İmam Abdullah Türbe ve Zaviyesi
İmam Abdullah Zaviyesi, Raman Dağları’nın kuzeybatısında höyük olduğu sanılan bir yükselti üzerinde yer almaktadır. Bu yapıdan günümüze yalnızca kubbeli türbe kısmı ile onun bitişiğinde kule şeklindeki minaresi gelebilmiştir.
Bu türbede İmam Abdullah’ın gömülü olduğuna inanılmıştır. Halk arasındaki yaygın bir inanışa göre İmam Abdullah Hz.Muhammed’in amcası Cafer-i Tayyar’ın torunlarındandır. Sultanı Takyeddin Abdullah (1249-1294) zamanında bir hizmetçi, rüyasında İmam Abdullah’ın bu civarda şehit düştüğünü görmüştür. Sultanın izin vermesi ile yapılan araştırmada İmam Abdullah’ın naaşı bulunmuş ve oraya gömülmüştür.
Yapı topluluğu türbe ve onun çevresindeki sonradan eklenen odalardan meydana gelmiştir. Bugün orijinalliğini yitirmiş olan yapı topluluğuna sonradan eklenmiş olduğu anlaşılan bir eyvandan girilmektedir. Bu eyvandan türbeye geçilen kapı üzerinde de Akkoyunlu Sultanı Halil’in 1474’te onardığını belirten bir kitabe yerleştirilmiştir.
Eserin ayakta kalan tek bölümü, kare planlı kubbeli mezar kısmıdır. Kubbenin etrafındaki külliye bölümleri tamamen harabe olmuş, kubbenin bitişiğindeki kule biçimindeki minare de kısmen harap olmuştur. Bu yapılar çeşitli dönemlerde yapılan onarımlarla tarihi önemini yitirmiştir. Günümüze gelebilen en önemli özelliği bitkisel arabesk kompozisyonlu, bugün Diyarbakır Müzesinde olan kapı kanatları ile kule biçimindeki minaresidir.
Külliyenin çevresinde zamanla bir mezarlık meydana gelmiştir.
Kenthaber Kültür Kurulu
