Antalya'da 8 aylık Batuhan bebeğe, yüksek ateş tanısıyla gittiği ilk hastanede domuz gribi, ikinci hastanede ise kan hastalığı tanısı koyuldu. Nadir görülen kan hastalığı tedavisi için 2 ay kemoterapi tedavisi gören bebek, 'tatarcık' böceği tarafından ısırıldığı ortaya çıkınca taburcu edildi.

Antalya'da yaşayan 8 aylık Batuhan Aşar bebek, 3 ay önce yüksek ateş şikayetiyle Atatürk Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. Domuz gribi tanısı konulan bebeğe, 4 gün ilaç tedavisi uygulandı. Doktorların tetkiklerinin ardından domuz gribi olmadığı belirlenen bebek, kesin teşhis konulamadığı için Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'ne sevk edildi. Üniversite Hastanesi'nde yapılan tetkiklerin ardından Batuhan bebeğe bu kez de çok nadir görülen bir kan hastalığı olan Hemofagositik Sendrom (HLH) teşhisi konuldu.

Erken tanı konulmaması durumunda ölümle sonuçlanan ve yaşaması için tek çaresi ilik nakli olan hastalık nedeniyle Batuhan bebeğe kemoterapi tedavisine başlandı. İki ay boyunca kemoterapi tedavisi gören Batuhan'ın üniversite hastanesi laboratuvarından gelen biyopsi sonuçları hem doktorları hem aileyi şoka uğrattı. Biyopsi sonuçlarına göre, Batuhan bebeğin HLH olmadığı, tatarcık isimli bir böcek tarafından ısırıldığı ortaya çıktı.

Bebeklerinin hasta olmadığına sevinen Aşar ailesi, diğer yandan ise iki ay boyunca boş yere uygulandığı ortaya çıkan kemoterapi tedavisinin bebeğe olan yan etkilerine üzülmeye başladı. Kan hastası olmadığı ortaya çıkan Batuhan bebeğe, bu sefer de böcek ısırmasıyla ilgili tedavi uygulandı. Böcek ısırması tanısıyla hastanede bir hafta daha tedavi gören Batuhan bebek, önceki gün sağlıklı bir şekilde taburcu edildi.

DÜŞÜK DOZDA KEMOTERAPİ VERİLDİ

Konuyla ilgili açıklamada bulunan Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Volkan Hazar, belirtileri benzer olduğu için Hemofagositik Sendrom teşhisi konulduğunu ve bu nedenle kemoterapi tedavisi uygulandığını ifade etti. Böcek ısırması anlaşıldıktan sonra kemoterapi tedavisinin kesildiğini ve böcek ısırmasıyla ilgili tedaviye başlandığını belirten Hazar, kemoterapinin yan etkileri olduğu ancak Batuhan'a düşük dozda verildiğini öne sürdü. Batuhan bebeğin

kemoterapi tedavisi görmesine neden olan Hemofagositik Sendrom'un (HLH) ise antibiyotik tedavisine dirençli yüksek ateş, dalak büyüklüğü ve kan hücrelerindeki bozuklukla seyreden ölüm hızı yüksek bir hastalık olduğu belirtildi.

HEMOFAGOSTİK SENDROM (HLH) HASTALIĞI NEDİR?

Yüksek ateş hastalığın ilk bulgularından olduğu için başlangıçta belirtiler enfeksiyon olarak algılanır. Bir süre sonra kan hücrelerindeki eksikliğin tabloya eşlik etmesiyle hastalık daha dramatik hale dönüşür. Hastalığın ilerlemesi ile Histiosit ve lenfosit adı verilen hücreler tüm doku ve organlara giderek onların işlevlerini bozar. Böylece bu hastalar; karaciğer yetmezliği, böbrek hastalığı, akciğer hastalığı, menenjit gibi çeşitli hastalık tanıları ile hekime başvururlar. Hastalık çok hızlı seyrettiği için özellikle ağır seyirli hastalar kısa süre içinde kaybedilir.

HASTALIK KİMLERDE OLUR?

