Piyasalardaki dalgalanmalardan ötürü pamuk fiyatında son 5 yılda düşüşler yaşanırken Güneydoğu Anadolu'da 'Beyaz altın' üretici ve çalışana artık umut vermiyor. Günlük 10 YTL karşılığında çoğunluğu çocuk yüzlerce işçi ekmek parası için zor şartlarda pamuk topluyor.

Türkiye'de yıllık 2 milyon 500 bin ton pamuğun 550 bin tonunun üretildiği GAP bölgesinde pamuk üretimi her geçen gün geriliyor. Pamuk fiyatındaki düşüşler ve Dicle-Fırat havzasında bu yıl yaşanan kuraklık nedeniyle pamuk üretiminde yüzde 30 dolaylarında azalma yaşanacağı ifade edildi. Pamuk hasadının sonbahar yağmurları nedeniyle erken başladığı Diyarbakır'da rekoltedeki düşüş üreticiyi kara kara düşündürüyor.

ÇIRÇIR FABRİKALARI KAPANMA NOKTASINA GELDİ

Diyarbakır'da 45 çırçır fabrikasının neredeyse tümü yılda sadece 4 ay hizmet veriyor. Yüzde 50 kapasite ile çalışan fabrikalar sektördeki gerilemeler nedeniyle kapanma noktasına geldi. Diyarbakır-Çınar yolu üzerinde 2 milyon dolarlık çırçır fabrikası kuran Nizametin Boylu, zarar ettiklerinden ötürü fabrikayı kapatmayı düşündüğünü söyledi. Aynı zamanda çiftçi olan iş adamı Boylu, 5 bin dönüm arazi üzerinde pamuk ürettiğini ancak gelecek yıl buğday veya mercimek üreteceğini söyledi. Pamuk fiyatındaki düşüşe tepki gösteren Nizametin Boylu, "2001 yılında pamuğun fiyatı 1 YTL 100 Ykr civarındayken şu an 740 Ykr dolayında. Bu fiyatın neden düştüğünü bilmiyoruz. Çiftçi olarak böyle giderse pamuk üretimini bırakmak zorunda kalacağız. GAP bölgesinde aynı zamanda beyaz altın diye düşünülen pamuk özelliğini kaybetmiş durumda. Ne yapacağımızı bilemiyoruz. Böyle devam ederse pamuk ekmeyi bırakıp başka ürün ekmeye yöneleceğiz" dedi.

Çiftçilerin pamuk ekmek istemediğini belirten Boylu, "Çiftçilerimiz ile sürekli diyalog halindeyiz. Fiyatlar düşük olduğu için maliyet fazlalaşıyor. Zarar ediyoruz. Fabrikayı kapatmayı düşünüyoruz" şeklinde devam etti.

İŞÇİLER SADECE 10 YTL KAZANIYOR

Yıllık 50 bin ton pamuğun yetiştirildiği Diyarbakır'da pamuk hasadı makineler yerine el işçiliği ile gerçekleşiyor. Çoluk çocuk ve yüzlerce kadın pamuk tarlalarında 12 saat çalışıp günlük 10 YTL kazanıyor. Pamuk fiyatlarında yaşanan düşüş üreticiyi olduğu kadar çalışanı da etkiliyor. Pamuk fiyatı düştüğü için ucuz fiyata çalıştıklarını ifade eden Celal Açıl isimli işçi başı, "Güneş doğmadan tarlaya geliyoruz. Gün batımına kadar çalışıyoruz. 12 saat karşılığında sadece günlük 10 YTL yevmiye kazanıyoruz.

Çok az kazanıyoruz. Ancak başka yapacak işimiz yok 1 ay önce Sakarya'ya fındık toplamaya gitmiştik 1 ay pamuk tarlasında çalışıp kazanacağımız parayla kışın erzaklarımızı karşılayacağız" diye konuştu.

Ekmek parası için gün boyu pamuk tarlasında çalıştığını belirten Özlem Vural ise, ''Devlet bize iş imkanı verseydi tarlalarda güneşin altında çalışmazdık. Bir fabrika olsaydı büyüklerimiz çalışsaydı biz de çalışmak yerine okula giderdik" ifadelerini kullandı.

PAMUK İŞÇİLİĞİNİ OKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLAR YAPIYOR

Pamuk tarlasında çalışan işçilerin çoğunluğu 10 ile 18 yaş arası çocuklardan oluşuyor. Okula gitmek yerine tarlada çalışan çocuklar yoksulluk nedeniyle okula gidemediklerini ifade ediyor. Ailesine ekonomik anlamda katkı sunmak için pamuk işçiliği yapan 14 yaşındaki Recep Demir, "En büyük hayalim; okuyup polis olmak isterdim. Ancak maddi imkansızlıktan ötürü 7. sınıftan itibaren okulu bırakmak zorunda kaldım. Şimdi zor şartlarda çalışıyorum. Ben çok istememe rağmen okuyamadım ancak benden sonra gelen çocuklar cahil kalmaması için mutlaka okutulmalıdır" şeklinde konuştu.

Çocuk yaşta büyük sorumluluk alan Şehriban Açıl, 8 yaşından beri çalışıyor. Sadece 1 yıl okula giden 13 yaşındaki küçük kız ailesinin baskısından ötürü çok sevdiği okulu bırakmak zorunda kaldı. Yüzlerce çocuk işçi gibi zor koşullarda pamuk tarlasında çalışan Şeriban Açıl, "Bizim yaşamımız hep çalışmak ile geçiyor. Diyarbakır'da iş olmadığı zaman Batı illerine de gidiyoruz. Çalışmak çok zor. Akşam eve gittiğimizde yorgunluktan adeta bayılıyoruz" dedi.

Uluslararası piyasada pamuk fiyatında yaşanan düşüş nedeniyle pamuk bitkisinin GAP bölgesinde ekim alanı her geçen yıl daralıyor.

İHA

Yayın Tarihi : 17 Ekim 2008 Cuma 10:43:30