak
Köyde saha çalışması yapan mikro kredi personelleriyle görüştü ve on kişi ile birlikte mikro kredi çekti. Kredi ile bir tane süt ineği aldı, yoğurt ve peynir yapıp köyde sattı. Hedefi bir inek çiftliği açmak ve bütün Türkiye'ye süt, yoğurt ve peynir göndermek.

NEZAHAT KOLUMAN

Yarım kalan evini tamamladı
İlk aldığı kredinin bir miktarı ile yarım kalan evini tamamladı, geriye kalan kısmı ile buzağı aldı. Sütünü, yoğurdunu ve peynirini satıp geçimimi sağladı. En büyük mutluluğu ise hiç kimseye avuç açmadan, ezilmeden, boyun eğmeden çalışabilmek.

REVZETE BIKMIŞ

Bakkal dükkanı markete döndü
Bir gün saha çalışması yapan mikro kredi personeli kapısını çaldı. Aldığı ilk kredi ile okulun bahçesinde küçük bir bakkal dükkânı açtı. İkinci ve üçüncü kredilerde bakkal dükkânını büyütüp, birikimleri ile beraber bir tane süt ineği aldı.

TENZİLE SARI

Bir çift koyundan sürü yarattı
İlk olarak 500 TL kredi çekti ve bununla 1 çift koyun ve 1 tane de yavru kuzu aldı. Koyunun sütünü yoğurdunu sattı, hem taksitlerini ödedi hem de çocuklarının ihtiyaçlarını karşıladı. Şimdi 20 koyunu ve 17 kuzusu var.