Oltu Genel Bilgi

Büyük bölümü Karadeniz Bölgesi’nde, küçük bir bölümü de Doğu Anadolu Bölgesi’nde kalan, Erzurum İli’ne bağlı bir ilçe olan Oltu, doğusunda Şenkaya, kuzeyinde Olur ve Artvin iline bağlı Yusufeli ilçesi, batısında Uzundere ve Tortum, güneyinde Narman ilçesi ile çevrilidir. İlçe merkezinin de içinde bulunduğu Oltu Çayı vadisi dışındaki toprakları engebeli ve dağlık bir arazi yapısına sahiptir. İlçe topraklarını Doğu Karadeniz Sıradağlarının iç sıralarından Çoruh-Kelkit Dağları engebelendirir. Bu dağların en yüksek noktası Karadağ’dır (2.930 m.). İlçe topraklarının sularını Çoruh Irmağının başlıca kollarından Oltu Çayı toplamaktadır. İl merkezinin 130 km. kuzeydoğusunda bulunan Oltu’nun yüzölçümü 1.380 km2 olup, denizden 1.275 m. yüksekliktedir. Toplam nüfusu 45.518’dir.

Dağlık kesimlerde sert kara iklimi görülür. İlçe merkezinin de içinde bulunduğu vadi tabanındaki iklim ise Doğu Karadeniz iklim şartlarına yakındır. İlçe merkezinde Erzurum’un diğer kesimlerine göre kış iki ay daha kısadır.

İlçenin ekonomisi ticaret, tarım, hayvancılık, kömür işçiliği ve Oltu Taşı işletmeciliğine dayalıdır. Oltu çayı vadisinde tahıl tarımı ve hayvancılık ve arıcılık yapılmaktadır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler, patates, buğday, şeker pancarı ve arpadır. Az miktarda da elma, dut, ceviz, baklagiller ve soğan da yetiştirilmektedir. İlçe topraklarında manganez, tuz ve linyit yatakları bulunmaktadır. Kolay işlenme özelliği olan oltutaşı, kolye, küpe, tespih ve ağızlık gibi hediyelik eşya yapımında değerlendirilmektedir. İlçe imalat ve tamir atölyeleri gibi küçük sanayi işletmeleri hariç büyük sanayi kuruluşu bulunmaktadır.

Eski bir yerleşim yeri olan Oltu yöresi uzun süre Gürcülerin hakimiyetinde kaldıktan sonra, 1018’de Bizanslıların egemenliğine girmiştir. 1080’de Saltuklu kumandanı Emir Saltuk Ahmet tarafından ele geçirilmiştir. Saltuklular ile Gürcüler arasında birkaç kez el değiştiren yöre, XVI.yüzyıl başlarında Safevilerin egemenliğine girmiştir. Kanuni Sultan Süleyman’ın (1548) İran seferi sırasında Özdemiroğlu Hasan Paşa tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1867’de Erzurum vilayetinin Çıldır sancağına bağlı bir kaza olarak yönetilen Oltu yöresi Berlin Antlaşması (13 Temmuz 1878) gereğince savaş tazminatı olarak Ruslara bırakılmıştır. 25 Mart 1918’de kurtarılmış, ancak daha sonra Elviye-i Selâse sınırları içerisinde kalmıştır. 1919’da yörede bağımsız bir örgütlenme gerçekleştirilmiş, Oltu Milli Şurası kurulmuştur. Oltu ve çevresi 17 Mayıs 1920 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi hükümetine katılıncaya kadar bağımsız şuura hükümeti tarafından yönetilmiştir. 1926 yılında da ilçe konumuna getirilmiştir.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Arslan Paşa Camisi, Mısri Zinnun Kümbeti, Oltu Kalesi ile Pernek Köyü Kaleleri, Derebaşı Köyü Köroğlu Kalesi, Kale Boğazı Köyü Kalesi, Oruçuk Köyü Kalesi, İğdeli Kalesi, Ardos Köyü Kalesi, Ünlükaya Kalesi, Havdos Köyü Kale kalıntıları, Tamarot harabeleri bulunmaktadır. Ayrıca ilçedeki ocaklardan çıkarılan Oltu Taşı çeşitli süs eşyalarında ve tespihlerde kullanılmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu