Kadınların bilmediği bildirge

Annelik haklarınızı biliyor musunuz?

Barselona Anne Hakları Bildirgesi'ne göre annelik, özgür bir seçim. Kadının hamilelik öncesi ve sonrasındaki haklarını bilmesi, daha sağlıklı nesiller yetiştirmek açısından da önemli.

Kendisi de iki çocuk annesi olan Avukat Şule Taşkan; 'Annelik istifası kabul edilmeyen, izin günü, tatili olmayan, fazla mesai ile dolu, yol, yemek, sigorta ve sendikadan yoksun, kıdem, ihbar, tazminatları ödenmeyen ama bir o kadar da keyifli bir ağır işçiliktir' diyor. Avukat Taşkan'a, annelerin haklarını sorduk. İşte, Barselona Anne Hakları Bildirgesi uyarınca, annelerin sahip olduğu haklar... Siz de 'Annelik kutsaldır' masalına ara verip gerçekleri hatırlamak isterseniz böyle buyurun...

ANNE HAKLARI BİLDİRGESİ
- Annelik özgür seçim olmalıdır. Her kadın çocuk sahibi olma, doğum sıklığını saptama ve sahip olmak istediği çocuk sayısını belirleme hakkına sahiptir. Etkili korunma yöntemleri her kadına ulaştırılabilmelidir.
- Her kadının üreme sağlığı, gebelik, doğum ve yeni doğan bakımı konusunda yeterli eğitim ve bilgi alma hakkı vardır. Sağlık kuruluşları ve uzmanlar, anne ve eşine bu eğitimi vermek, doğum öncesi bakımın bir parçası olarak eşlerin hazırlık kurslarına katılmalarını özendirmek zorundadırlar.
- Her kadın dünyadaki tüm ülkelerin hükümetleri tarafından doğru yönlendirme ve gereksiz risklerden uzak bir gebelik garantisi verilme hakkına sahiptir. Bütün kadınların gebelikte yeterli sağlık hizmetleri ve koruyucu önlemlerden yararlanma hakkı vardır. Gebelikte sağlık hizmetleri kaliteli ve yeterli kaynağa sahip olmalıdır.
- Her kadın gebelik ve doğumda uygulanabilecek teknolojik girişimler ve gelişmeler hakkında yeterli bilgi alma ve en güvenli uygun işleme ulaşma hakkına sahiptir. Her kadının uygulanabilir perinatal tanı işlemleri hakkında yeterli bilgi edinme hakkı vardır. Kadın, bu işlemler hakkında karar vermede bağımsız olmalıdır.

GEBELİK NEDENİYLE İŞTEN ÇIKARILAMAZ
- Her kadın gebelikte yeterli beslenme hakkına sahiptir. Kadının beslenmesi, çocuğunun gelişimi ve kendi sağlığı için gerekli tüm besinleri alabilmesini sağlamalıdır.
- Çalışan kadınlar gebelik sırasında veya gebelik nedeniyle işten çıkarılmama hakkına sahiptirler. İşinin devamlılığı gebelik nedeniyle ayrım yapılmaksızın her kadına garanti edilmelidir. Annelik hakları, gebelik izinleri ve çalışma düzenine adaptasyonu kapsayacak şekilde, maaş miktarını etkilemeksizin ve iş kaybı endişesi olmaksızın, hükümetlerin iş yasaları ile korunmalıdır. Anne çalışma saatleri içinde emzirme hakkına sahiptir.
- Her kadın gebeliğine gönüllü son verme nedeniyle ayrım, cezalandırma ve sosyal dışlanma ile karşılaşmama hakkına sahiptir.
- Annelik hakları sosyal yapı ile sınırlandırılamaz. Annelik hakları, tek ebeveynli aile ile çift ebeveynli ailede aynıdır.
- Her anne karar verilmesi gerekli durumlarda ve üreme işlemleri sırasında baba ile sorumlulukları paylaşmak hakkına sahiptir. Baba, annenin düşüncelerine saygı duyma sorumluğunu taşır. Annelik açısından her kadının eşi tarafından zorlanmama hakkı vardır. Üreme ile ilgili kararlar kadın ve erkek tarafından eşitlik ilkesi ve ortak sorumluluk ile alınmalıdır.
- Her kadın emzirmenin faydaları ve doğumdan hemen sonra emzirmeye başlamanın yararları konusunda bilgilendirilme hakkına sahiptir. Ancak, her kadının sosyal-kültürel önyargı olmaksızın laktasyon biçimine bağımsız karar verme hakkı vardır.

ANNE ADAYI BİLGİLENDİRİLMELİ
- Her kadın kendisini ve fetüsü etkileyecek (tanı ve tedavi amaçlı) karar mekanizmasında yer alma hakkına sahiptir. Her karar bağımsız alınmalı ve anne adayı konu hakkında bilgilendirilmiş olmalıdır.
- Doğum yapan kadınlar kendileri için kültürel önemi olan giyim (kendisinin ve bebeğin), yiyecek, plasentanın akıbeti ve diğer uygulamalar ile ilgili konularda karar verme hakkına sahiptirler. Her kadın hastanede kaldığı sürece bebeği ile birlikte olma hakkına sahiptir.
- İlaç bağımlılığı, AIDS veya diğer medikal veya sosyal problemler nedeniyle toplumdan dışlanabilecek olan gebeler özel sağlık programlarından yararlanma hakkına sahiptirler. Göçmen kadınlar da ülke vatandaşı olan kadınlarla aynı haklara sahiptirler.
- Her kadının sağlık çalışanlarının samimiyetine inanma ve sağlık çalışanlarından hastanın gizlilik hakkına saygı duymasını beklemeye hakkı vardır.

Her 5 kadından 1'i evde doğuruyor
Türkiye'de her yıl, önlenebilir nedenlerle 387 anneyi kaybediyoruz. Anne ve yenidoğan ölümlerinin önemli bir bölümü ilk 24 saat içinde gerçekleşiyor. Yine yapılan çalışmalara göre; 5 kadından biri evde doğum yapıyor. Gebeliğe bağlı ölümlerin yaklaşık üçte biri doğum öncesi gerçekleşiyor. Çünkü doğum öncesi bakım alma oranı kentlerde yüzde 56, kırsal kesimde ise yüzde 25,4. Her 3 kadından biri hamileyken sağlık hizmeti almıyor. Kadınlar, bir kız bebek olarak doğmadan önce bile özgün sağlık sorunlarıyla karşılaşabiliyorlar. Örneğin; daha anne karnındayken sadece kız oldukları öğrenildiği için seçici kürtaja maruz kalabiliyorlar. Her 3 doğumdan biri planlanmadan gerçekleşiyor. Sağlık Bakanlığı, son yıllarda anne-bebek ölümlerinin azalması için çalışmalarını hızlandırdı, ama tabii bu yetmiyor. Sağlık ve eğitim hizmetlerinin kol kola yürümesi gerekiyor.

DİKKAT! Bu hizmetler ücretsiz
Ülkemizde, hamile kadınların yüzde 42,5'i parasal nedenlerle hizmet alamadığını, yüzde 36,4'ü de gerek görmediğini söylüyor. Oysa, gebe izlemleri, gebelik dönemindeki aşılamalar, aile planlaması hizmetleri, gebenin anemisini önlemek için kullanması gerekli demir preparatı, doğum sonu anne ve bebeğin izlemi, bebek aşıları, D vitamini ve demir preparatı Sağlık Bakanlığı'na bağlı sağlık ocaklarında ve ana-çocuk sağlığı merkezlerinde ücretsiz olarak veriliyor.