Antalya Sivil Mimari Örnekleri

Eski Antalya Evleri

Eski Antalya Evleri / Kaleiçi

Antalya’da XX.yüzyılın ikinci yarısından sonra turistik bir kent olması ile birlikte yeni yapılanmalar başlamış, bunun sonucu olarak da Antalya’ya özgü eski evler yıkılarak yerlerini beton yığınlarına bırakmıştır. Antalya evlerinin peş peşe ortadan kalkması üzerine yalnızca Kale İçi Mahallesi sit alanı ilan edilmiş ve buradaki evler koruma altına alınmıştır. Bu bakımdan Antalya evleri konusunda en iyi bilgiyi Kale İçi evleri vermektedir.

Eski Antalya’nın karakteristik görünümünü yansıtan Arnavut kaldırımlı daracık sokakların iki yanına dizilmiş, adeta saçakları birbirine değecek gibi duran ahşap evlerin payeler üzerine dayanmış çıkmaları, cumbaları ile ayrı bir görünümü bulunmaktadır.

Antalya’nın sıcak iklimi göz önüne alınarak yapılmış olan bu evler iki veya üç katlı olup, içlerine odalar, sofalar, salonlar, gusülhaneler yerleştirilmiştir. Bu evlerin ortak özelliği yığma taştan, ağaç bağdadili olarak kerpiç ve tuğladan yapılmış olmalarıdır. Evlerin hemen hepsinin sokağa yönelik cumbalı, çıkmalı bir cepheleri, arkalarında da bahçeleri bulunmaktadır. Girişteki taşlıktan aynı zamanda bahçeye geçilmektedir. Burada dinlenme sedirlerine yer verilmiş ve daha çok bu bölümler depo, mutfak, kiler gibi ev yaşantısının gereksinimine ayrılmıştır. Buradan üst kata merdivenle çıkılır. Üst katlar daha çok ev halkının yaşamına ayrılmıştır. İkinci katın ortasında geniş bir sofa ve buna açılan odalar sıralanmıştır.

Eski Antalya Evleri

Sokağa yönelik cephelerin alt katlarında dışa çok az pencere açılmıştır. Üst katlarda çıkmalar üzerine oturan cumbalar ve zemin kattakilerden daha büyük ölçüde pencereler bir dizi halinde sıralanmıştır. Cumbaların üst kat pencereleri daha çok renkli camlardan oluşmuştur. Evlerin üzeri kiremit kırma çatılarla örtülmüştür.

Antalya evlerinde içeride ve dışarıda bezemeye büyük önem verilmiştir. Tavanlar, dolaplar ve dolap kapakları, kapılar ahşap işçiliğinden güzel örnekleri ortaya koyduğu gibi çoğu kez tavanlarda kalem işlerine ve manzara resimlerine de yer verilmiştir.

Bazı evlerin kapılarında kadınların ata veya arabaya binebilmeleri için binek taşları yerleştirilmiştir.

Günümüzde Kale İçi’ndeki bu evler orijinal biçimine uygun olarak restore edilmiş, pansiyon, restoran ve hediyelik eşya ile halıcı dükkanları haline getirilmiştir.

Antalya’nın ilçelerinde, özellikle Elmalı, Korkuteli ve Alanya’da da yöresel aynı plan düzeninde evlere rastlanmaktadır.
 

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.antalya24.com ve www.guovadimus.org adreslerinden alınmıştır.