Doğu ve Güneydoğu'daki gösterilerde taşlı-sopalı saldırılara maruz kalan ve zorla kepenk kapattırılan esnaf, bir günlük zararını bir ayda çıkartamıyor.

Bölgedeki işyeri sahipleri ve oda başkanları, zaten ekonomik sıkıntı içerisinde olan insanların kepenklerin indirilmesi yüzünden zor durumda kaldıklarını vurguluyor. Dükkanı açmayınca senetlerini ödeyemediklerini belirten esnaf, çağ dışı protesto yöntemi yüzünden bölge ekonomisinin daha da çıkmaza girdiğini kaydediyor. Van Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Hüsamettin Çelik, kepenk kapatmaya zorlanan ara sokaklardaki esnafın bütün sermayesinin 3-4 bin lira olduğunu, bir gün kepenk indirmesi halinde bu açığı bir ayda kapatamadığını söylüyor.

Bölgenin önemli merkezlerinden Diyar-bakır'ın Ticaret Borsası Başkanı Fahrettin Akyıl, huzur ve güvenin olmadığı yerde yatırım ve kalkınmanın da olmayacağına dikkat çekerek "Bölgeye yatırımın gelmesi için her kesime ağız eğdik, yardım istedik ama alınan cevap 'huzur var mı, güven var mı?' oldu." dedi. Esnafın kepenk kapatması halinde huzurdan, güvenden söz edilemeyeceğini vurgulayan Akyıl, "Yıllarca kepenkler kapalı kaldı da ne oldu? Esnaf perişan oldu. Binlerce insanımız hayatını kaybetti de ne oldu? Olan yine masum vatandaşlarımıza oldu." şeklinde konuştu.

Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Galip Ensarioğlu da bölgede zaten ekonomik sıkıntı yaşandığını, sokak eylemlerinden en çok esnafın mağdur olduğunu söyledi. Ensarioğlu, Türkiye'nin bu sıkıntılardan bir önce kurtulması için siyasetçilerin ellerinden geleni yapmasını istedi. Diyarbakır Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Alican Ebedinoğlu da, bölgenin ekonomik yükünü esnafın çektiğini, az da olsa istihdamın yine esnaf tarafından sağlandığını kaydetti. Ebedinoğlu, sermaye yetersizliği sebebiyle zaten zor durumda olan esnafın, her türlü eylemin faturasını ödemek zorunda kaldığını ifade etti. Ebedinoğlu, mağdur bile olsa esnafın silaha sarılmasının doğru olmadığını, gerekeni devletin kolluk güçlerinin yapması gerektiğini söyledi.

Sokaklarda oluşturulan gerilimden esnafın büyük zarar gördüğünü vurgulayan MÜSİAD Diyarbakır Şube Başkanı Vahdettin Bahadır, bu olayların bölge ekonomisini katlettiğini kaydetti. Bahadır, "Kendi insanlarını ve kendi bölgesini sevmek, insanların evini, işyerini yıkmak, arabasını yakmak değildir. Bu olsa olsa kendi insanına düşmanlık ve nefretten başka bir şey değildir. Bundan sonra Doğu ve Güneydoğu halkı, Kürtlüğün ölçüsü, değeri ve aidiyetini bölge halkına zarar vermemekle ölçecektir. Her kim esnafa, çarşıya zarar veriyorsa, o bölge halkına değil, birilerine hizmet ediyordur." ifadelerini kullandı.

Doğu'nun önemli şehirlerinden Van'da da gösteriler endişeyle karşılanıyor. Van Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı Hüsamettin Çelik, esnafın eyleme destek amacıyla kepenk indirmediğini, işyerinin zarar görmemesi için bu yola başvurduğunu ifade etti. Çelik, şöyle konuştu: "Kepenklerin kapatıldığı ara caddedekiler zaten küçük esnaf. Ara sokaklarda öyle esnafımız var ki, sermayesi 3-4 bin liradan ibaret. Bir gün kepenk indirdiği zaman bu açığı bir ayda kapatamıyor." Muş'un Bulanık ilçesinde yaşanan olayları üzücü ve içler acısı olarak nitelendiren Çelik, "Kimsenin tasvip etmediği bu olaylar, bölgemize ve ülkemize yakışmamıştır. Bir işyerinin, bir bankanın ateşe verilmesi iç savaşın yaşandığı ülkelerdeki olayları hatırlatıyor." dedi.

