8
Mayıs
2024
Çarşamba
YAŞAM

Ahlat'ta Budist tapınağı

Bitlis'in Ahlat İlçesi'nde sürdürülen arkeolojik kazı çalışmaları sırasında, bir mağara içinde Anadolu'da şimdiye kadar örneğine rastlanmayan Budist inancına ait bulgulara rastlandı. 
Gazi Üniversitesi Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nakış Karamağaralı, geçen yıl başlatmış oldukları çalışmalar sonucu ilçe genelinde 500'den fazla mağara ev tespit ettiklerini bildirdi. Bu evler arasında yer alan ve Buda inancında kutsal sayılan iki tavus kuşuyla ortasında 'Lotus' olarak isimlendirilen nilüfer çiçeği kabartma motifinin görüldüğü Harabeşehir Mahallesi'ndeki mağarada, gazetecilere açıklamada bulunan Doç Dr. Karamağaralı, bunun Anadolu'da şimdiye kadar görülmüş tek örnek olduğunu belirtti. 
Budist inancının sembolleri olan bu örnekte, ortada bulunan Lotus'un tahrip edildiğini, eserin ne amaçla ve kimler tarafından yapıldığını bilmediklerini aktaran Doç. Dr. Nakış Karamağaralı, "Çalışmalarımızda öncelikli olarak bu mağaranın süslemesi dikkatimizi çekmişti. Süslemesi bakımından buranın önem arz ettiğini, farklı bir mekan olduğunu düşünüyorduk. Süslemeden yola çıkarak bu süslemenin ne olabileceği, hangi amaçla, hangi dönemde, benzer örneklerinin nerelerde olduğundan yola çıkarak araştırmaya başladık. Bu işlemelerin tamamen Budist etkisi altında olan ve diğer manastırlarda da aynen uygulanmış bir kompozisyon olduğunu gördük. Böylece buradaki Moğol tesiriyle ve Budist inancına bağlı altyapıyla şekillendirince de, buranın bu amaçla kullanılan bir mekan olduğunu düşünmeye başladık. Sağlı sollu iki odadan mağaraya geçiş var. Burası mutfak olabilir veya burada kalan Budist rahiplerinin törenle ilgili hazırlıklarını yaptığı bir mekan olabilir. Son 15 yıla kadar burası halk tarafından kullanıldı ve sonra boşaltıldı. Dolayısıyla son dönemde elektrik çekilmesi, duvarlar örülmesi, bazı yerlerin sıvanması nedeniyle yakın yüzyıla ait bir takım değişiklikler var. Fakat biz bu mağaranın Orta Çağ'da da yan mekanlarıyla beraber dönemine ait olarak böyle bir amaca hizmet ettiğine inanıyoruz" dedi.
Eserin gün yüzüne çıkarılması için çok ciddi çalışmanın yapılması gerektiğini, sadece kabartmaların belli olduğunu bildiren Doç. Dr. Karamağaralı, "Biz de dokuya zarar vermeden tebeşirle üstünden geçerek kabartmaların kompozisyonunu belirginleştirdik. Bütün kabartmaların, bezemelerin, estampajları, ölçüleri alındı. Çizimleri yapılıp, belgelendi. Yapılan çalışmaların yapıya zarar vermesi söz konusu olabileceğinden bunları silip kaldıracağız. Sadece tespit yapmak amacıyla böyle bir çalışma yaptık" diye konuştu. 
Mağaranın içerisinde bulunan kemerin etrafındaki kabartmaların, Budizm'de sonsuzluk ve cennet sembolü olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Karamağaralı, açıklamasını şöyle sürdürdü: "Aslında biz Hıristiyanlık veya Müslümanlık'ta Tavus Kuşu'nun cennet ve sonsuzluk kavramlarıyla ilişkili kullanıldığını biliyoruz. Ancak bu şemayla kemerin iki yanında da Tavus Kuşu ve ortalarında da Lotus şekliyle, özellikle Budist inancına sahip yerlerde ve birçok Budist manastırda da aynı şekilde kullanıldığını biliyoruz. Ahlat'ta bunun bildiğimiz tek örneği var. Daha doğrusu iki örneği var. Biri Harabeşehir dediğimiz mekandaki kaya yerleşim yerinde. Diğeri de Buğatayaka Türbesi'nin içinde. Buradaki sembollerin bilinmeyen nedenlerden dolayı silindiğinden göremiyoruz. Zaten Buğatayaka Türbesi'nde, Budist inancına sahip bir Moğol hükümdarı olduğunu tarihi belgelerden biliyoruz. Dolayısıyla Ahlat'ta Moğol tesiriyle mezar taşları, kümbetler, seramikler, akit tipi timulus tarzı mezarlardaki Moğol tesirlerini birleştirdiğimiz zaman, Buğatayaka Türbesi'nde Budist inancına sahip bir kompozisyon görülmesinin çok garip olmaması gerekiyor. Ben bu bezemeye ve bulgulara dayanarak buranın Budist inancına ait bir mekan olduğunu, belki de tapınak olduğunu düşünüyorum. Budist inancına ait Anadolu'da bilinen tek örnek burası. Burası Anadolu'daki Budist etkilerini ortaya koyma bakımından çok büyük önem arz ediyor. Bu mekandan ve tasvirden sonra Ahlat'ın önemine yeni bir şey daha eklenmiş oluyor".
.
Yayın Tarihi : 11 Eylül 2006 Pazartesi 11:36:34


Bu haber hakkında yorum yazmak ister misiniz?
Yorumlarınız
Ahmet ÖZ IP: 88.231.138.xxx Tarih : 17.09.2007 16:11:26

