Erzen Hatun Kümbeti

Ahlat kümbetlerinin en zengin bezemesi olan kümbetlerinden Erzen Hatun Kümbeti, Emir Ali’nin kızı Erzen Hatun adına Ameli Kasım İbni Sinan Ali tarafından yaptırılmıştır. Bu kümbet Gevaş Halime Hatun kümbetinin benzeridir.

Kümbet iki kısımdan meydana gelmiştir. Alt katta, 6.55 X 6.58 m. ölçüsünde, kareye yakın planda mumyalık bulunmaktadır. Buraya kuzey doğu köşesindeki beş basamaklı bir merdiven ile inilmektedir. Yuvarlık kemerli kapısı olan mumyalık 92 cm kalınlığında kesme taştan yapılmıştır. Üzeri tonoz örtülü olan mumyalığın , doğu,batı ve güney yönlerinde, havalandırma amaçlı üç penceresi bulunmaktadır. Bu pencerelerden güneydekinin üst kısmında, içerisi rozetlerle süslü sivri kemerli alınlığı vardır.

Kümbetin dört köşeli kaidesi ikişer adet pahla onikigen şekle geçilmekte ve bunun bitiminde gövdenin etrafını saran örgülü kemer kornişi başlamaktadır. Buradaki kabartma örgü motifi Hüseyin Timur ve Şirin Hatun kümbetine benzemektedir.Bunun üzerinde kırık hatlardan meydana gelmiş ikinci bir kuşak bulunmaktadır.

Kümbetin on iki kenarlı ve gövdenin her kenarı üzerinde üstleri Bursa kemeri formunda kemerli nişler,bunların içerisinde de yine nişler bulunmaktadır. Kuzey yönündeki yerdi basamaklı bir merdiven ile kümbetin içerisine girilmektedir.

Kümbetin üzeri hiç boş yer bırakılmamacasına zengin motifli taş işçiliği örnekleri ile bezenmiştir. Ahlat kümbetlerinde böylesine çeşitli bir motif zenginliği görülmemektedir.  Dört yöndeki kapı ve pencerelerin bulunduğu kenarlar diğerlerine göre çok daha fazla işlenmiştir. Buradaki nişlerin etrafında ters U şeklinde geometrik geçmeli bordürler yer almaktadır. Kuzey cephesinde,girişin bulunduğu niş diğerlerinden daha fazla bezemelidir.

Kümbeten iç kısmı kıble duvarına dikey üç neften meydana gelmiştir. Neftlerden her birisi kuzey güney yönünde sivri beşik tonozlarla örtülmüştür. Nemleri birbirinden ayıran payeler üzerindeki kemerler duvarlardaki çıkıntılara bağlanmıştır. Orta kısımdaki haçvari payeler kemerlerin yardımıyla üst örtüyü taşımaktadır. İbadet mekanını oluşturan mekan 1290 X 1251 m. ölçüsünde, dikdörtgen plan şeklindedir. Ancak arazi durumundan ötürü neftler arasında ölçü yönünden uyumsuzluklar gözlemlenmektedir.

Mihrap kademeli şekilde olup üzerinde kufi yazı ile işlenmiş bir bordür bulunmaktadır. Bu taş bordürün eski bir yapıdan alınarak buraya konulduğu sanılmaktadır.

Kümbetin üzerini örten piramidal külah üzerinde kabartma,her taşa ayrı ayrı işlenmiş çeşitli rozetler bulunmaktadır.Bundan ötürü de kümbetin Karakoyunluların ilk döneminde yapıldığın bir kanıtıdır.

Kümbetin batı kenarında 3.5 m genişliğindeki sivri bir kemerin meydana getirdiği bir açıklık ile üçüncü bölüme geçilmektedir. Mihrap duvarına dik,iki neft halinde bulunan bu bölümler 3.38 ve 3.66 m genişliğindedir. Buradaki iki neft ortadaki haçvari bir paye ve duvar çıkıntılarını birleştiren sivri kemerli iki açıklıkla birbirinden ayrılmıştır.

Kenthaber Kültür Kurulu