Bölge esnafı da yaşananlardan şikayetçi. Diyarbakır'da kombi mağazası bulunan Esat Aksu, kepenk kapattırılması sebebiyle büyük sıkıntı çektiklerini söyledi. "Hiçbir esnaf, ekmek teknesinin kapısına kilit vurmak istemiyor. Kimse bunu tasvip etmiyor." diyen Aksu, ödemesi veya alacağı olan esnafın kapalı olduğu gün bunu gerçekleştiremediğini, bir günde ortalama 500 liralık kayıp yaşadığını kaydetti. Sürücü kursu sahibi Süleyman Türk de esnafın ayda 4-5 gün kepenk kapattığı zamanlarda büyük sıkıntı yaşadığını belirtti. Esnafın kepenk kapatmadığında güvenlik problemi yaşadığını vurgulayan Türk, "Kepenk kapattıranlar Kürt halkına en büyük düşmanlığı yapıyor. Bu bölgeye yatırım yapan tek kişi esnaftır. Ancak esnaf çok zor durumda. Diyarbakır'ı terk eden zenginlere eskiden hayret ediyordum, şimdi daha iyi anlıyorum." diye konuştu.

Bölgede hep aynı senaryo uygulandığına işaret eden kunduracı Behçet Balık da olayların bölge ekonomisine büyük zarar verdiğini kaydetti. Balık, "Huzur ve kardeşlik istiyoruz, kepenk kapatmak hiçbir şeye çözüm değil. Tepkilerin demokratik yollardan verilmesi tercih edilmeli." ifadelerini kullandı.

Esnaf kepenk kapatmaya nasıl zorlanıyor?

İl ve ilçelerdeki kepenk kapatma eylemlerini genellikle PKK'nın şehir yapılanması olan KCK organize ediyor. Terör örgütünün mahalle ve sokak sorumluları, şehirdeki sempatizanları tek tek dükkânlara yönlendiriyor. Ayrıca örgüte yakın internet siteleri ve yayın organları kepenk kapatma eylemini duyuruyor. Örneğin Diyarbakır'da eylem yapılacağı zaman internet sitelerine 'Amed gençlik inisiyatifi esnafı uyardı, kepenk açmayın' deniliyor. Bu duyuru Roj TV'de sürekli tekrarlanıyor. Ayrıca bildiri hazırlanmışsa iki gün önceden esnafa dağıtılıyor. Eylem günü işyerini açan esnaf olması halinde gençlerden oluşan gruplar tarafından uyarılarak kapattırılıyor. Direnen kişilerin işyeri tahrip ediliyor.

Siirt Esnaf ve Sanatkârlar Odası Birliği Başkanı M. Rıfat Ayyıldız, esnafın kepenk kapatması yüzünden bölgede işlerin durduğunu, halkın da ihtiyaçlarını karşılayamadığını söyledi. Esnaf arasında 'kepenk kapatan-kapatmayan' şeklinde bir ayrımcılığın yaşandığını vurgulayan Ayyıldız, "Bugünkü şartlar itibarıyla daha güzel, daha demokratik çözüm yolları vardır. Demokratik açılımın çözüm olacağına ve bu yaşanan olayların geride kalacağına inanıyorum. Açılımı sonuna kadar destekliyoruz." dedi. Siirt İşadamları Derneği Başkanı A. Faruk Pamukçu da, kepenk kapatmaların esnaf arasında kutuplaşmayı artırdığına dikkat çekti. Pamukçu, "Tek çözüm demokrasi, halkların kardeşliğidir. Anadolu'da bu halkların bin yıllık bir geçmişi var. Yüzyılları bulan müşterek hayatta sıkıntı olmadı. Son yıllar bölge üzerinde adeta bir karabasan gibi karabulutlar dönmeye başladı." dedi. Son birkaç aydaki gelişmelerin umut verdiğini belirten Pamukçu şöyle konuştu: "Bu halkların yine birlik ve beraberliğe ihtiyacı var. İç ve dış mihrakların oyununa karşı uyanık olmak gerek. Olan insanımıza, ülkemize, bölgemize oluyor. Silah ile, kavga ile ve kepenk kapatma ile bir yere varılamaz. Bu dönem kardeşlik dönemi, diyalog dönemidir. Kepenk kapatmak esnafı bitirmektir. Hiçbir esnaf kepenk kapatmak istemez."

Zaman

Yayın Tarihi : 19 Aralık 2009 Cumartesi 19:19:26