Hacı Süleyman Efendi
(1855-1923)
Din adamı. Nazilli’de doğdu. Bir müftünün oğludur. Küçük yaşta Kuran öğrenimi gördü. Hacı Süleyman Efendi, ilk ve orta öğrenimini Nazilli'de gördü. Daha sonra yüksek öğrenimi için İstanbul’a gitti. İstanbul Nuruosmaniye Medresesinden “kadılık payesiyle icazet” aldı. Osmanlı tarihini inceledi. Arapça, Farsça, Rumca ve Fransızca biliyordu.
Meşrutiyet’te Aydın milletvekili olarak Meclis-i Mebusan’da yer aldı. Medrese eğitimine ve tekkelere karşı çıkan, hilafet ve saltanatın seçim yoluyla el değiştirmesini isteyen aydın bir din adamıydı. Bu nedenle Meclisten istifa etti. İstifasını kabul etmediler, izinli sayarak Sadrazam adına vapura kadar uğurladılar. Fakat Hacı Süleyman Efendi, Aydın'dan istifasını yeniden gönderdi. 15 gün sonra da 31 Mart Olayı çıktı.
15 Mayıs 1919'da Yunan ordusunun İzmir'i işgali üzerine halkı Milli Mücadele lehinde bilinçlendirmek üzere faaliyete geçti. Nazilli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'ni kurdu. Nazilli Heyet-i Milliyesi'ni topladı. Haziran 1919'da Nazilli'ye gelmiş olan Rauf Orbay'ın hayranlığın kazandı, onun önerisiyle, yaşlı ve hasta olmasına rağmen Sivas Kongresi'ne katıldı.
TBMM 1. Dönem'de İzmir Milletvekili seçilerek siyasi hayata ikinci defa girdi. Mecliste Şeriye, Maarif ve Defteri Hakani Encümenleri'nde çalışti. Osmanlı Meclisi Mebusan'ındaki çalışmalarını TBMM'de de sürdürdü. TBMM 1. Dönem, yeni seçimlere gidilmek üzere fesih kararı alınca yine Nazilli'ye döndü. Cumhuriyetin ilanının gerekliliğini açıkça savunanlardan olan Hacı Süleyman Efendi 5 Ekim 1923 günü bir kaza sonucu vefat etmiştir.
