Mazıdağı Genel Bilgi

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, Mardin iline bağlı bir ilçe olan Mazıdağı, kuzeyinde Diyarbakır, doğusunda Savur, güneydoğusunda Merkez ilçe, güneyinde Kızıltepe ve Derik, batısında da yine Derik ilçesi ile çevrilidir. Mardin’in batı kesiminde yer alan Mazıdağı, Mardin-Midyat Eşiğinin Diyarbakır havzasına doğru alçaldığı kuzeybatı bölümünde kurulmuştur. Mardin-Midyat Eşiğinin üzerinde ilçenin en yüksek noktası olan Mazıdağı (1.252 m.) bulunmaktadır. İlçe topraklarını Mazıdağı’ndan kaynaklanan ve ilçe sınırları dışında Dicle Nehri’ne katılan Göksu ve Bağlıca Çayları sulamaktadır. Mardin’e 48 km. uzaklıktadır. Denizden yüksekliği 1.250 m. olan ilçenin yüzölçümü ise 869 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre toplam nüfusu 13.452’dir.

İlçede Karasal İklim hüküm sürmekte olup, yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı geçer.

İlçe ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler, buğday arpa, mercimek, tütün, üzümdür. Az miktarda da nohut ve incir yetiştirilir. Hayvancılıkta koyun, Ankara keçisi, kıl keçisi yetiştirilir.Ayrıca arıcılık ve kümes hayvancılığı da ilçe ekonomisinde önemli yer tutmaktadır. Hayvancılığın büyük bir bölümü yüksek düzlüklerdeki göçer aşiretleri tarafından yapılmaktadır. El sanatlarının önemli bir ekonomik değeri bulunmaktadır. İlçe topraklarında fosfat yatakları vardır.

Eski ismi Şamrah olan Mazıdağı’nın çok eskiye dayanan bir tarihi vardır. Palaolotik Çağda yörede yerleşim olduğu Zambırhan ve Aşrihan mağaralarında ele geçen buluntulardan anlaşılmaktadır. Mezopotamya devletlerinin Anadolu ile ticari bağlantısı bu yöreden yapılmış ve aynı zamanda da konaklama yeri konumundadır. Sümerlerin buraya hakim oldukları tarihi belgelerden anlaşılmaktadır.

Bizanslılar bu yöreye hakim olmuşlar ve burada gümüş madeni bularak işletmişlerdir. Bu madeni güvence altına almak, kervan yollarını da kontrol etmek için bir de kale yaptırmışlardır. Bu dönemde Kiliseler yapılmış ve bunların kalıntıları günümüze kadar ulaşmıştır.

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Selçuklular, ardından da Artuklular yöreye hakim olmuşlardır. XV.yüzyılda Karakoyunlular ile Akkoyunlular arasında yöre sık sık el değiştirmiş, XVI.yüzyılda Safeviler buraya hakim olmuştur. Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferi sırasında, 1517’de Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Cumhuriyet döneminde Derik ilçesine bağlı bir bucak merkezi olan Mazıdağı 1937 yılında Mardin’e bağlı ilçe konumuna getirilmiştir.

İlçeden günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Şamrah Kalesi kalıntıları ile Dermetinan Kalesi bulunmaktadır. Ayrıca Zambırhan ve Aşrihan mağaraları ilçenin doğal oluşumlarıdır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraf, www.mardin.gov.tr adresinden alınmıştır.