Hastalığın başlıca iki tipi vardır. Birincisi kalıtsal olan genetik HLH (ailevi), ikincisi sonradan olan ve bir hastalığa ikincil gelişen HLH'dir. Ailevi olan tipi, akraba evliliği yapan ailelerin çocuklarında daha fazla görülür. Bu aileler incelendiği zaman erken yaşta kaybedilen çocuk öyküsü bulunur. Genetik tip oldukça ağır seyreder, tanı geciktiğinde hastalar kısa sürede kaybedilir. Bu grupta hastalık erken çocukluk yaşında ortaya çıkar. Genetik HLH'li hastaların yüzde 80'ni 2 yaş altında bu hastalığa yakalanırlar. Sonradan olan HLH enfeksiyonlara, kansere, zehirlenmelere, bazı hastalıklara özellikle bazı tip romatizmal hastalıklara, bağışıklık sistemi bozuklukları veya ilaçlara ikincil olarak her yaşta ortaya çıkabilir.

TANI VE TEDAVİSİ

Hemofagositik Sendrom, daha önceki yıllarda tanısını koymak zor olduğundan toplumda çok bilinen bir hastalık değildir. Hastaların bulguları birçok hastalığı taklit ettiği için genellikle tanı oldukça geç konulmaktadır. Hastalık çok hızlı seyrettiği için tanının çok erken konulması hayat kurtarıcıdır. Tanı konulur konulmaz kemoterapiye başlanır. Fakat kemoterapi kesin tedavi yöntemi değildir. Kemoterapi ile hastaların 5 yıllık yaşam süresi yüzde 5'in altındadır. Bu nedenle tanı konulduktan sonra en kısa süre içinde kemik iliği nakli için aile içi donör (verici) çalışmalarının başlatılması gerekmektedir. Kemik iliği nakli ile hastalıktan kurtulma şansı yüzde 65-70'leri bulmaktadır. Hastalığın ailevi şekillerinde gen mutasyonu bulunmuşsa doğum öncesi tanı yapılabilir.

KEMOTERAPİDE OLASI YAN ETKİLER

Kanser hücrelerinin normal hücrelere göre hızlı büyümesi ve çoğalması nedeniyle çoğu antikanser ilaç bu tür özellik taşıyan hücrelerin tahrip edilmesi için geliştirilmiştir. Ancak bazı normal hücrelerde de benzer özellikler bulunmakta, bu hücreler de kanser tedavisinden doğrudan etkilenmektedir. Bu etkilenmeler yan etkileri de doğurmaktadır.Halsizlik, bitkinlik, bulantı, kusma, ağrı en sık görülen yan etkilerdir. Sinir liflerini etkileyen kemoterapi ilaçlarının bazen ağrıya yol açtıkları bilinmektedir.

Bazı durumlarda da kemoterapi sırasında ortaya çıkan ağız yaraları, kas ağrıları benzer yakınmaları yaratmaktadır. Kemik iliğini baskılayan ilaçlar kansızlık, bilinç bulanıklıkları ve depresyon gibi sorunlara yol açabilmektedir. Kemoterapi süresince beden enfeksiyonlara daha açık hale gelebilmektedir. Pıhtılaşma sorunları, kabızlık, kas ve sinir etkilenmeleri, cilt ve tırnak sorunları, böbrekler ve mesane ile ilişkili sorunlar, bedende sıvı hacminin artması, cinsel organlar üzerindeki etkiler de yan etkiler arasında yer alır.

TATARCIK BÖCEĞİ NEDİR?

Tatarcık, büyüklüğü 1-3 milimetre arasında bir tür sinektir. Bu sineğin bedeni tüylerle kaplıdır. Tatarcık mat sarı renklidir. Karanlık ve loş ışık almayan köşelerde saklanır. Gündüzleri pasif, geceleri aktiftir. Canlıları uyurken ısırarak rahatsız eder. Lağımda, hayvan ağılında, kümeste, mağarada bolca bulunur. Tatarcık yumurtlama ile çoğalır, ilk kan emme işinden sonra hemen çiftleşmeye başlar. Yumurtalarını kaya, taş, ağaç kovuğu, organik toprak gibi yerlere bırakır. Tatarcık yumurtası dış yüzeyi yapışkan bir yapıdadır, bırakılan yere yapışıp kalır. Her yumurtlamada 20 yumurta bırakır. Tatarcığın ömrü 2-3 haftadır. Tatarcık kan emerek beslenir.