Sayın Nakış KARAMAĞARALI bilgi ve tecrübenize inanmak istiyorum fakat beynimde hep bir soru işareti var yıllardırbitlis Ahlat ilçesinde önce babanız daha sonra siz kazı çalışmaları yaptınız yaklaşık iki yıl selçuk lu mezarlığı ile ilgilendiniz 50 - 60 cm si dışarıda görünen mezarların etrafını temizleyip yılları boşa harcadınız ve hatta budist tapınağını kazma kürek deposu olarak kullandınız taki ahlata Nejdet BAĞDAGÜL adıında akademik ünvanı olmayan sıradan bir vatandaş tarafından depo olarak kulandığınız yerin budist tapınağı olduğu haberleri Ahlat ilçesine yayılana kadar daha sonra tapınak olduğunu sizde kabullenip sahip çıktınız teşekkür ederim umarım bu işin üstesinden gelirsiniz temennim ülkemiz için bu kadar önemli varlıkları Nejdet BAĞDAGÜL veya onun gibiler tarafından değil de akademisyenlerimiz tarafından ortaya çıkarılması kolay gelsin başarılardilerim


recep aydın IP: 88.229.53.xxx Tarih : 1.01.2008 00:12:31

sayın nakkaş hanım mezarların etrafını temizlemekten vaz geçipte nejdet BAĞDAGÜL ÜN bulduğu budist tapıağının civarındaki yer altı şehrine inmeyi ne zaman düşünüyorsunuz sanırım dünya selçuklu mezarlığını değilde dünyada biri iran da ikincisi türkiyede ki bitlis in ahlat ilçesindeki budist tapınağının civarındaki şehri görmeyi arzular bilgi kapasiteniz yeterli ise bizlere şehri sunun şayet yetmez ise nejdet BAĞDAGÜL den destek almanızı tavsiye ederim.almış olduğum duyuma göre yezidilere ait ahlat ilçelerinin birinde hiç açılmamış bir adet tapınaktan nejdet BAĞDAGÜL bahsediyormuş. merağımı bağışlayın erzurum lu bir vatandaşımız bunları görüyor da siz neden hala bulamadınız size kolay gelsin...


murat YALÇIN IP: 88.230.68.xxx Tarih : 6.01.2008 10:32:43

Sayın nakış hanım BİTLİS in Ahlat ilçesinde bulmuş olduğunuz yerin budist tapınağınamı değil mi olduğun dan emin değilsiniz heralde tavus kuşunu bir çok kavim kullanmıştır burası budist tapınağı ise henüz gün yüzüne çıkmamış bir çok yerler var demektir etrafındaki mezarlarla sınırlı değildir elinizde ki imkanlar yeterli ise neden hala başka şeyler bulamadınız sizin bulmuş olduğunuz mezarları sıradan bi defineci bile çok rahat bulabilir siz neden hala mezarlar la uğraşıyorsunuz bu işte yeterli değilseniz neden prf. değilde bi doç. geliyor amacım sizi rencide etmek değil fakat sizi yeterli bulmuyorum size kolay gelsin...


burak SEVER IP: 88.227.8.xxx Tarih : 10.01.2008 20:24:44

sayın KARAMAĞARALI tapınakta ki mağaranın içinde tapına üstüne çıkan taştan oyma merdivenli tüneli Erzurum lu bi defineci nin açtığını bütün Ahlat halkı tahmin edebiliyor neyseki attıkları toprağın içinden sizin beyanınıza göre çok sayıda heykel ve tarihi paralar bulduğunuzu söylüyorsunuz turizim bakanlığın dan veya anıtlar genel müdürlüğünden neden hala budist tapınağı için yeterli bi destek veyasize daha fazla imkan verilmiyor Devletimizin prf. ta var doç. ti de var umarım buraya herkes dört elle sarılır bizde mutlu oluruz. lütfen dikkate alın saygılar.


vahap genc IP: 46.106.88.xxx Tarih : 6.07.2011 19:03:04

nejdet bey saygılar  gelin ne olur bu hocalardan bizi kurtarın bunların şehri bulma imkanı hiç ama hiç yok  yeraltı şehrini biran önce sabırsızca bekliyoruz bize acıyın arkelok diye ortalıkta gezip hava atanların bu işi başaramayacağını artık biliyoruz sizi kırmızı halılarla karşılarız  yeterki şehri bize gösterin yetti artık bize el atın ne olur 


bayram uğur IP: 85.99.139.xxx Tarih : 12.10.2011 16:40:01

sayın NEJDET BAĞDAGÜL'ün önünde saygıyla eğiliyorum...neden mi? çünkü: yıllarca arkeologla alakalı eğitim almış profesör unvanı almış insanların yapamadığını sıradan bir vatandaş olan NEJDET BAĞDAGÜL'ün yaptığını ve yapmaya devam edeceğini bildiğim için...NEJDET BAĞDAGÜL'e ve onun gibilerine bu ülkenin ihtiyacı var...abim ALLAH (c.c.) yar ve yardımcın olsun...

 


m.ali IP: 81.215.56.xxx Tarih : 15.08.2011 15:06:23

arkadaşlar bu söz bahis kişilere dikkat edin


aslan murad IP: 69.31.51.xxx Tarih : 4.04.2012 13:22:08

ülkemizin geniş mozayiğine bir yenisini katmanız gurur verci tebrik ve teşekkür ediyorum el elden bilgi bilgiden üstündür takıldığınız yerlerde nejdet beye danışırsanız daha hızlı ve daha bilinçli yürüyecektir çalışmalar şimdiden kolay gelsin ve tebrikler...