Memorial Antalya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü uzmanlarından Prof. Dr. Ahmet Turan Aydın, diz önünde ve diz kapağı çevresinde ortaya çıkan ve diz ekleminin 'baş ağrısı' olarak tanımlanan ağrının çömelme, uzun süre dizleri bükerek oturma, merdiven inip çıkma ve yoğun sportif etkinlik sonucu ortaya çıktığını bildirdi.

Diz ekleminin 'baş ağrısı'nın sıklıkla 16-40 yaş arası kadınlarda ortaya çıkan bir ağrı olduğunu ifade eden Prof. Dr. Ahmet Turan Aydın, "Hareketsiz yaşam ağrı nedeni değildir. Kadınların leğen kemiklerinin geniş olması yürüme esnasında diz kapağını dışarıya zorlayıcı bir etkiye neden olmaktadır. Eğer şişmanlık ve dizlerde X-bacak deformitesi de varsa, bu etki çok belirginleşmektedir. Diz kapağının dışarı zorlanması eklem kıkırdağında anormal yüklenme, sürtünme ve aşınmaya neden olarak diz önü ağrısına kaynaklık yapar" dedi.

Genç kadınlarda bu tip diz ağrısının en önemli nedeninin anatomik bozukluklar, şişmanlık ve aşırı sportif aktivite olduğunu bildiren Aydın, bu tip şikayetleri olan hastaların yüzde 20-40'ının spor travmatolojisi ile uğraşan kliniklere başvurduğunu söyledi. Atletizm ve yüzme sporunda haftada 5 kez ve üzeri aktivite yapılması durumunda, fitness salonlarında çömelerek ağırlık kaldırma egzersizleri yapanlarda ağrının daha sık görüldüğünü ifade eden Aydın, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Ağrı ve hareket kısıtlılığı, yaşam kalitesini doğrudan etkiler. Gece ağrısı, dizleri bükerek uyuyamama ve sık uyanma, sabah ağrıyla uyanma ve dizi hareket ettirememe sık ifade edilen şikayetlerdir. Ofis çalışanları, çömelme ve merdiven inip çıkmadaki zorlanma nedeniyle günlük işlerini yapmakta zorlanırlar. Ev hanımları için çömelememe, günlük ev işlerinde çok zorlanma anlamına gelecektir. Bu hastalar uzun otobüs ve uçak seyahati yapamazlar. Spor yapamama veya spor sonrası şikayetlerin artması da yaşam kalitesinin doğrudan etkilendiğinin en önemli kanıtlarıdır."

HAMİLE KADINLARDA AĞRI

Hamileliğin birçok fizyolojik değişime neden olan bir dönem olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Ahmet Turan Aydın, "Bu değişiklikler sıklıkla kas-iskelet sisteminde olmakta ve bebeğin taşınması ve vücudun doğuma hazırlanmasını sağlamaktadır. Bel, kalça ve diz ağrıları ile sık karıştırılır. Dize binen yük iki kat artmıştır. Artan kilo ve eklem gevşekliği nedeniyle ayaklarda gelişen taban çökmesi de diz ağrısını artırıcı rol oynar diye konuştu.

Diz önü ağrısının nedeninin diz kapağı ekleminin aşırı basınç altında kalması ve anormal sürtünme-kayma nedeniyle diz kapağını yerinde tutan bağların zorlanması olduğunu söyleyen Aydın, bu durumun zamanla eklem kıkırdağının yumuşaması ve dökülmesine, eklem zarının iltihaplanmasına ve diz kapağı ekleminde artroz gelişmesine neden olduğunu belirtti. Ağrı tedavisinin önemli basamaklarından birinin 'isometrik quadrıceps' adı verilen egzersizler olduğunu anlatan Aydın, şunları söyledi:

"Bu egzersizler dize hareket verilmeksizin yapılır ve amaç diz kapağında ağrı uyandırmaksızın kası kuvvetlendirmektir. Günde 3 seans ve her seansta 15 kez olmak üzere bacaklarınızı uzatın ve dizinizi yere doğru sıkın. Ayağınızı kendinize doğru çekerken dizlerinizi düz tutun. Ayaklarınızı uzatın ve dizlerinizin üzerine bir yastık koyup bacaklarınızı düz bir şekilde kaldırarak ayaklarınızı kendinize doğru çekin. Bacaklarınızı uzatarak oturun ve ayaklarınızı kendinize çekerken bacağınızı düz ve hafif

kaldırın. Spor etkinlikleri aşırı yüklenmeler nedeniyle ağrıya davetiye çıkarır. Ancak yürüme, hafif koşu ve bisiklet sporu tavsiye edilebilir. Koşuda ayakkabı seçimi, bisiklet sporunda da yüksek sele kullanma dikkat edilmesi gerekli noktalardır. "

DİZ ÖN AĞRISININ TEDAVİSİ

Prof. Dr. Ahmet Turan Aydın, cerrahi tedavi gerektiren akut çıkıklar, tekrarlayan çıkıklar, doğuştan çıkıklar ve dizilim kusurlarında hastanın ameliyatla tedavi edildiğini, radyoloji sonuçlarında herhangi bir bulguya rastlanmayan hastalarda ameliyat dışı kansız tedaviler uygulandığını bildirdi. Aydın, "Bunlardan en önemlileri; merdiven inip çıkmak, çömelme, yük taşıma, uzun yürüyüşler ve uzun süre ayakta duruşlardır. Kansız tedavi günde üç kez 15 dakika soğuk uygulamasını ve egzersizleri kapsar.

Bunlar, uyluk önü kasının kuvvetlendirme egzersizleri yanında uyluk arkası, baldır ve kasık kaslarının gerilmesi egzersizlerinden oluşur. Derin duyunun güçlendirilmesi önemlidir. Dizlik ve düz tabanlık varsa özel ayakkabı veya tabanlık kullanılması diz ağrısını azaltır. Eklemi yağlama ( viskosupleman tedavi) eklem kıkırdağının sertleştirilmesi ( kondroprotektif ) tedavileri seçilmiş olgularda faydalı olabilir. Tüm bunlara rağmen ağrı geçmiyor ve kıkırdak yumuşamasının belirtileri olan şişlik ve kıtırtı sesi

devam ediyorsa, artroskopik yöntemle eklem tıraşlanabilir. Çoğunlukla bu önlemlerle kısa bir sürede hastalarda iyileşme sağlanır" dedi.