Samandağı Genel Bilgi

Akdeniz Bölgesi'nde Hatay iline bağlı bir ilçe olan Samandağı, kuzey ve doğuda Merkez ilçe, güneyde yayladağ ilçesi ve Akdeniz, batıda yine Akdeniz, kuzeybatıda da İskenderun ilçesi ile çevrilidir. İlçe topraklarının kuzeyi engebeli ve dağlık bir arazi yapısına sahiptir. Amanos Dağları'nın güney uzantısı olan Musa Dağı burada 1.281 m.ye ulaşmaktadır.

İlçe ekonomisi genellikle tarıma dayalı olup, yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler; buğday, yulaf, yerfıstığı, zeytin ve mandalinadır. Az miktarda sebze ve meyve de yetiştirilmektedir. İlçedeki ipekböcekçiliği eski önemini yitirmiştir. Kıyı kesimlerinde balıkçılık yapılmaktadır.

Amanos'ların güneye inen kolları arasındaki kara parçası üzerinde kurulan Samandağ, Yunan ve Roma koloni dönemi zamanında doğal bir körfez niteliğini taşıyordu. Günümüzde ise Âsi Nehri'nin kıyı şeridini doldurmasından ötürü büyük gemilerin sahile yanaşması olanaksızlaşmıştır.

Samandağ'da tarih öncesi yerleşmelerle ilgili araştırmalar yapan Prof.Muzaffer Şenyürek ve Prof.Enver Bostancı Musa Dağı'nın eteklerinde, Samandağ'ın 4,5 km. kuzeybatısında Mağaracık beldesi yakınlarında mağaralarda yaptığı araştırmalarda eski çağlarda burada yerleşimin olduğunu ortaya koymuşlardır. Burada bulunan kemikten yapılmış aletler, fosil hayvan kemikleri MÖ.40.000-10.000 tarihleri arasında yerleşime işaret etmektedirler. Ayrıca Çevlik Mağarası'nda, İncili Mağarada ilk yerleşimi belgeleyen buluntularla karşılaşılmıştır. Hititler ve MS.1200'de başlayan Dor göçleri sırasında da Samandağ yöresindeki yerleşim devam etmiştir. Koloni Çağı denilen bu dönemde Antakya'nın en eski limanı Al-mina Âsi Nehri'nin ağzında burada bulunuyordu. Bu limandan nehir yoluyla gemiler Antakya'ya kadar ulaşabiliyordu. Zamanla nehrin getirdiği alüvyonlarla dolmasından ötürü bu liman önemini yitirmiştir.

Samandağ çevresinde yapılan araştırmalar, MÖ.800-400 yılları arasında yaşayan insanlara ait bazı kalıntıların günümüze ulaştıklarını kanıtlamıştır. Buradaki yapılar birbirlerine çok benzemektedirler. taş temeller üzerine oturan duvarlar tuğladandır. Ancak bu yapıların ticari amaçlı olduğu da unutulmamalıdır. Romalılar bu limana büyük önem vermişler, Samandağ'ındaki Titus Tüneli limanın korunması için önem kazanmıştır. Titus Tüneli'nin çevresinde limana sellerin getirdiği kum ve çakılların önlenmesi için Roma döneminde 1300 m.lik kısmı dağın altından geçen 1380 m uzunluğunda 6x7 m. genişliğinde bu kanal inşa edilmiştir.

Samandağ'ının kuzeyinde, ona 5 km., Antakya'ya da 30 km. uzaklıkta olan Çevlik'te Seleukoslar zamanında MÖ.303'te kurulan bir yerleşim bulunmaktadır. Günümüze bazı duvar kalıntıları ve kente ait kalıntılar gelebilmiştir. Çevlik'te Titus tüneli yakınında Bizans dönemine ait olan 12 kaya mezarının bulunduğu 30x15 m. genişliğinde bir avluyu andıran mağara ile karşılaşılmıştır. Kayalarla çevrili olan bu mağara-mezar içerisindeki mezarlar bizans dönemine aittir. Ayrıca dağın üzerinde Zeus adına yapıldığı söylenen bir mabete ait kalıntılarla karşılaşılmıştır. Burada sütun parçaları, sütun başlıkları ve mermer zemin döşemesi Roma dönemine ait olduğunu göstermektedir.

Günümüzde Samandağ, Hz.Hızır'ın Musa ile karşılaştığı yer olarak dini yönden ve ayrıca turistik yönden de Antakya'nın önemli bir bölgesidir. Ayrıca İlçede günümüze gelebilen eserler arasında; Hz.Hızır'ın Türbesi (Makamı), Kızma-Dimyan Türbesi, Muhammed El Tavil Türbesi, St.Simon Manastırı , Kaya mezarları ve Beşikli Mağara ve Titus Tüneli bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.hatay.gov.tr ve www.antakyarehberi.com adreslerinden alınmıştır.