DİYARBAKIR, KÜRT SORUNUNA ÇÖZÜM İÇİN KİLİT

Diyarbakır çok rahatlıkla bir ‘kent havzası’na dönüşebilir; çevre kentlerin de kalkınmasına ve dönüşümüne katkı verebilir. Bu nedenle de, Diyarbakır’da yerel seçimleri kimin kazanacağı değil, Diyarbakır’ı kazanmak önemli . Diyarbakır insanı, bu gerçeğin bilincinde; konuşuyor, tartışıyor, talep ediyor

Diyarbakır çarpık da olsa kentleşiyor; büyük oranlarda yoksulluk ile işsizlik sorunlarıyla, orta sınıflaşmayı beraber yaşıyor; Kürt soruna çözümün simge, kilit kenti; Türkiye ve Ortadoğu için stratejik öneme sahip bir kent . Diyarbakır, hem Türkiye’nin Ortadoğu’ya açılan kapısı, hem de Avrupa Birliği (AB) projelerinden ve fonlarından en çok payı alması nedeniyle ilgi odağı olmuş bir kent.

Diyarbakır özellikle son dönemdeki ticari başarısı, kentsel dönüşüm projeleri ve Ortadoğu ile iletişim üzerindeki iddiası ile farklı bir Anadolu kenti modeli çiziyor. Bu yönüyle diğer parlayan Anadolu kentlerinden kendini ayrıştırırken bir yandan da Anadolu’daki dinamizme katkıda bulunuyor. Küreselleşen ekonomide kentin ticaret koridoru ve merkezi olma yoluyla kentsel rekabetçiliği sağlayabileceği düşünülürken, bölgesel piyasaların işleyişini belirleyen dinamik bir aktör olduğu da gözlemleniyor.

Son dönemde terör ve çatışma sonucu tüm iç dengeleri bozulmuş Diyarbakır, gelecek için umut vadeden bir kilit kent, daha doğrusu bir ‘kent havzası’. GAP Bölgesel Kalkınma Programı çerçevesinde ve AB’nin desteği ve yönlendirmesi sonucunda kentte hızlı bir şekilde kalkınma, ekonomik ve sosyal şartlarda iyileşme, kültürel mirasın korunması, çevre koşullarının iyileştirilmesi ve genel yaşam koşullarının düzeltilmesi için yoğun çalışmalar devam ediyor. Bu kapsamda kentin tarihi açısından önem taşıyan Gazi Caddesi Rehabilitasyon Projesi yürütülüyor. Aynı zamanda kentin kaldırımlarının engellilere uygun olarak tasarlanması için de çalışmalar var. Hem GAP hem de AB desteğini arkasına alan kentte yapılacak çok şey var ancak bu süreçte aktörler arası diyalog oldukça önemli.

Diyarbakır’ın ekonomi profiline bakıldığında sanayi sektöründen ziyade, ticaret ve hizmet ağırlıklı sektörlerin öne çıktığı görülüyor. Kentin ticari gelişimi açısından sınır ticaretinin geliştirilmesi büyük önem arz ediyor. Kentte ihracat yapan firmaların yüzde 55’e yakın kısmı Irak’a ihracat yap arken, Ortadoğu ve Ön Asya ülkelerine ihracat yapan firmaların oranı ise yüzde 70’yakındır. DTSO Eski Başkanı Mehmet Kaya, bölgenin ekonomik yapısını iyi bildikleri için, Avrupa’daki hatta Uzakdoğu’daki iş adamlarının da Diyarbakır üzerinden Irak’a ticaret yapmaya çalıştıklarını söylüyor. Bu bağlamda Diyarbakır , ticaret koridoru olmanın ötesinde, son yıllarda elde ettiği fuarcılık anlayışıyla , bölge piyasalarının işleyişi ve dinamiklerini de belirleyen, adeta bölge ticaretinin kurallarının yeniden yazıldığı kritik toplantılara, fuarlara da ev sahipliği yap an bir kent. Öyle ki, Ortadoğu’nun fuar ve kongre merkezi olmaya kararlı görünen Diyarbakır, 2009’da 20 fuar organizasyonuna ev sahipliği yapmayı planlıyor.

Diyarbakır’ın bir bölge merkezi olarak hizmet sektörü ile ön plana çıkmasında , bölgeye hizmet eden havaalanının varlığı, Büyükşehir statüsünde olması, bölgenin en büyük üniversitesinin ve merkezi yönetim kuruluşlarının birçoğunun bölge merkezlerinin kentte konumlanması gibi faktörlerin önemli etkisi var . Kentte gelecek vadeden sektörler mermer ve turizm olarak görülüyor. Bu ekonomik dönüşümün yanı sıra, Diyarbakır, küreselleşme süreçlerinin etkisiyle sosyal ve kültürel alanda da değişim yaşıyor.

Kent küresel piyasalara başarı ile entegre olurken, Diyarbakırlıların yaşanan değişimle birlikte zihniyet değişimine de uğradıkları düşünülüyor. DTSO Eski Başkanı Kaya, Diyarbakır’da çok önemli bir zihinsel değişimin artarak devam ettiğini ifade e denlerden biri. Diyarbakırlılar için tabu olan birçok konunun, mesela kimlik gibi, sorgulanmaya başlandığını ve küreselleşme ile birlikte iyi yaşam standartları nın öneminin farkedildiğini belirtiyor. Kaya, insanların artık Kürt kimliklerinin dışında kentle ilgili sorunlara da ilgi göstermeye başladığını ifade ediyor.

Özellikle 2000’li yıllardan itibaren, Diyarbakır’da kent bilinci oluşması, kentli bireylerin kentlerine sahip çıkarak, bilinçlenerek sorgulayan ve talep eden bireyler olmalarına yol açıyor. Özetle , Diyarbakır küreselleşmenin ilk ve en büyük etkisini, kentlilik bilinci gelişimi vasıtasıyla yaş ıyor. Farklı kimlik çatışmaları ile önceki yıllarda bölünmüş olan kent nüfusu , 2000’li yıllar ile birlikte Diyarbakırlı olma ortak paydası etrafında buluşuyor.

Yoksulluk ile orta sınıflaşma, kimlik ile bireyleşme, çarpık kentleşme ile vizyon-irade-çaba eş-zamanlı var oluyor Diyarbakır’da. Diyarbakır, çok rahatlıkla bir kent havasına dönüşebilir; çevre kentlerin de kalkınmasına ve dönüşümüne katkı verebilir. Bu nedenle de, Diyarbakır’da yerel seçimleri kimin kazanacağı değil, Diyarbakır’ı kazanmak önemli . Diyarbakır insanı, bu gerçeğin bilincinde; konuşuyor, tartışıyor, talep ediyor; hükümetin, siyasi partilerin, hepimizin bu sesi dinlememiz gerekiyor.