Hippodamos
(İÖ. V.Yüzyıl)
İlk şehir plancısı. İÖ VI. yüzyıl sonlarında, Anadolu’da, Miletos’ta Euryphon’un oğlu olarak dünyaya geldi. İÖ.V.yüzyılın mimarı Miletoslu Hippodamos İyon kentlerinin kuruluşunda planlama alanındaki özgün çalışmalarıyla büyük rol oynamıştır.
Sokakları birbirine diklemesine kesecek biçimde planlayan ve yapı bloklarını birbirine benzer biçimde düzenleyen Hippodamos şehircilik alanındaki bu düşüncelerini yalnız İyon kentlerinde değil, Piraeus, Thuriol ve Rodos kentlerinin kuruluşu sırasında da uyguladı. Bu kesişmeler eşit aralıklarla olabileceği gibi, aralıklardan biri ya da birkaçı ötekilerden daha küçük ya da daha büyük olabilir. Binalar, böyle oluşan dikdörtgen ya da kare biçimli kutuların içinde inşa edilirler. Böyle bir kent küçük parçalara bölünmüş bir kenttir. Bu nedenle Hippodamos’a “kentleri bölen adam” diyenler olmuştur. Bu bölmeyle ortaya çıkan şemanın bir adı da “dama tahtası” ya da “satranç tahtası”dır. Hippodamos Şeması’na göre bölünen kentler, aynı zamanda ızgara biçimindedirler.
Hippodamos, bir kentin yalnızca fizikî yapısıyla değil, yerleşim düzeniyle de ilgilenmiştir. 10.000 kişiden oluşan kentleri üçe bölmüş ve birinci bölgeye sanatçıları, ikinci bölgeye çiftçileri ve üçüncü bölgeye ise kenti koruyacak olan askerleri yerleştirmişti. Toprağı da, kutsal yapılara ayrılan topraklar, savaşçılara ayrılan topraklar ve çiftçilere ayrılan topraklar olmak üzere üçe ayırıyordu. Aristoteles, Hippodamos'un şehircilik sanatını bulan ilginç bir kişi olduğunu söylemektedir.
Bugün Aydın İlinin sınırları içinde kalan Priene Kentinin mimari düzeni Hippodamos sisteminin en güzel örneği sayılmaktadır.
