Tartışılan Noel Baba heykeli

Antalya Demre’de kaldırılan Noel Baba heykelinin yerine, yaşadığı döneme uyarlanarak hazırlanan yeni Akdenizli Noel Baba heykeli dikiliyor. Ancak bu Noel Baba, kıyafeti ve sakalıyla bilinen imajından çok farklı...

Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, Noel Baba’yı ABD’de bir içecek firmasının imaj olarak uydurduğunu, gerçek Noel Baba’nın, yani Aziz Nikolas’ın Akdeniz’de aynı kıyafetleri giymesinin mümkün olmadığını belirterek, yeni bir heykel yapılmasını istedi.

Bunun üzerine, Antalya Demre’nin meydanından kaldırılan Noel Baba heykelinin yerine Akdenizli Noel Baba heykeli geliyor. Dünyanın bildiği Noel Baba imajından çok farklı bir imajla ortaya çıkan yeni Noel Baba, paçaları sıvalı pantolonu, yazlık gömleği, kısa sakalı ve elindeki balığıyla dikkat çekiyor. Heykeltıraş Eray Okkan, “Aziz Nikolas değil de Nail Amca gibi duruyor. Sanatçı Anadolulu tipi yapmak istemiş” diyor.

50 bin YTL’ye mal oldu
50 bin YTL’ye mal olan yeni heykelin açılışı, Antalya Demre’deki Baba Meydanı’nda 25 Aralık’ta Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’ın katılımıyla yapılacak. Ankara Devlet Güzel Sanatlar Galerisi Müdürü Heykeltıraş Necdet Can tarafından bitirilen heykel, bilindik Noel Baba tasvirinden farklı olarak yapıldı. Kırmızı renkte, yakaları beyaz kürklü kıyafetli, kır uzun sakallı, geyiklerin kızağını çektiği Noel Baba yerine Akdenizli Noel Baba imajı çizildi.

‘Bu Noel baba bizden biri’
Heykeltıraş Necdet Can, Demreli Noel Baba heykelini yaşadığı döneme uyarlayarak hazırladıklarını belirterek, “Tasarlanırken tarihsel gerçekler göz önüne alındı. O döneme özgü, yörenin iklim koşullarına uygun giysiler giydirildi. Ren geyiklerinin çektiği, kalın giysileri olan Noel Baba, tarihsel Noel Baba ile örtüşmüyordu” diye konuştu.

Noel Baba’nın bizden biri olduğunu belirten Can, şöyle devam etti: “Aslında din adamlığı da efsaneye göre tartışmalı. Piskoposlar aralarında anlaşamayınca, sabah kiliseden içeri ilk gireni piskopos ilan etmeye karar vermişler ve sabah Noel Baba gelince piskopos olmuş. Yunus Emre, Mevlana gibi bir halk kahramanı. Yüz hatlarının bizden biri gibi olmasına özen gösterdim. Atkısı ve başındaki şapkasıyla da din adamı olduğunu gösteriyoruz.”

Can, heykelin sakalının Müslüman sakalı gibi olduğu eleştirisiyle ilgili olarak da, “Makette kısaydı ama daha sonra sakalını biraz daha uzattık. Ancak Müslüman sakalı eleştirisi haksızlık olur. O tarihte İslam dini henüz yoktu” dedi. 

Heykelin özellikleri
Heykeldeki Noel Baba figürünün sol omzunda oturan küçük bir erkek çocuğu, sağında ayakta 1 metre 65 santimetre boyunda bir kız çocuğu yer alıyor. Çocukların elinde ise hediye paketleri bulunuyor. Heykel bir salın üzerinde yer alıyor. Heykelin saldan itibaren yüksekliği 3 metre 45 santimetre. Salın dört yanında deniz dalgası betimlemesi yer alıyor. Heykelin kaidesi 1 metre 25 santimetre, genişliği 1 metre 50 santimetre. Kaidenin iki yanında salı çeker pozisyonda iki denizatı, ön cephesinde Demre’nin simgesi Likya gemisi yer alıyor.


Meydandaki heykellerin hikâyesi
Demre’de Rus heykeltıraş Gregory Pototski tarafından yapılan ve devlet töreniyle 6 Aralık 2000’de Noel Baba Meydanı’na yerleştirilen bronz Noel Baba Heykeli, Demre Belediye Başkanı DP’li Süleyman Topçu tarafından bir gece operasyonuyla kaldırılmıştı. Bronz heykelin yerine 2005 yılında bakalitten yapılmış, kırmızı giysili, ak sakallı Noel Baba heykeli yerleştirilmişti. Bu heykel tartışmalara neden olurken Rusya kaldırılan heykelin yerine konulmasını istemişti. Potosky’nin yaptığı bronz heykelse bir süre sonra Noel Baba Müzesi’nin girişine yerleştirilmişti. Pototski’nin yaptığı heykelin kaldırılması ve yerine sırtında torbasıyla bir meşrubat firmasının reklamlarında kullanılan imaja uygun Noel Baba heykelinin konulması, Türk ve dünya basınında tartışmalara neden olmuştu.

‘Noel Baba değil Nail Amca gibi’
Heykeltıraş Eray Okkan heykeli şöyle değerlendirdi: “Türkiye heykel reformunu geçirmedi. Ortaçağ ikonastik dönemde oluşan Hırıstiyan heykelleri, daha sonra oluşan Ortodoks heykellerinin bir stili var. Rusya’da, Almanya ve İtalya’da değişkenlik gösterse de bir stili vardır. Ortodoks stilde, mutlaka vaftiz işareti heykele konur. Anadolu’ya has bir Noel Baba yapılmaya çalışılmış. Sakalında ya da kıyafetinde herhangi bir şey aramayı doğru bulmuyorum. Klasik, yaşlı bir Anadolulu yaratmaya çalışmış. Bu çağın Noel babası gibi... 4. yüz yılda yaşamış Aziz Nikolas değil de günümüzün Nail Amcası gibi. Biraz daha bize yakın olmasını istemiş.”