Diyarbakır karpuzu'na ''coğrafi işaret''

Türk Patent Enstitüsü (TPE) Diyarbakır Valiliğinin Diyarbakır karpuzunun ''coğrafi işaret'' olarak tescil edilmesi talebine ilişkin ilanı, Resmi Gazete'de yayımlanmak üzere Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü'ne gönderdi.

AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Enstitü, Valiliğin geçen yılın sonunda yaptığı başvuru üzerinde gerekli incelemeleri tamamladı ve Diyarbakır karpuzunun ''menşe adı'' olarak tescillenmesine karar verdi.

Tescil talebi ilanının, Resmi Gazete'ye gönderilmesiyle Diyarbakır karpuzunun coğrafi işaret olarak tescillenmesi için 6 aylık itiraz süresi başlamış oldu. Bu süreçte herhangi bir itiraz gelmemesi halinde tescil gerçekleşmiş olacak. İtiraz gelirse Enstitü bu sefer de itiraz üzerinde gerekli incelemeleri yapacak.

TPE'nin ilan metnine göre, Diyarbakır Karpuzu, ''yuvarlak, oval şekilli, alacalı karpuzlar'' sınıfına giriyor.

Meyve ağırlığı ortalama 20-30 kilogram gelen Diyarbakır karpuzları, kuyu karpuzculuğu (Dicle Nehri kıyılarında çakıllı ve milli topraklar üzerinde iri Diyarbakır Karpuzunun yetiştirildiği metot) yöntemiyle yetiştirildiğinde ağırlıkları 50-60 hatta 75 kilograma kadar çıkabiliyor.

Genel olarak Dicle Nehri kıyısında bulunan köy ve ilçelerde üretilen Diyarbakır Karpuzu, Diyarbakır Merkezi; Erimli, Terzian, Dürümlü, Sivritepe, Güzel, Bağıvar, Yukarı Kılıçtaşı, Tepe, Develi, Kervanpınar, Yuvacık, Şükürlü, Başaklı, Ambar, Göksu, Şahabar, Harbejan Köyleri, Bismil ve Çınar ilçelerinde üretim alanı buluyor.

Diyarbakır karpuzu, Sıra (çizgi) Usulü, Ocak Usulü ve Kuyu Karpuzculuğu usulleriyle ve güvercin gübresiyle yetiştiriliyor. Bu metodların dışında kuru tarım şeklinde yapılan karpuz yetiştiriciliği de mevcut.

Diyarbakır karpuzunu diğer çeşitlerden ayıran en önemli özelliği, meyve iriliği. Diğer bir özelliği ise geççi bir çeşit olması. Diğer çeşitler pazarda tükendikten sonra Diyarbakır Karpuzu yeni yeni hasat olgunluğuna geliyor ve pazarda satışa sunuluyor.

Diyarbakır karpuzu, pazar değerini uzun süre koruyor. Kalın kabuklu olması, nakliyeye ve uzak pazarlara gönderilmeye dayanıklılık sağlıyor ve Eylül, Ekim hatta Kasım aylarında dahi manavlarda bulunabiliyor. Diğer çeşitlere göre bol lifli olmasından dolayı tıbbi değerinin bulunması da bu karpuzun diğer bir özelliği.

-DENETLEME-

Diyarbakır karpuzuna ilişkin denetimler, Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım İl Müdürlüğü Çiftçi Eğitim ve Yayım Şubesi ve Güneydoğu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünden oluşan denetleme heyetince üretim dönemlerinde bahçelerde rutin olarak yapılacak. Ayrıca meyve hasat döneminde ürününü satmak isteyen üreticilerin coğrafi işareti kullanma taleplerine binaen denetimler yapılacak.

-COĞRAFİ İŞARET-

Coğrafi işaret, ''bir malın coğrafi kökenini gösteren veya kullanılan bir unsur, madde, motif, malzeme ya da usul nedeniyle bir alana, yöreye, yahut ülkeye yollamada bulunarak o mala istek ve güven duyulmasını sağlayan ad veya işaret'' olarak tanımlanıyor. Coğrafi işaretler ''menşe adı'' (Kangal Çoban Köpeği) ve ''mahreç işareti'' (Hereke Halısı) olmak üzere 2 ayrı şekilde değerlendiriliyor.