Yüksek riskli gebelikler

Hamilelik keyifli olduğu kadar riskli de olabilir. Hele de bazı anne adayları için... Bu nedenle bu konuda bilinmesi gerekenleri Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Op. Dr. Ferhat Uysal’dan dinledik.

Hamilelik bir kadının hayatındaki hem en keyifli hem de en zor dönemlerden biri. Ancak bazı anne adayları için çok daha zor. Doğan Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr Ferhat Uysal riskli gebelikler konusunda merak edilenleri paylaşıyor.

Yüksek riskli gebeler kimlerdir?
Ferhat Uysal: Hamilelik döneminde yüksek riskli gebeleri birkaç başlık altında sınıflandırmak mümkündür. Hamile olan veya olacak anne adayının yaşı; eğer anne adayının yaşı 35 yaşının üstündeyse bu riskli gebelik grubuna gire. Hipertansiyon ve diyabet gibi sistemik rahatsızlığı olanlar, birden fazla bebeğe hamile olanlar, daha önce anomalili bebek doğurmuş olanlar, daha önce ikiden fazla bebek kaybedenler anne adayları riskli gebelik grubu içindedirler.

Risklere göre bu anne adaylarının dikkat etmesi gereken noktalar nelerdir?
Ferhat Uysal: Risklere gebelik grubu içinde yer alan anneler, muhakkak uzman kontrolünde gebelik öncesi danışmanlık alarak gebelik geçirmeliler. İlk prenatal muayene sırasında, genetik hikaye, psikososyal hikaye ve tıbbi hikaye olmak üzere hikaye eksiksiz alınmalı ve ayrıntılı muayene yapılmalıdır. Fizik muayenede, vücut ağırlığı, kan basıncı ve fizik anormallikler ile uterusun büyüklüğü kaydedilmelidir. Pap smear rutin olarak alınmalıdır. Rutin prenatal laboratuvar tahlilleri, kan grubu tayini ve kan grupları ile ilgili antikor varlığı; hemoglobin; rubella, sifiliz ve hepatit testleridir. Tam idrar tetkiki ve idrar kültürü de yapılmalıdır. İlk muayenelerde, komplikasyonlar açısından yüksek risk faktörleri belirlenmelidir.

Yüksek riskli gebelikler anne adayını nasıl etkiler?
Ferhat Uysal: Var olan hastalıklar doğrultusunda etkilenir. Aşırı kilo alımı anomalili doğum yapmak gibi durumlar gebeliği kaybetme riski taşırlar. Yüksek riskli gebelikler içinde halk arasında en iyi bilinen ileri yaş gebelikleridir. Bu hamileliklerde down sendromu başta olmak üzere bazı genetik hastalıkların görülme sıklığında önemli artışlar gözlenir. Diyabetli kadınların gebeliklerinin ve gebelik sırasında ortaya çıkan diyabeti olan kadınların özel bir ekip tarafından izlenmesi gerekir. Gebelerde insulin pompa uygulaması ile diyabet tedavisinde çok iyi netice alınabilir Her hamile kadına gebelik diyabeti yönünden tarama testi uygulanması gerekir. Bu uygulama sonucu diyabet tanısı daha erken konulabilir, böylece anne ve bebekte görülebilecek riskler minimum düzeye indirilebilir. Halk arasında “Gebelik Zehirlenmesi” olarak tanımlanan, “Preeklampsi” adı verilen hastalık, genellikle gebeliğin 20. haftasından sonra ortaya çıkan ve tansiyon yükselmesi yani hipertansiyon, idrarla protein kaybı ve bunlara bağlı olarak ödem gelişmesiyle tanımlanmaktadır. Gebeliğe bağlı hipertansiyonlar hafif ya da ağır olabilir. Ağır olan durumlarda çocuğun ve annenin hayatı ciddi şekilde tehlike altında demektir. Çocuğun içinde bulunduğu sıvı miktarı azalır ve gelişme geriliği görülür. Buna bağlı olarak anne karnında çocuk ölümlerinin görülme ihtimali artar. Bunun yanı sıra annede hayatı tehdit eden olaylar gelişir. Astım ve alerjik problemi olan kadınların hamilelik öncesinde gerekli alerji testlerinin yapılması şart. Böylece hastanın duyarlı olduğu alerjenlere karşı duyarsızlaşma yapılarak hamilelik sırasında oluşabilecek krizlere karşı önlem alınabilir. Bu işlem hamilelik sırasında da yapılabilir. Ancak aşırı bir reaksiyon oluştuğu taktirde bu bebeğe de zarar verebilir.

Yüksek riski gebelikler bebeği nasıl etkiler?
Ferhat Uysal: Hastalığa göre değişir. Gebeliğe bağlı tansiyon yüksekliği saptandığı zaman ilk olarak hasta kesin istirahata alınır ve tansiyonu kontrol altına alan tedaviler düzenlenir. Eğer çocukta gelişme geriliği saptanırsa hastane şartları altında çocuğun dışarıda yaşayabileceği zamana kadar gerekli tedaviler ile izlenmeye çalışılır ve uygun zamanlama ile doğum gerçekleştirilir. Diyabeti iyi kontrol edilemeyen anneden doğan bebek anne karnında iyi beslenemediği için düşük tartılı doğabilir veya tam tersine annenin kanındaki aşırı insulin salgısı nedeniyle bebek iri doğabilir. Kan uyuşmazlığı da bebeği etkiler. Fetusun dolaşıma katılan bu antikorlar, fetusun kan grubu Rh pozitif ise, eritrositlerinin yıkımına neden olurlar. Fetus için sorunun ana kaynağı eritrositlerinin yıkıma uğraması, yani kansızlıktır. Kansızlığın derecesine bağlı olarak fetusta ve yenidoğanda problemler ortaya çıkar. Oluşan tablo, anne karnında çocuğun ölümünden, yenidoğanda hafif bir sarılığın oluşmasına kadar geniş bir spektrum oluşturur. Çocukta oluşabilecek problemlerin şiddeti, ortaya çıkan kansızlığın derecesi ile ilişkilidir.

Bu anne adaylarının normal doğumla doğurması riskli midir?
Ferhat Uysal: Böyle bir genelleme yapılamaz doğum anındaki duruma göre karar verilir. Özel durumlar hariç normal doğum önerilebilir.

Bebeğin erken alınmasını gerektirecek durumlar olabilir mi?
Ferhat Uysal: Anne karnında gelişmediği veya kaybedilme riski varsa erken alınması gerekebilir. Ayrıca annenin hayatı tehlikeye girecekse gebelik sonlandırılır.

Yüksek riskli gebe olan kadınları doğumdan sonra neler bekler?
Ferhat Uysal: Loğusalık sonrası ayrıntılı kontrol gerektirir; detaylı testler ile sistemik hastalıkları kontrol edilir.